
Mexmûr’dan Şengal’e: Direnişinin bir yılı  

2025-12-27 09:01:09


	&nbsp;

	Leyla Ayaz

	&nbsp;

	HABER MERKEZİ - Güney Kürdistan’da, özellikle Mexmûr ve Şengal’de yaşayan kadınlar açısından 2025 yılı, tehdit ve saldırılara rağmen direnişle geçti. Kadınlar, “Jin jiyan azadî” sloganıyla yıl boyunca mücadele alanlarını büyüttü.

	&nbsp;

	Güney Kürdistan’da 2025 yılı; işgal, talan, doğanın yok edilmesi, katliam, intihar, cinsel saldırı, şiddet, Kişisel Statü Yasası, kadınların vesayet altına alınması, katillerin korunması, yargının tutumu ve derinleşen ekonomik krizle geçti. Tüm bu saldırı ve politikalara karşı kadınlar yıl boyunca alanlarda oldu.&nbsp;

	&nbsp;

	Rustem Cûdî Mülteci Kampı (Mexmûr) İştar Meclisi Koordinasyon Üyesi Qimet Nerexî ile Êzidî Kadın Özgürlük Hareketi (TAJÊ) diplomasi üyesi Lava Şingalî, 2025 yılı boyunca yaşanan gelişmeleri ajansımıza değerlendirdi.

	&nbsp;

	Alanlarda “Jin jiyan azadî” sloganı

	&nbsp;

	

	&nbsp;

	Kadınlar; kampanyalar, paneller, atölyeler, toplantılar, yürüyüşler ve mitinglerle erkek egemen zihniyete ve politikalara karşı mücadele etti. Köylerde, ilçelerde ve kentlerde 8 Mart Dünya Kadınlar Günü, Newroz ve 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde “Jin jiyan azadî felsefesiyle demokratik toplumu inşa edeceğiz” sloganıyla alanlara çıktı.

	&nbsp;

	Kadın özgürlük mücadelesinin öncülerinden Nagîhan Akarsel, Deniz Fırat, Nûjiyan Erhan, Gulistan Tara, Hêro Behadîn ve Firyal Silêman Xalid yıl boyunca çeşitli etkinliklerle anıldı. Şengal ve Mexmûr başta olmak üzere Başûrê Kurdistanê’nin birçok merkezinde Jîna Emînî de “Jin jiyan azadî” sloganıyla anıldı.

	&nbsp;

	Şiddete karşı alanlara çıkıldı

	&nbsp;

	4 Ağustos’ta Bağdat’ta Dr. Ban Ziya Tarq’ın cenazesi katledilmiş halde bulundu. İntihar ettiği iddia edilse de cenazede darp ve katledilme izlerine rastlandı. Olay, Güney Kürdistan ve Irak genelinde büyük öfkeye yol açtı; kitlesel protestolar düzenlendi.

	&nbsp;

	Kadın örgütleri ve kurumları, kadına yönelik şiddete karşı 16 günlük eylemler kapsamında şiddet, katliam ve cinsel saldırılara dikkat çekerek örgütlü mücadele çağrısı yaptı.

	&nbsp;

	

	&nbsp;

	Kişisel Statü Yasası’na karşı tepkiler

	&nbsp;

	21 Ocak 2025’te Irak Parlamentosu, 9 yaşındaki kız çocukları ile 15 yaşındaki erkek çocuklarının evlendirilmesinin önünü açan Kişisel Statü Yasası’nı onayladı. Yasanın kabulü, Güney Kürdistan’da kadınların gündeminin ilk sırasına yerleşti. Kadınların ve çocukların nafaka, velayet ve miras haklarının sınırlandırılması büyük tepki topladı. Kadın örgütleri ve hak savunucuları yasayı “tarihi bir geriye gidiş” olarak değerlendirdi.

	&nbsp;

	1325 sayılı karar hatırlatıldı

	&nbsp;

	Kadınlar bu yıl da “kimsesiz” olarak tanımlanan kadın mezarlarını unutmadı. Eylemlerde, kadınların korunmasını ve sorunlarının çözümünü esas alan 1325 sayılı kararın uygulanmamasına dikkat çekildi. Irak ve Kürdistan Bölgesi dahil 92 ülke tarafından kabul edilen kararın hayata geçirilmemesi eleştirildi.

	&nbsp;

	TAJÊ’nin intiharlara karşı adımı

	&nbsp;

	2025’te dikkat çeken çalışmalardan biri de TAJÊ’nin Şengal’de artan kadın ve erkek intiharlarına karşı başlattığı “İntihar etme, her intihar bir fermandır” kampanyası oldu. Kampanya toplumda geniş yankı buldu.

	&nbsp;

	

	&nbsp;

	Ekonomik kriz ve kadınlar

	&nbsp;

	2014’ten bu yana Kürdistan Bölgesi derin bir ekonomik kriz içinde. Bu durumdan en fazla kadınlar etkilendi. Kadınlar, maaşların ödenmemesi, maaş eşitsizliği ve kadın istihdamının sağlanmamasına karşı alanlara çıkarak taleplerini dile getirdi.

	&nbsp;

	Parlamento seçimleri

	

	&nbsp;

	11 Kasım 2025’te Irak’ta yapılan parlamento seçimlerinde 7 bin 863 adaydan yalnızca 2 bin 248’i kadındı. Erkek egemen siyaset anlayışına rağmen 84 kadın parlamentoya girdi. Kadın oranı yüzde 25,5’e ulaştı. Kadın örgütleri, parlamenter kadınlara sorumluluk çağrısı yaptı.

	&nbsp;

	Kürt Kadın Birliği çalışmaları

	&nbsp;

	7 Nisan 2025’te Silêmanî’de Kürdistan’ın dört parçasından 24 kadın örgütü ve siyasi parti temsilcisi bir araya gelerek Kürt Kadın Birliği Platformu’nu kurdu. Platform, 27 Eylül’de Silêmanî’de ilk ara toplantısını gerçekleştirdi.

	&nbsp;

	NADA Konferansı

	&nbsp;

	

	&nbsp;

	15–17 Mayıs tarihleri arasında Silêmanî’de “Kadın devrimiyle demokratik topluma doğru” sloganıyla Ortadoğu ve Afrika Demokratik Kadınlar 1. Bölgesel Kongresi (NADA) düzenlendi. Kongrede 7 komite oluşturuldu ve 12 maddede ortaklaşıldı.

	&nbsp;

	Êzidî kadınların mücadelesi

	&nbsp;

	

	&nbsp;

	TAJÊ diplomasi üyesi Lava Şingalî, Êzidî toplumunun 74 fermana maruz kaldığını, en ağır bedelin kadınlar tarafından ödendiğini vurguladı. 3 Ağustos 2014’te DAIŞ tarafından gerçekleştirilen fermanda binlerce Êzidî kadın ve çocuğun kaçırıldığını, işkence ve tecavüze maruz bırakıldığını hatırlattı.

	&nbsp;

	Lava Şingalî, Abdullah Öcalan felsefesiyle yürütülen mücadelenin Êzidî kadınların yeniden örgütlenmesinde belirleyici olduğunu belirterek, özgürlük mücadelesini büyütmeye devam edeceklerini söyledi.

	&nbsp;

	&nbsp;

	

	&nbsp;

	&nbsp;