STENBOL - MATUHAY-DERî ra Sebat Karul dîyar kerd ke Planê Çalakîya Heqê Merdiman û Reformê îqtîdarî, tepişteyê nêweşan nêhewêneno û vat: "Reform bêro kerdene zî welat de çîyêk nêvuryeno. Semedo ke derheqê tepişteyê nêweşan de çîyo ke pozîtîf nîno kerdene. Tecrîd kişeno û no tecrîd wextê serê tepişteyê nêweşan de yeno kerdene merg tewr lez beno."

 

Rojê vîyarte de hetê hukmatê AKP-MHPyî ra Planê Çalakîya Heqê Merdiman ser de 9 amancan ame amadekerdene û bi rayaumumî rê ame parekerdene. Rapor de zaf zêde vatişê, 'heqê merdiman, kontrol û rapor’ derbaz benê la derheqê tepişteyê nêweşan de amancak çin o. Goreyê muracatê yenê Komeleya Paştdayîşê Keyeyê Tepişteyê Marmarayî (MATUHAY-DER), sere de zîndanê Gebze û Bakirkoyî bi pêrûyê zîndanan de 74 tepişteyê nêweşê giran estê. Her çiqas dayeyê ÎHD û MATUHAY-DERî bi wezaretê dade dir bêrê parekerdiş zî derheqê rewşa tepişteyan de hema çîyêk nêameyo kerdene.

 

Tepişteyê nêweşî dinyaya xo bedilnenê

 

Her hewte rojê şemeyî Komîsyonê Zîndanan ê ÎHD û Însîyatîfê Azadîya Tepişteyê Nêweşan bi amancê bale bi ancê serê rewşa tepişteyê nêweşan de eşkerayî danê. Hewteyê vîyarte de zî roja şemîye înfiyatîfê Azadîya Tepişteyê Nêweşan de eşkerayî dayî û dîyar kerdî ke tepişteyê bi nameyê Hayrettîn Yilmazo nêweşo giran zî mîyanê tepişteyan de yo û waştişê veradayîşê ey amebi kerdene. La rojêke bîn Hayrettîn Yilmaz zîndanê Afyonkarahîsarî de bi dinyaya xo bedilna. Goreyê dayeyê ÎHDyî serê serra 2020ine de heta menga teşrîna peyêne 49 tepişteyî dinyaya xo bedilnayê.

 

Bi pandemî dir binpaykerdişê heqan giran bi û şertê tecrîdî zî zêde bi. Tepişteyan bi amancê tecrîdê serê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan bi peynî bibo 27ê teşrîna peyêne 2020 de dest bi grevê vêşanîye ya bêdem û bidor kerdibî. Xoverdayîşê zîndanan dewam keno. MATUHAY-DERî ra Sebat Karul dîyar kerd ke sebebê tepişteyî dinyaya xo bedilnenê binpaykerdiş û tecrîdê zîndanan o.

 

'Serê 8 hezarî de tepişteyî estê'

 

Sebate dîyar kerd ke serê 800 hezarî de tepişteyê nêweşî estê û 500 ra zêdeyêr tepişteyê cinîyî yê û wina vat: "Herêma Marmarayî de zî 36 cinî û 38 camêrdî bi pêroyî 200 tepişteyê nêweşî estê. Tu dayeyêke derheqê tepişteyê nêweşan de çin o. Her wext helwestêke taloq keno esto. Bi hemkarîya avûkatan daye resanê wezarete la netîceyêk nîno girewtene. Parlamenter benê meclîs. MATUHAY-DER û ÎHD dayeyê hempar gênê. Bi rayaumumî dir pare kenê."

 

'Semedê ke nînê tahlîyekerdene dinyaya xo bedilnenê'

 

Sebate dewam de wina vat: "Tepişteyî heqê weşîye ra feyde nêgînê. Pandemî de wexto ke berê nêweşxane zî 15 rojan karantîna de verdenê. Tepişteyê ke nêeşkenê xo ra biewnê, rewşa înan giran bena. Demêk nêzdî de 3 tepişteyî dinyaya xo bedilnayî. Hayrettîn Yilmaz zî dinyaya xo bedilna. Pêwa raporê Tipê Edlî nêame tahlîyekerdene. Tepişteyî şertê giran de ciwîyenê. Tepişteya bi nameyê Tenzîle Acar ke zîndanê Bakirkoyî de ya m arewş aye ra endîşeyîn ê. Demêk nêzdî de teşîsê Hepatît B dayî ro. Dermankerdişê aye zî nîno kerdene. Surreya Bulut zî nêweşîya weremî ya. Rewşa aye cidî ya."

 

'Xêrcê grev tu metod nêverdenê'

 

Sebate paketê qanûnê înfazo peyîn ard vîr û vat: "Tecrîd bi îşkenceyo sîstematîk. No mantiq bêhuqûqî yo. Binpaykerdişê heqan zêde beno. Grevê vêşanîye zî hemverê binpaykerdiş û tecrîdî yeno kerdene. Xêrcê grevî rayîrêk bîn tepişteyan rê nêverdenê. Ganî tepişteyê nêweşî bêrê tahlîyekerdene. Eke nêrê tahlîyekerdene do hema tabutî zîndan ra vejîyê. Zîndanê Gebzeyî de 9 tepişteyî bi vîrus kewtî."

 

‘Reform bivuryê zî helwestê hemverê tepişteyan nêvuryeno'

 

Sebate tewr peyîn wina vat: "Wexto ke vanê edelet, ma qalê edaletêko bi rumet kerdêne. Eke pakêtêka reformî bibo ganî semedê her kesî bibo. La çi heyf qels maneno û hemverê tepişteyê nêweşan helwest nêvuryeno û wexto meridm nêbo vengê înan mirenê. Xêrcê vengvetişî alternatîfêko bîn çin o. Zaf zelal o, tecrîd kişeno. Ganî ma semedê nê vengê xo hîna hemverê tecrîdî berz bikerê."