Derya Ceylan 

 

HABER MERKEZİ - Avrupa’dan Amerika’ya, Afrika’dan Asya’ya yıl boyunca kadınların direnişi öne çıktı. “Jin jiyan azadî” felsefesiyle sadece 8 Mart ve 25 Kasımlarda değil, erkek devlet şiddetine karşı yılın her günü her yerde olan kadınlar, ekonomiden siyasete, iklim krizinden sağlığa, spordan kültür ve sanata kadar her yerde seslerini yükseltti. 

 

Dünya genelinde farklı kıtalarda da olsa erkek egemen sisteme karşı kadınların yaşamın her alanında gösterdiği direniş yıl boyunca sürdü. Kadın haklarında gerilemenin hızla arttığı aralarında Fransa,  Almanya, Meksika,  Hindistan ve ABD’nin de olduğu birçok ülkede baskılara karşı, direnişin adı bu yıl “Jin jiyan azadî” oldu. Kürt kadın hareketinden ilham alarak direnişini en üst seviyeye çıkaran kadınlar, erkek devlet şiddetine, emek sömürüsüne, ekolojik yıkıma karşı seslerini alanlara çıkarak duyurdu. Örgütlenmenin en fazla öne çıktığı dünya genelinde, bir uçtan bir uça kadın mücadelesi ortak paydada buluştu. 

 

2023 yılı içerisinde dünya genelinde yıl boyunca öne çıkan gelişmeleri derledik. 

 

Köln’de Kürt kadınlar öncülüğünde yürüyüş 

 

Rojhilat’ta Jîna Emînî’nin katledilmesi ardından başlayan direniş, yılın ilk ayında Avrupa’da da devam etti. Almanya’nın Köln kentinde Kürt kadın hareketi öncülüğünde miting ve yürüyüşler düzenlenirken, yükselen kadın direnişine dikkat çekildi. 

 

Kayıp çocuklar 

 

Yılın ilk ayında öne çıkan konulardan biri de çocuklar oldu. İngiltere’de sığınma talebinde bulunan 200 çocuğun kayıp olduğu ortaya çıktı. Bu konuda birçok insan hakları örgütü, ülkenin başbakanı Rishi Suna’a açık mektup yazarak, bağımsız bir soruşturma talebinde bulundu. Bunun nedeni olarak da çocukların “istismar” tehlikesiyle karşı karşıya olduğu gösterildi. Bu çocukların yüzde 88’inin Arnavut kökenli diğerlerinin ise Vietnam, Pakistan, Türkiye, Afganistan, Mısır ve Hindistan’dan geldiği kaydedildi. 

 

Almanya’da eşit işe eşit ücret talebi 

 

Emek sömürüsünün en yoğun yaşandığı ülkelerden biri olan Almanya’da, kadın kuruluşları ve sendikalar, bir dizi kampanya ile iktidarın yaptığı yasal düzenlemelere rağmen, iş hayatında kadın erkek ayrımcılığına dikkat çekti. Ülkede doğu-batı ayrımının devam ettiğini vurgulayan kadınlar, “eşit işe eşit ücret” talebini yineledi. 

 

Hindistan’da çocuk yaşta evlilikte artış 

 

Çocuğa yönelik suçlarda dünya genelinde artış olurken, bu artışın en yoğun olduğu ülkelerden biri de Hindistan. Şubat ayında Hindistan’ın kuzeydoğusundaki Assam eyaletinde çocuk yaşta evliliklere dair 2 binin üzerinde kişi gözaltına alındı. Bunlar arasında çocuklarla evlendirilen erkekler ve evlendirme işlemini gerçekleştirenler de vardı. Yine aynı eyalette, 4 bini aşkın çocuk yaşta evlilik vakası bulunurken, çocuk yaşta doğum ve anne-bebek ölümünde artışa işaret edildi. Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, 1,4 milyar nüfuslu Hindistan’da “yasa dışı” olmasına rağmen yılda yaklaşık 1,5 milyon kişi çocuk yaşta evlendiriliyor. Çocuk yaşta evlendirilenlerin toplam sayısı ise 220 milyon olarak tahmin ediliyor. 

