‘Pawitişê Hewselî û Dîcleyî berpirsîyarîyê ma de yo’ 

2025-12-02 14:40:18


	 

	AMED - Şaredarîya Bajarê Girdî ya Amedî derheqê îşxalkerdişê Baxçeyê Hewselî û Gelîyê Dîcleyî eşkerayîye da û va: “Ma do berpirsyarîyê xo yê tarîxî bica bîyarê. No wezîfeyê pawitişî tena wezîfeyê îdareyê herêmî nîyo, eynî wextî de pêro pêameyê bajarî yo.” 

	 

	Şaredarîya Bajarê Girdî ya Amedî derheqê îşxalkerdişê Baxçeyê Hewselî û Gelîyê Çemê Dîcleyî eşkerayîyêke nuşteyî weşan kerd. Eşkerayîye de ame vatiş ke herême bi texrîbatê ekolojîk rî bi rî ya û semedê molozî yenê eştiş herême gam bi game yenê çinkerdiş. 

	 

	Eşkerayîye wina ya: 

	 

	“Lazimî bîye ke eşkerayîyêke derheqê propagandaya sîya ke demêko derg o ser Baxçeyê Hevselî û Gelîyê Çemê Dîcleyî de bêro dayene ke 8 hezar serrî bêmabêne ramitiş tede yeno kerdiş û tarîxê 12 hezar serrî yê bajarê ma de ca gêno û Lîsteya Mîrasê Dinya yê UNESCO’yî de ca gêno, hetê hîn komê berjewendîyan ke bi rayîrê bêqîmetan yeno kerdiş.

	 

	Çi heyf, Baxçeyê Hevselî û Gelîyê Çemê Dîcleyî ke qezaya ma ya Sûrî de yê, semedê berardişê xo yê ramitişî, cîyabîyayîşê xo yê bîyolojîkî, vîrê xo yê kulturî û cayê cuya hempar ê şarî rê wayîrê qîmetêko bêhempa yê, mîyanê tehlukeyêk giran de yê. Nê mîrasî ke çalakîyê ramitişî yê wareyê 2 hezar û 800 doniman ra zêdeyêr ser ê, “depoyê oksîjenî” yê bajarî yê zî, game bi game yenê çinkerdiş. Eynî wextî de no ceneto xoza ke wareyê xeylê heywanan o zêdeyêr 180 tewirê mîlçikan, kêzîkî, heywanê kovî, kutikê awe (susamuru), kesayê Firatî, lûye, sansûr, simore û dije ra hema hema rî bi rî yê wêrankerdişêko gird ê merdiman de yê. Viraştişê awanîyê bêhuqûqî yê dorê faunayê xo yê dewlemend ra zêde, xoza ya ma ya sey cenetî semedê zibil û dermanê ke wareyê ramitişî de yenê şuxulnayene, mîyanê tehlukeyê vindibîyayîşî de ya.

	 

	Pêwa heme tedbirê ke ma girewtêne, hema hema her roje bi rayîranê qaçaxî û nimite molozê Baxçeyê Hevselî û qeraxê Çemê Dîcleyî ra yeno rijnayene û game bi game dêsê betonan berz benê. Nê wêrankerdişê ke bi destê merdiman yenê domnayene, ekosîstemê herême xirab kenê; tewirê ganeyan sey mase û mîlçikan kêm kenê. “Karbarîyê” qijê ke bi efûyê îmarî yê verênan û bi netîceya belgeyê “tomarkerdişê awanî” ke Mudirîya Bajarî ya Derûdorî û Bajarwanî ra ame dayene, amey” akerdene, demî dir vurnayî wareyê bazirganîyê girdan. Çi heyf ke 8 serrî yê qeyûmî de kargehî, qehwexane, salonê veyveyan, platformê antişî, kafe, lokanta, çayxane, çîxkiftecî, werd û cayê arayî ke nika benê sebebê lêşinî, lîsansê karbarîye ameybî dayene. Qeraxê çemî bi temamî bi moloz û betonî ameyî pirrkerdiş. Lêşinîya vengî ke virazîyaye û zêdebîyayîşê ameyîş û şîyayîşê ziyaretkarê herême û teberî, wareyê maddî û manewî de resa sewîyeyq nêrazîbîyayîşî.

	 

	Nê problemê ke heme pêser ameyî, sey îradeyê weçînîtoxî yê bajarî, ma mecbur ê ke bi herre, awe û hewayê xo pîya, heme debîyayîşê kulturî û qîmetê bajarê xo bipawê. Reaksîyonê komelî yê zêde nîşan danê ke şar waştene ke talanê ekolojîkî bêro vindarnayîş. Ma zanê ke ganî hemverê sucê bajarî de têgêrayîşî bêrê kerdiş û ma semedê caardişê mesûlîyetê xo yê hemverê nê sucan de qerardar ê.

	 

	Na çarçewa de; semedo ke rewşa Baxçeyê Hevselî û Gelîyê Çemê Dîcleyî bêro vindarnayene, Heyetê Koordînasyonê Bajarî yê bi serekîya Walî Murat Zorluoglu de babete bi hîra ameye munaqeşekerdiş û qerar ame girewtiş ke semedê destpêkerdişê çalakîye planêk çalakîye bêro amadekerdiş. Nika mîyanê walîtîye de babete ser o heyetêk koordînasyonî ame awankerdiş û xebatanê xo domneno.

	 

	Sey Şaredarîya Bajarê Girdî ya Amedî ma newe ra dîyar kenê ke ma do helwestê xo û qererdarîya xo ya hemverê rijnayîşê cenetê xozaye xo bidomnê, ma do propagandaya sîyakerdişî rê sere nêtewênê û ma do nêverdê ke şar bi malûmatanê şaşî bêro manîpulekerdiş. Helwestê ma hemverê tu “keye”, “şîrket” û ûsn. karbarîyan çin o. Helwestê ma hemverê nê kesan o ke bi karbarîyê qijan dest pêkenê û sînorê xo zaf rey derbas kenê û hewa, awe û herra ma lêşin kenê. Mesûlîyetê ma yê tarîxî yê hemverê nê bajarî de deynê milê ma yo. Sebebê sereyîn yê propagandaya sîyaye ya hemverê nasnameyê sazgeh ya Şaredarîya Bajarê Girdî û hemserekan, waştişê domnayîşê rant û çerxê gendelîye yo. Nê rantwerdoxî bi vengê “Ê camî û mescîdan wêran kenê” rasterast zûran kenê û hîs û hesasîyetê dînî yê şarî îstîsmar kenê.

	 

	Ma dîyar kenê ke şarê ma heme prosesan ser o malûmatdar o û ma do xebatê ameyoxî zî bi hawayêko zelal û akerde, raya pêroyî dir pare bikerê. Pawitişê Hevselî û Dîcleyî, tenya pawitişê wareyêk nîyo; pawitişê nefes, cuye û ameyoxê nê bajarî yo. No wezîfeyê pawitişî tenya mesûlîyetê îdareyê herêmîyan nîyo, labelê mesûlîyetê heme pêameyanê bajarî yo.”