
İHD’nin 40 yıllık insan hakları mücadelesi belgesel oluyor

2025-12-18 09:04:19


	&nbsp;

	Melike Aydın&nbsp;

	&nbsp;

	İSTANBUL - İHD Kültür Sanat Komisyonu, İHD’nin 39 yıllık tarihini ve öncesine uzanan insan hakları mücadelesini konu alan bir belgesel hazırlıyor. Aynı zamanda kitaplaştırılacak olan çalışma, İHD’nin 40’ıncı yılında, 17 Temmuz 2026’da gösterime sunulacak.

	&nbsp;

	İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) Kültür Sanat Komisyonu, yürüttüğü sanatsal faaliyetlerle üç yıldır derneğin görünürlüğüne farklı bir ton katıyor. Yedi kişiden oluşan komisyon, bu yıl İHD’nin 40’ıncı yıl dönümü olan 17 Temmuz 2026’da gösterilmek üzere bir belgesel hazırlıyor. Türkiye’de insan hakları mücadelesinin hafızası olmayı hedefleyen belgesel; hem İHD’nin 40 yıllık tarihini hem de dernek öncesine uzanan insan hakları mücadelesini ele alarak günümüzle bağ kuracak. &nbsp;Belgesel ilk olarak kuruluş yıl dönümünde İstanbul’da, ardından İHD’nin diğer şubelerinin bulunduğu illerde gösterilecek. Belgesel farklı mecralarda da gösterilebilecek.

	&nbsp;

	Belgeselin yapımında Sevim Erdem, Eyyüp Epekinci, Gülseren Yoleri, Hatice Kalpaklı, Karun Yıldız ve Ali Abbas Akkaya’nın yanı sıra Doliche Film Ekibi’nden İHD üyesi Seza Mis Horuz ile Memik Horuz’un da yer aldığı 7 kişilik bir ekibin emeği bulunuyor.

	&nbsp;

	Kültür Sanat Ekibi ile Doliche Film ortaklaşacak

	&nbsp;

	Komisyon, kurulduğu ilk yıl bir konser, ertesi yıl ise bir öykü yarışması düzenledi. Öykü yarışmasının çıktıları kitap hâline getirildi; ancak yarışmanın cezaevi ayağı, cezaevlerinde devam eden olumsuz koşullar nedeniyle yarım kaldı. Aynı yıl uluslararası karikatür yarışmasının ilki düzenlenirken, ikincisi de bu yıl gerçekleştirildi. Komisyon üyeleri, aynı zamanda İHD İstanbul Şubesi’nin kliplerini çeken gönüllü ekipte yer alan 7 kişiden oluşuyor. Bu ekip, İHD’nin 39 yıllık sürecini belgesel hâline getirerek, 40’ıncı yılının kutlanacağı Temmuz ayında gösterime sunacak. Henüz yapım aşamasında olan belgeselin tanıtım klibi ise yayımlandı. Belgeselin yapımı, İHD İstanbul Şubesi Kültür Sanat Ekibi ile Doliche Film ortaklığında gerçekleştirilecek.

	&nbsp;

	İHD’nin belgesel çalışmasına dair Gülseren Yoleri ve yönetmen Sevim Erdem ile konuştuk.

	&nbsp;

	‘40 yıllık mücadelenin belgeseli kurgu aşamasına yaklaştı’

	&nbsp;

	Doliche Film Ekibi’nin parçası olduklarını ve bundan önce 9 yıllık çalışmalarını 12 Eylül Anneleri isimli belgeselle anlattıklarını söyleyen yönetmen Sevim Erdem, “Bunları yaparken biz aynı zamanda İHD kurucularıyla da görüşmüş olduk. Buradan da feyz alarak dedik ki 2026, İHD’nin 40’ıncı yılı oluyor. Biz bu 40’ıncı yılda bir film yapalım istedik. Bu filmin içeriği ise kurucular ve yoğun emeği geçenler olsun dedik. Bunun için İstanbul, İzmir, Ankara’da çalışmalarımızı başlattık. Sona yaklaşıyoruz. Yakında finale erecek ve kurgu aşamasına geçeceğiz” şeklinde belirtti.

	&nbsp;

	‘Geçmiş ve gelecek arasında bağ kurulacak’

	&nbsp;

	Çalışmanın Türkiye’de insan hakları mücadelesinin bir tür hafızası olduğunu belirten Gülseren Yoleri, belgeselin bu mücadeleyi yürütenlerin deneyimlerini aktarmayı, kolektif emeği daha görünür kılmayı ve 40 yıllık tarihin yeniden gözler önüne serilmesini amaçladığını ifade etti. Gülseren Yoleri, “Bu yüzden de biz eski, yani henüz İHD kurulmadan evvel, İHD kuruluşuna emek vermiş, o süreçte enerjisini bu mücadeleye katmış annelerimizden ve pek çok aktivistimizden başlayarak, kurucularımız arasında yer alan resmî olarak 98 kurucumuz var genel başkanlık yapmış, aktivist olarak çalışmalarıyla öne çıkan pek çok arkadaşımızı, annelerimizi bu çalışmaya dâhil ettik. Yaptığımız röportajlar da aslında onların bu 40 yılı da aşan süreyi kapsayan pek çok görüşmemiz aslında 1980’den itibaren bu ülkede yaşananları gözler önüne seren anlatılar içeriyor bir tarih çalışması olarak değerlendirilebilir. Hem İHD’nin tarihi hem de bu ülkede yaşananların tarihi olarak izlemek mümkün olacak. Geçmişle gelecek arasında bir bağ kurmaya çalıştık. Bu mücadeleyi yarına taşıyacak olan genç arkadaşlarımızı da bugün hâlihazırda bu mücadeleyi sürdüren dostlarımızı da bu belgesel kapsamında röportajlar yaparak çalışmaya dâhil ettik” şeklinde ifade etti.

	&nbsp;

	‘Belgesel 17 Temmuz’da bitmiş olacak, aynı zamanda kitaplaştırılacak’

	&nbsp;

	Çalışmayı İHD’nin kuruluş yıl dönümü olan 17 Temmuz 2026’da bitirmiş olacaklarını kaydeden Gülseren Yoleri, belgeselin bir sözlü tarih çalışması ve bir belge olarak da önemli bir yer tutacağını belirtti. Belgeselin fragmanını İnsan Hakları Haftası açılışında dernek içinde göstereceklerini dile getiren Gülseren Yoleri, “Henüz röportajlarımız devam ediyor, ocak ayı başında bitirmeyi planlıyoruz. Çalışmayı aynı zamanda kitaplaştıracağız. Çünkü belgesel, malum, sınırlı bir bölümünü aktarabildiğimiz bir mecra. Ancak kitaplaştırdığımızda her bir anlatıcının bütün o tarihsel sürece ilişkin anlattıklarını okuyucuyla buluşturma imkânımız da olacak. Bu yüzden hem kitap hem belgesel çalışması gerçekleştirmiş olacağız” dedi.

	&nbsp;

	&nbsp;