 

Portekiz’de çocuğa yönelik suçlar 

 

Çocuğa yönelik suçların arttığı bir diğer ülke ise Portekiz. Ülkede bağımız uzmanlar tarafından hazırlanan bir rapora göre, 1950’den bu yana Katolik Kilisesi’nde çalışanların en az 4 bin 815 çocuğa tecavüz ettiği ortaya çıktı. Faillerin yüzde 77’sinin rahip olduğuna yer verilen raporda, doğrudan konuşanların yüzde 48’inin ilk kez tecavüze uğradıklarını dile getirdiği paylaşıldı. Bunlar içerisinde yüzde 47’sinin kadın, geri kalanının ise erkek olduğu ifade edildi.  Öte yandan son yıllarda kiliselerdeki tecavüz suçlarına ilişkin Almanya, Fransa, İrlanda, Avustralya ve Hollanda’da da raporlar hazırlandı. 

 

Kürtaj hakkı

 

Kadınların kazanılmış haklarından biri ise kürtaj hakkı. Önceki yıllarda olduğu gibi bu yılda kürtaj hakkı birçok ülkede hedef oldu.  Jean-Jaurès Vakfı ve feminist dernek Equipop, kadın haklarına dair yayınladığı raporda, ABD Yüksek Mahkemesi’nin kürtaj hakkını iptal etmesi, Afganistan’da kadınlara eğitim yasağı ve bazı iş alanlarında dışlanma ve Polonya’da doğum kontrolüne erişim üzerindeki kısıtlamalara dikkat çekti. Raporda, kadın hakları alanında gerilemeler için ise “dünyanın her yerinde artıyor”  diye vurgulandı. 

 

Göçmenler dünya gündeminde

 

Göçmenlerin yaşadığı sorunlar bu yılın başından itibaren yine dünya gündemindeydi. Özellikle göç yollarından en fazla tercih edilen mülteci gemilerinde yaşamını yitiren çok sayıda kişi oldu. Bunlardan biri de İtalya’nın güneyindeki Calabria bölgesinde yaşandı. Şubat ayı içerisinde Calabria’ya yakın Crotone kenti yakınında bir mülteci gemisi battı, 40’ı aşkın kişi yaşamını yitirdi. Ancak İtfaiye ekipleri gemide 200’den fazla kişinin olduğunu söyledi.

 

8 Mart’ta kadınlar alanlarda 

 

8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla Almanya’dan Polonya’ya, İsveç’ten Fransa’ya, İngiltere’den İtalya’ya kadınlar alanlara çıkarak kazanılmış haklarını ve taleplerini dile getirdi. Yine kadın hakları konusunda direnişin her zaman hakim olduğu ülkelerden biri olan İspanya’da, hükümet, cinsiyet eşitliğine yönelik bir adım attı. Hükümet şirket yönetim kurullarında en az yüzde 40 kadın temsilini zorunlu kılan yasayı çıkarmaya hazırlandığını duyurdu. Söz konusu yasa, Dünya kadınlar Günü’nden bir gün önce onaylandı.  

 

Kadına yönelik cinsel suçlarda ise Avrupa Birliği (AB), 8 Mart Dünya Kadınlar Günü öncesinde kadına yönelik cinsel şiddet faillerine yaptırım uygulama kararı aldı. Hollanda’nın girişimiyle alınan karar, aynı zamanda kurumun bu bağlamada kabul ettiği ilk yaptırım paketi oldu. 

 

Fidan Doğan’ın adı meydana verildi 

 

Fransa’nın başkenti Paris’te 9 Ocak 2013’te  Kürt kadın özgürlük mücadelesinin öncülerinden Sakine Cansız, Fidan Doğan ve Leyla Şaylemez’in adı, Rennes kentinde bir meydana verildi. Rennes Zin Kadın Meclisi,  tarafından 2022 yılının Mayıs ayında sunulan tasarı yaklaşık bir yıl sonra Mart ayı içinde kabul edilirken,  meydana Fidan Doğan’ın adı verildi.  Mart ayı içerisinde yaşanan bir diğer önemli gelişme ise Avusturya’nın başkenti Viyana’da eyalet parlamentosunun Halepçe Katliamı’na ilişkin aldığı karar oldu. Parlamento, katliamı “soykırım” olarak tanıdı.  

