Rojda Aydın

 

AMED - Ekonomik krizin kadınlar üzerindeki etkisi ve buna karşı yürüttükleri çalışmalara ilişkin konuşan TOBB Diyarbakır İl Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Zülal Koç, krizden en çok etkilenen kesimlerden birinin kadınlar olduğunu ifade ederek, kadını ve kadın emeğini görünür kılmak, istihdam sağlamak için projeler oluşturduklarını vurguladı.

 

Yeni yıl ile birlikte asgari ücretin artsa da zamlar da beraberinde geldi. Derinleşen ekonomik kriz, artan enflasyon, düşen alım gücü, üstü üste gelen zamlar derken, Kurdistan ve Türkiye toplumu, 2023’ü bu tablo ile karşıladı. Ve krizden en fazla payı alarak, olumsuz etkilenenlerin başında kadınlar geldi. Kadınlar, geçimlerini sağlayabilmek için hem evde hem dışarıda çalışıyor.

 

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Diyarbakır İl Kadın Girişimciler Kurulu (KGK) Başkanı Zülal Koç, ekonomik krizin kadınlar üzerindeki etkisi ve buna karşı yürüttükleri çalışmalara dair konuştu.

 

‘Kadınlar ekonomiden etkilenen kesimlerden biri’

 

Kadınların ekonomik sıkıntılar çerçevesinde en çok etkilenen kesim olduğunu dile getiren Zülal, Kadın Girişimciler Kurulu olarak, buna dikkat çekmek amacıyla da birçok çalışma yaptıklarını belirtti. Zülal, kadınların ekonomik açıdan güçlenmesi, istihdam alanı açılması için yürüttükleri çalışmalara işaret ederken, yeni projelere dikkat çekti. Bunlardan biri olan “Sanayide Kadın Eli” projesinin kendileri için önemli olduğuna vurgu yapan Zülal, “Türkiye genelinde 81 ilde başlatılan bir proje. Biz Diyarbakır olarak 17’nci sırada projemizin startını verdik. Kentimizde bulunan birçok paydaşımızla birlikte başlattığımız projemiz kadın istihdamını arttırmak, kadını daha görünür kılma amaçlı. Tabi sanayide kadın eli derken sadece sanayi sektöründe değil, bütün sektörlerde kadınların yer alması içindir. Özellikle ‘Oto Sanayide Kadın Eli’ diye Diyarbakır başlattığımız bir projemizi de bu projemize entegre ettik. Oto sanayide çalışan birçok kadın var. Olmak isteyen birçok kadınımız da var. Oto sanayi sitelerimizle birlikte bunların toplantılarını yaptık ve bütün projenin eğitim süreçlerini başlatıp projemizde kadınlarımızın istihdamını arttırmak için startımızı verdik. Çünkü kadın istihdamına yönelik birçok verimizi de alıp değerlendirip, bize ulaşmalarını sağlayacağımız bir ortamımız var” şeklinde konuştu.

 

‘Kadın girişimciler havuzu oluşturduk’

 

Kadın Girişimciler Kurulu olarak 81 il de yapılandıklarının altını çizen Zülal, “Diyarbakır olarak seçilmiş kadınlarımızın dışında, il ve ilçemizdeki bütün kadınlarımızın, iş yapmak ve çalışmak isteyen ve emek sektöründe olan kadınlarımızın içimizde olması için, yaptığımız bütün faaliyetlerden faydalanması için bir havuz oluşturduk. Geldiğimiz gün itibariyle havuzumuzun sayısı 200’ü aştı. Ve bize gele bütün kadınların kendilerini buraya ait hissetmeleri için koordinatör odamız Ticaret Borsası’ndaki yerimizi de tahsis ediyoruz. Birçok çalışmamızın içerisinde yer almalarını sağlıyoruz. Kurulumuzun içerisinde yer alan havuz üyelerimiz de var” ifadelerini kullandı.

 

2021 çalışan kadın verileri

 

2021 yılında tuttukları verilere değinen Zülal, 2022 verilerini de oluşturacaklarını kaydetti. Zülal, 2021 verilerini şu şekilde paylaştı: “2021 yılının sonu verimize göre 15 aktif kadın kooperatifimiz var. Diyarbakır Esnaf Sanatkarlar’a kayıtlı 25 bin firma var. Bunun 2 bin 150’si kadın. Ticaret Odası’na kayıtlı işletme sayımız 19 bin 556 ve bunun içerisindeki kooperatif kayıtlı sayısı 532. Bunun bin 800’ü ise kadın girişimci. Ve bunun bini aktif olarak çalışmaktadır. DTSO, TB ve DESOB toplam işletme sayımız 44 bin 556 iken, DTSO, TB ve DESOB toplam kadın sayısı 5 bin 750’dir. Diyarbakır’da çalışan sayısı ve oranlarında 4/A SSK verilerine göre 217 bin 995, bunun 160 bin 124 erkek, 57 bin 971 ise kadın verisidir. Yani oran olarak yüzde 73 erkek, yüzde 27’si ise kadındır. 4/B BAĞ-KUR’da toplam veri 32 bin 463. Bunun 27 bin 637’si erkek, 4 bin 826’sı ise kadın. Yani yüzde 85’i erkek, yüzde 15’i kadın. 4/C emekli sandığı verilerinde kayıtlı sayısı da 68 bin 176’dır. Bunun 49 bin 851’i erkek iken, 18 bin 325’i ise kadındır. Burada da yüzde 73 erkek, yüzde 27 kadın. İlimizde ayrıca mikro krediyle işyerini açmış ve çalışan işyerlerimiz de var. Bu da ilk defa Diyarbakır'da hayata geçilmiş bir model. Mikro kredi kullanmış kadınlar da havuzumuzda yer almakta.”

