HABER MERKEZİ - Nazilere karşı mücadele eden ve 17 yaşındayken idam sehpasında “Ey halkım özgürlüğünüz için kavga edin! Nazilere asla teslim olmayın! Beni öldürebilirler ama biliyorum ki yoldaşlarım intikamımı alacaklardır” diye seslenen Lepa Svetozarovna Radiç 81 yaşında. 

 

Lepa Svetozarovna Radiç, 19 Aralık 1925’te Bosna Hersek’in Gasnica isimli yoksul bir köyünde dünyaya geldi. “Kızlara el sanatları öğreten” bir okula yazıldı, edebiyata, spora ve yaşamın tüm alanlarına coşku dolu bir tutkuyla yaklaşıyordu. Çalışkan ve disiplinli olan Lepa, amcası Vlade Radiç aracılığıyla sosyalist düşüncelerle tanıştı ve işçi hareketinin kimi eylemlerine katılarak aktif politik mücadelesine başladı.

 

Komünist partiye katıldı 

 

Dünya Savaşı sürecinde Yugoslavya’nın Naziler tarafından işgaliyle birlikte, Komünist Parti’ye katıldı. Partiye katıldığında henüz 15 yaşındaydı. Anti faşist direnişin örgütlenebilmesi için silahları cephaneliklere taşıyor, parti içi iletişimin kurulabilmesi için habercilik ya da silahlı eylemler için gözcülük yapıyordu. Babası, abisi ve amcasıyla birlikte Yugoslavya topraklarında Nazilere ağır kayıplar verdirilen Kozara Ayaklanmasına katıldı. Ustasha Hapisenesi’nde 20 gün tutuklu kaldı, yoldaşlarıyla birlikte hapishaneden kaçmayı başardı.

 

Hapisten çıktıktan sonra 7. Partizan bölüğünün en direngen savaşçılarından biri oldu, sadece savaşmıyor, cephede hemşirelik yapıyor, okuma yazma bilmeyen partizanlara okuma yazma da öğretiyordu.

 

1943 Grmec Ayaklanlanması sırasında yaralıların tahliyesini organize ediyor, Nazi bombardımanları sonucunda oluşan paniği yatıştırıyor ve üstün moraliyle hem halka hem de yoldaşlarına cesaret veriyordu. Henüz 17 yaşındaki  Lepa sakinliği, iradesi ve duruşuyla Nazilerin hedefine yerleşmişti artık. Grmec Ayaklanması sırasında, Naziler tarafından kuşatılan Prastalo köyünde onlarla son kurşununa kadar çarpıştı. Halkı tüm kurşunları bitse de çıplak ellerle, baltalarla, taşlarla savaşmaya çağırdı. Olağanüstü bir direnişin sonunda köy Nazilerin eline geçti. Lepa Radiç Nazilere tutsak düştü.

 

Üç gün süren ağır işkencelere rağmen, Nazilere tek bir yoldaşının ismini, tek bir cephaneliğin yerini söylemedi. Onu idam eden Nazi mangasının başındaki Albay Smihuber, Lepa’nın ardından, “Bosna’da asılan bir haydut, benzeri görülmemiş bir direniş gösterdi” diyecekti.

 

‘İşte o zaman sonunuz olacak’

 

İdam sehpasında Almanlar, partinin liderlerinin isimlerini, sığınakların yerini göstermesi karşılığında Lepa’nın canını bağışlayacaklarını söylediler. Lepa onlara şu cevabı verdi: “Ben hain değilim, merak etmeyin yerlerini sorduğunuz yoldaşlarım eninde sonunda karşınıza çıkacaklar ve kendilerini göstereceklerdir. İşte o zaman bu sizin sonunuz olacak.”

 

‘Yoldaşlarım intikamımı alacaktır’

 

11 Şubat 1943'te asıldığında son sözleri şunlar oldu: “Yaşasın Komünist Parti! Yaşasın Partizanlar. Ey halkım özgürlüğünüz için kavga edin! Nazilere asla teslim olmayın! Beni öldürebilirler ama biliyorum ki yoldaşlarım intikamımı alacaklardır!”