 

İklim krizi 

 

Dünya genelinde iklim krizine ilişkin de yıl boyu kadınlar öncülüğünde eylem ve etkinlikler düzenlendi. İsviçre’de düzenlenen etkinliğe, iki binden fazla kadın katıldı. Eylemde, iklim değişikliği politikalarının yaşam ve sağlık haklarını ihlal ettiği için hükümete dava açtı. Davadan sonuç alamayan kadınlar, bu kez de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu. 

 

Cinsel tacizi yürüyüşle protesto ettiler

 

Yıl içinde şiddete, tacize, katliama ve tecavüze karşı kadınlar her alanda seslerini yükselttiler. Bu ülkelerden biri olan Hindistan’da 10 kadın güreşçi, ocak ayında kendilerine sistematik bir şekilde cinsel tacize maruz bırakan Hindistan Güreş Federasyonu Başkanı  Brij Buhuşan Singh hakkında şikayetçi olduktan sonra gerçekleştirdikleri protesto eylemine yeniden başladı. Protestoya katılan 7 kadın sporcu, bir kez daha şikayetçi oldu. Kadınlar, failin hala görevinde olmasına ve soruşturmaya dair bir açıklama yapılmaması halinde, ülke adına uluslararası müsabakalara katılmayacağını duyurdu. Ancak protesto yürüyüşüne katılan kadın sporcular hakkında dava açıldı.  

 

Kadınlar erkek şiddetine, kazanılmış haklarının gaspına karşı Tunus’da dört gün süren bir kadın çalıştayı gerçekleştirdi. Çalıştayda, kadınların sorunları ve önündeki engellere dikkat çekildi. 

 

Sudan’da salgın hastalıklar 

 

Öte yandan kadın ve çocukların risk altında olduğu Sudan’da yaşanan iç çatışmalar yıl boyunca sürdü. Ülkede, sağlık sistemi birçok krizle karşı karşıya kalırken, hastanelerin bombalanması, ilaçların tükenmesi ve doktorların ülkeden kaçmasına dikkat çeken Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bu durumu “tam bir felaket” olarak değerlendirdi. Diğer yandan, ülkede kolera ve sıtma salgını riskinin de her geçen gün arttığı uyarısı yapılırken, yaklaşık 4 milyon hasta ya da hamile kadın ile 500 binden fazla çocuğun yeterli beslenemediğini belirtti. Sudan’da ayrıca, yaklaşık 3 milyon kadın, “cinsiyete dayalı çeşitli şiddet türlerine” maruz kalırken, çocuklar ise ağır psikolojik baskı altında. 

 

Deprem, sel, heyelan ve daha birçok felaket

 

Dünya genelinde de yıl boyunca, deprem, sel, heyelan ve daha birçok felaket yaşandı. Bu felaketlerden biri de Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin Güney Kivu bölgesinde yaşandı. Güney Kivo’da aşırı yağış nedeniyle meydana gelen selde, 400’ü aşkın kişi yaşamını yitirdi. Ruanda da yaşanan sel felaketi sonucu en az 131 kişi hayatını kaybetti. 

 

Avrupa Birliği (AB), kadına yönelik şiddete karşı mücadele amacıyla İstanbul Sözleşmesi’ni imzaladı. Sözleşmeyi ilk imzalayan ülkelerden Türkiye, Cumhurbaşkanı kararnamesiyle fesih kararının ardından 1 Temmuz 2021’de bu sözleşmeden çıktı. 

  

Bolivya’da rahiplerin çocuklara yönelik cinsel suçlarını protesto etmek için birçok kentte yürüyüşler gerçekleşti. 

 

Odette Niles yaşamını yitirdi 

 

Yıl boyunca kimi tanınmış isimler de yaşamını yitirdi. Bunlardan biri Fransa’da Nazi işgaline karşı direnişin sembollerinden Odette Niles’in 100 yaşında hayatını kaybetmesi oldu. 

 

400 yıl önce 11 kişinin idam edilmesi ‘adli hata’ denilerek kınandı 

 

ABD’de 400 yıla yakın bir süre önce “cadılık” yaptıkları gerekçesiyle mahkum edilen 12 kişinin masum olduklarına karar verildi. New England bölgesinde yer alan Connecticut eyaleti seçilmişleri, 9 kadın ve 3 erkeğe verilen cezaları “ adli hata” olarak kınadı. 17’nci yüz yılın ortalarında yaşanan olayda cadılıktan ceza alan 12 kişiden 11’i idam edilmiş, biri kurtulmuştu. 