 

Diyarbakır 33’üncü sırada

 

En büyük hedeflerinin kadın çalışan ve kadın işletme sayısını arttırmak olduğunun altını çizen Zülal, kayıt dışı çalışan kadınlara vurgu yaptı. Devlet tarafından farklı bir emeklilik sistemi getirilerek kayıt dışı çalışan kadınların da güvence altına alınması gerektiğini dile getiren Zülal, “Burada en çok destek görmesi gereken kadınlardır. Bu nedenle de bağda bahçede çalışan kadınları da göz ardı etmemek gerekiyor. Yakın zamanda da onlarla ilgili de güzel bir proje başlatmış olacağız, onların daha çok görünür kılınması için. Türkiye genelinde yapılan istatistiklere göre geçen yılın sonunda Diyarbakır cinsiyet eşitliği sıralamasında 33’üncü sırada. Biz yapacağımız ve yaptığımız çalışmalarla bunu daha da öne çekmeye çalışıyoruz. Hedefimiz son 5 yılda bunu birli rakamların içerisine çekmek olacak. Kadınlar çok çalışkan ve hevesli. Önemli olanda kadınlara doğru yolu gösterip yolu açmak. Yolun üzerindeki taşları biraz kaldırmak gerek. Biz de bunun için elimizden geleni yapacağız” sözlerine yer verdi.

 

Amaç kadın emeğini görünür kılmak

 

Evde çalışan kadınları evden çıkarmak için de çalışmalar yürüttüklerini ifade eden Zülal, “Bizim kendi elimizde part time çalışabilecek ya da alıcıyla satıcıyı buluşturmak gibi bir çalışmamız da var. Örneğin bir restoran içli köfte satıyorsa, biz bunu evde üretim yapan kadınlardan alması için çalışma yapıyoruz. Bizim amacımız bir işyerine gidip sigortalı çalışsın değil ya da işyerini kursun değil, evdeki kadınların da ekonomik anlamda güçlenmesi ve görünür olması için birçok çalışma yapıyoruz ve yapacağız da” dedi.

 

Tarım ve teknoloji projesi

 

Yaşanan ekonomik krizin kadınlar üzerindeki etkisini azaltmaya yöneldiklerini kaydeden Zülal, devamında şunları söyledi: “Bazı çalışmalar yürüttük. Bizler de sahayı gördük ve neler yapabiliriz diye analizini yaptık. Diyarbakır’daki kadınlar her şeye açık. Onların yapmak istedikleri her şeyi yapabileceklerini gördük. Yakın dönemde öncelikle 2023 yılında en baştaki projemiz sanayide kadın eli protokollerini yapıp, bunu belli bir rakama getirmek. Hem oto sanayide hem sanayide kadın sayımızı arttırmak. Çünkü refahı arttırırsak toplumlar da ona göre gelişiyor. Bizim startını vereceğimiz tarım ve teknoloji projesidir. Tarım ve teknolojiyi birleştirerek tarımdaki üretimi teknolojiyle birleştirerek üretimi daha nasıl arttırabiliriz, daha sağlıklı bir üretim nasıl yapabiliriz üzerinden bir çalışmamız var. Çünkü bizim tarım coğrafyamız var. Bu projemizi yakın zamanda planlayıp, bitirip hem Tarım Bakanlığı’na hem de kentimizin paydaşlarıyla birlikte yola çıkacağımız büyük bir projemiz olacak. Burada da daha çok kayıt dışı kadınlarımızı ilgilendiren bir projemiz olacak.”

 

‘Kadınlar bizi bulsun’

 

“Kadınlar bizi bulsunlar ve bize gelsinler” diyen Zülal, “Bize ulaşmak isteyen, fikri ve düşüncesi olan gençleri ve kadınları bizim bünyemize bekliyoruz. Eğer beraber hareket edersek çoğalırız. Özellikle bizim gibi oluşumların sosyal projelerde yer alması gerekiyor. Kadın Girişimciler olarak birçok sosyal projede yer alıyoruz. Özellikle UCİM derneğimizde farkındalık yaratmak için birçok çalışmada yer alıyoruz. Birçok alanda çocuklara ulaşıyoruz” sözlerini kullandı.