 

Açlık riski en üst alarmda 

 

BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Gıda Programı (WFP), yayınladığı ortak raporda Haiti, Sahel (Burkina Faso ve Mali) ile Sudan’da açlık riskinin arttığını duyurdu. Raporda “Bu durum, Haiti’nin yanı sıra Burkina Faso ve Mali’de insan ve mal hareketine getirilen ciddi kısıtlamalarla birlikte Sudan’da son zamanlarda yaşanan çatışmalardan kaynaklanıyor” denildi.  Raporda açlık riskinin en üst alarm düzeyinde olan Afganistan, Nijerya, Somali, Güney Sudan ve Yemen’e söz konusu bölgelerin de eklendiği kaydedildi. 

 

AB Konseyi İstanbul Sözleşmesi’ni onayladı 

 

Avrupa Birliği Konseyi, AB’nin Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin sözleşmeye (İstanbul Sözleşmesi) katılımını onayladı.  

 

Ölüm ilanı verilen kadının saatler sonra yaşadığı fark edildi 

 

Yıl içerisinde ilginç gelişmeler de yaşandı. Güney Amerika ülkesi Ekvador’da doktorlar, kalbi duran Bella Montoya için ölüm ilanı verirken, saatler sonra konulduğu tabuttan gelen sesler üzerine Bella’nın yaşadığı ortaya çıktı. Doktorlar hakkında ise soruşturma başlatıldı. 

 

İklim krizinde artış  

 

İklim krizi nedeniyle dünya genelinde sıcaklık oranında bu yıl artış daha fazlaydı. Sıcaklığın etkili olduğu ülkelerden Hindistan’da son iki günde 46 kişi yaşamını yitirdi.  Meksika’da ise Pasifik Okyanusu’nun ısınmasına sebep olan “El Nino” hava olaylarından dolayı yüzlerce kuş sahillerde yaşamını yitirmiş halde bulundu. Meksika Tarım Bakanlığı yaptığı açıklamada, Pasifik Okyanusu’ndaki balıkların, daha serin sulara ulaşmak için derinlere dalması sonucu avlanamayan kuşların açlıktan öldüğünü paylaştı. 

 

Karar mekanizmalarında yüzde 40 kadın kotası 

 

Norveç’te hükümet büyük ve orta ölçekteki şirketlerin yönetim kurullarında en az yüzde 40 kadın yönetici olmasına ilişkin yasa tasarısını parlamentoya sundu. Hükümetin, lobiler ve sendikalarla anlaşmaya vararak hazırladığı yasa, dünyada bir ilk olma niteliği taşıyor. AB üyesi olmayan Norveç, 2005 yılında da yüzde 40 kotasını halka açık şirketlere getirerek bir ilki gerçekleştirmişti. 

 

Cinsiyet temelli şiddette artış 

 

İsviçre’nin Cenevre kentinde 19 Haziran-14 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşecek olan Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi, 53’üncü oturumuyla devam etti. Konseye raporunu sunan Kadın ve Kız Çocuklarına Yönelik Ayrımcılık Üzerine Çalışma Grubu, cinsiyet temelli şiddete artış yaşandığını belirtti. 

 

Fransa’da katledilen çocuk için protesto gösterileri 

 

Fransa’da 17 yaşındaki bir çocuğun, otomobilini sürerken, polis tarafından katledilmesi, yurttaşların tepkisine neden oldu. Protesto eylemlerinin başladığı katliama dair ilk tutulan tutanakta yaşananlar çarpıtılırken, ortaya çıkan görüntülerde aracı harekete geçiren çocuğun polis tarafından vurulmasının ardından aracın bir engele çarparak durduğu belirtildi. Çocuğun katledilmesi ardından başlayan iki soruşturmanın yanı sıra, ülke genelinde birçok kişi alanlara çıkarak protesto gösterisi düzenledi. Protestolarda en az 150 kişi gözaltına alındı. 

 

Kadın gazeteciler hedefteydi

 

Kadın gazeteciler, bu yılda saldırıların hedefindeydi. Rus gazeteci Elena Milaşina ve avukat Aleksander Nemov, Çeçenistan’ın başkenti Grozni’ye doğru yol alırken, maskeli ve silahlı kişilerce durduruldu. Elena’ya ait olan belgeler ve teknik ekipmana zarar verilirken, gazeteci ile yanındaki avukat is darp edildi.  

 

Belçika Parlamentosu’ndan ‘Feminisidi Durdurun’ yasası 

 

Belçika Parlamentosu, 27 Haziran 2023’te “Feminisidi Durdurun” adıyla çıkardığı yasa ile bir ilke imza attı. Söz konu yasa, cinsiyete dayalı bir şiddet eylemi olarak ifade edilen feminiside karşı. Yasa sadece feminisidleri değil, aynı zamanda bu tür suçlara öncülük edebilecek cinsel, psikolojik ve zorlayıcı kontrol gibi farklı şiddet biçimlerini de tanımlıyor. 

 

Çok sayıda mülteci yaşamını yitirdi 

 

Yıl içinde mültecileri taşıyan teknelere dair çokça haber gündeme geldi. Bunlardan biri de Temmuz ayında yaşandı. Senegal’den ayrılarak Kanarya Adaları’na gitmek isteyen ve 300’den fazla mülteciyi taşıyan 3 tekneden haber alınamadı.  Caminando Fronteras (Yürüyen sınırlar) adlı İspanyol sivil toplum kuruluşunun sözcüsü Helena Maleno, Senegal'in güneyindeki Kafountine bölgesi kıyılarından 15 gün önce hareket ettiği iddia edilen teknelerden birinde yaklaşık 200, diğer ikisinde 65 ve 60 kadar mülteci bulunduğu bilgisini paylaştı.

 

Hindistan’da şiddete karşı eylem 

 

Hindistan’da kadına yönelik şiddet olayları ise yıl boyunca devam etti. Manipur eyaletinde 2 kadın çıplak bir şekilde sürüklendiği ve taciz edildiği görüntülerde, çeteyi yönlendirdiği tespit edilen kişinin evi, köydeki kadınlar tarafından ateşe verildi.   

 

Meksika’da şiddeti teşvik eden şarkılara yasak 

 

Meksika’nın Chihuahua kentinde Pan partisinin şehir konseyine getirdiği öneriyle kadın düşmanı ve kadına şiddeti teşvik eden sözleri olan şarkıların canlı müzik mekanlarında söylenmesi yasaklandı. Yasak kararıyla kamusal alanda bu tür şarkıları söyleyen sanatçılara 55 bin sterlin para cezası verileceği kaydedildi.  

 

Nepal’de yasaklanan chhaupadi uygulaması nedeniyle bir kulübeye kapatılan 16 yaşındaki Anita Chand adlı çocuk uyurken yılan ısırması sonucu yaşamını yitirdi. 

 

İklim aktivistleri eylemdeydi 

 

Dünya genelinde iklim krizi giderek yayılırken, aktivistler de krize karşı ülkelerin politikalarına karşı tepkilerini dile getirmeye devam etti. İsviçre’nin Basel kentinde 3 Ağustos’ta kurdukları çadırla etkinliklerini sürdüren iklim aktivisleri, Almanya ve Fransa sınırına yürüdü. Yürüyüşte, iklim adaleti, göç ve göçmenlik sorunlarına karşı sınırların açılmasını istedi. 

 

Sudan’da iç savaş devam etti 

 

Sudan’da ordu ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında 15 Nisan’dan bu yana başlayan çatışmalar devam etti. BM İnsani İşler Koordinasyonu Ofisi, yaptığı son açıklamada, ordu ile HDK arasında Nyala şehrinde çıkan çatışmalarda, 60 kişinin yaşamını yitirdiğini, 250 kişinin yaralandığını ve 50 bin kişinin ise yerinden edildiğini duyurdu. 

 

Nijerya’da kadın ve çocuklara yönelik saldırılar 

 

Boko Haram,  Nijerya’daki kadın ve çocuklara yönelik saldırılarını bu yıl da sürdürdü. Örgüt,  ülkenin Borno eyaletine bağlı jere bölgesinde odun toplamaya giden bölge sakinlerine yönelik saldırı düzenledi. 42 kadın ve çocuğu kaçıran örgütün elinden daha sonra 4 kadın kurtulmayı başardı. Öte yandan 2009 yılından bu yana Boko Haram’ın saldırıları sonucu on binlerce kişi yaşamını yitirdi. 

 

Kürtaj hakkı kadınların gündeminde 

 

Kadın kazanımlarından biri olan kürtaj hakkı neredeyse her ülkede kadınların gündeminde olmaya devam etti. Meksika Ulusal Adalet Yüksek Mahkemesi (SCJN), kürtajı federal düzeyde suç olmaktan çıkardığını duyurdu. SCJN’nin X dijital medya hesabından yapılan açıklamada, kürtajın Federal Ceza Kanunu’ndan çıkarıldığı belirtilerek, “SCJN, kürtajı federal düzeyde suç olmaktan çıkardı. Tüm kadınlar ve gebelik kapasitesine sahip kişiler, herhangi bir federal sağlık kurumunda kürtaj hizmetlerine erişebilecek” denildi. 

 

FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nı İspanya takımı aldı 

 

FIFA Kadınlar Dünya Kupası finalinde, İngiltere’yi yenerek tarihinde ilk defa dünya şampiyonu olan İspanya Kadın Milli Futbol Takımı’nın madalya töreninde, RFEF Başkanı Luis Rubiales, futbolcu Jenni Hermosu’yu kameralar önünde taciz etti. RFEF Başkanı Luis Rubiales görevinden alınırken, hakkında soruşturma başlatıldı. 

 

Jîna’nın yıl dönümünde her yerde eylem  

 

Avrupa Kürt Kadın Hareketi (TJK-E), Jîna Emînî’nin katledilişinin birinci yıl dönümü dolayısıyla “Eylem alanlarını özgürlük mücadelesini büyütme iddiasıyla dolduralım” çağrısının ardından birçok ülkede alanlara açtı. Eylemlerde, Jîna şahsında katliam ve kirim politikalarına karşı kadınların direnişi selamlandı. 

 

Hindistan parlamentosunda yeni karar 

 

Hindistan parlamentosunun alt kanadı ve eyalet meclislerinde kadınlara ayrılan sandalyelerin sayısının arttırılmasını öngören yasa tasarısı, Meclis’ten geçti. Parlamentonun her iki kanadının da onayını alan yasa tasarısıyla, sandalyelerin yüzde 33’ü kadınlara ayrılacak. Ancak yasanın 2029’dan itibaren uygulanmasını, kadınlar “adaletsizlik” olarak değerlendirirken, Mayıs 2024 seçimlerinde yasanın yürürlüğe girmesini istedi. 

 

Bangladeş’te dang humması

 

Bangladeş Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (DGHS), ülke genelinde dang hummasından hayatını kaybedenlerin sayısının 909’a yükseldiğini duyurdu. Ülkede bir günde en az 15 kişi yaşamını yitirirken, şimdiye kadar 3 bin 8 kişi hastaneye başvurdu. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, ülke genelinde 10 bini aşkın kişi dang humması tedavisi görüyor. 

 

Kürtaj hakkı için yer yerde eylem 

 

Güney Amerika ve Karayipler’de kürtajın suç olmaktan çıkarılması için 28 Eylül 1990 tarihinde başlatılan bölgesel eylemin ardından kampanyayı üstlenen Women’s Global Network for Reproductive Rights (WGNNR)tarafından 2011 yılında pek çok ülkede güvenli ve yasal kürtaja erişimin bir hak olmaması nedeniyle 28 Eylül’ü “Uluslararası Güvenli Kürtaj günü” olarak ilan etmesi ardından kadınlar bu günde kürtaj hakkı için alanlara aktı. 

 

İstanbul Sözleşmesi AB’de yürürlüğe girdi 

 

Kadınların mücadelesiyle elde edilen kazanımlardan biri olan kadına yönelik şiddetin her türlüsünün önlenmesini hedefleyen İstanbul Sözleşmesi, 1 Ekim itibariyle Avrupa Birliği’nde (AB) yürürlüğe girdi. 

 

Nobel Tıp ve Ekonomi ödüllerini kadınlar aldı 

 

2023 Nobel Tıp Ödülü’nü MRNA aşısıyla ilgili çalışmaları nedeniyle Covid aşısının bulunmasını sağlayan teknolojiyi geliştiren çalışmalarından ötürü Katalin Kariko ve ABD’li Drew Weissman kazandı. Nobel Ekonomi Ödülü ise, iş gücü piyasasında kadınlar üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle Harvard Üniversitesi’nden ABD’li Profesör Claudia Goldin’e verildi. 

 

Arjantin’de çok uluslu kadın buluşması 

 

Arjantin’in Bariloche kentinde binlerce kadın, 3 gün sürecek olan 36’ncı Çok Uluslu Kadın Buluşması’nın açılışında bir araya geldi. ,Etkinlikte, yerli halkların varlıklarını korumak için verdiği direnişe dikkat çekilirken, binlerce yıllık sömürgecilik tarihe karşı verilen mücadelenin daha ileri bir düzeye taşınması gerektiği kaydedildi. 

 

Fas’ta Filistinliler için yürüyüş

 

Fas’ın Rabat kentinde bir araya gelen binlerce kişi, İsrail’in sivilleri hedef alan saldırılarına karşı yürüyüş düzenledi. Kadınların yoğunlukta katıldığı yürüyüşte, Filistin bayrakları ve Mescid-i Aksa resimleri taşındı. Yürüyüşte Filistin halkını destekleyen sloganlar atıldı. 

 

İzlanda’da bir günlük iş bırakma eylemi 

 

İzlanda’da aralarında Başbakan Katrin Jakkobsdöttir’in de bulunduğu on binlerce adın ve non-binary, ücret eşitsizliği, toplumsal cinsiyet temelli şiddet ve cinsel şiddeti protesto etmek için iş bıraktı. Eylem, 1975 yılından bu yana ülkede kadınların yaptığı ve gün boyu devam eden ilk toplu iş bırakma eylemi oldu. 

 

25 Kasım’da şiddete karşı kadınlar seslerini yükseltti 

 

25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü dolayısıyla İspanya, İtalya, Fransa, Almanya ve daha birçok ülkede kadınlar alanlardaydı. 

 

Paris’te Dünya Gençlik Konferansı

 

Paris’te Ronahi ve Youth Writing History ağıyla Dünya Gençlik Konferansı düzenlendi. Konferansta, konuşan kadınlar, “Kapitalizmin feminizmi kullanmasına karşı dikkat edilmeli” uyarısında bulundu. 

 

Salê Kadın Filmleri Festivali 

 

Fas’ın Salê kentinde bu yıl Meksika sinemasının da yer alacağı 16’ncı Uluslararası Salê Kadın Filmleri Festivali düzenlendi. Fas sinemasındaki kadınlarla dünya sinemasındaki kadınları buluşturan festivalde sinema sektöründeki kadınların yaşadıkları sorunlar tartışılırken, deneyimlerin paylaşımları yapıldı. 

 

AİHM’de kürtaj hakkı başvurusuna dair karar 

 

Polonya'da 2020'de 14 haftalık hamileyken fetüsüne Down sendromu tanısı konan bir kadın, ülkede 2020'de alınan "hamilelikte gerekli hiçbir durumda kürtaj yapılamayacağı yasası" sebebiyle kürtaj yaptıramadı. Kadın, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvurdu. Kadının başvurusunu kabul eden AİHM, kürtaj olabilmek için Hollanda'ya gitmek zorunda kalan kadının "özel ve aile hayatı haklarının ihlal edildiğine" karar verdi. Mahkeme, Polonya hükümetinin kürtaj yaptıran kadına manevi tazminat olarak 15 bin Euro, maddi zarar için ise bin 4 Euro tazminat ödemesine karar verdi.

 

Pakistanlı Saman’ın katleden faillerine ceza verildi 

 

Ailesi tarafından zorla evlendirilmeye çalışıldığı için sığınma evine giden İtalya’da yaşayan Pakistanlı Saman Abbas’ın işkence edilerek katledilmesine dair açılan davada, babası Shabbar ile annesi Nazia Shaheen’e müebbet, amcası Danish Hasnain’e ise 14 yıl hapis cezası verildi.

 

Jîna’nın resminin olduğu uçağın inişine izin verilmedi 

 

Gazze’ye yardım götüren ve üzerinde Jîna Emînî’nin resminin olduğu uçağın Mısır’a inişine izin verilmedi. Bunun üzerine Jîna’nın resmi uçağın kuyruk kısmından kaldırıldıktan sonra inişe izin verildi. 

 

Bitti.