Melîke Aydin

 

ÎZMÎR - Denîz Şahîn Gumuştekîne da zanayîş ke bi serra newîye reyde vayî ameyî kerdiş û meaşê asgarî ke ame berzkerdiş, hema ke nêameyo girewtiş helîya. Denîze da zanayîş ke vera betalî û şertî bê asayîş yê xebate rêxistinbîyayîş hêzo tewr gird o. 

 

Goreyê Konfederasyonê Sendîkayê Karkerê Şorişgêr (DÎSK) Tirkîya de 8.1 mîlyon betal est ê û zafane cinî û ciwan ê. Goreyê DÎSKî ke ganî meaşê asgarî 30 hezar bibayêne serra 2024î de bî 17 hezar û 2 TL. 

 

Goreyê netîceyê Cigêrayîşê Hêzê Karî yê Keyeyî yê aşma Teşrîna Verêna 2023yî yê Dezgehê Îstatîstîkê Tirkîya (TUÎK) peymeyê betalîye 2 mîyon û 691 hezar o. Verfeka serekomarî Cevdet Yilmaz bernameyo ke Kulîyeyê Serekkomarîye de pê ameyo de derheqê prosesê 2024-2026î de texmînê derheqê Bernameyê Wadeyê Mîyanên eşkera kerd. Goreyê eşkerayîye texmînê enflasyonê peynî yê 2024î se ra 36 o û heta serê se ra 42yî eşkera kerd. 

 

Meaşê asgarî na rewşe de se ra 50 zêde kerd û bî 17 hezar û 2 lîre. 

 

'Bi meaşê asgarî lazimîyê esasî nînê girewtiş’ 

 

Sereka Hûmara 8ine ya Îzmîrî ya Pêroyî ya DÎSKî Denîz Şahîn Gumştekîne dîyar kerd ke ganî meaşê asgarî mirde lazimîyanê werd, xoradayîş, weşî, perwerdeyî û starbîyayîşî bikero û vat ke meaşê asgarî bîyo meaşê mîyanên. Denîze wina vat: “Xora meaşê asgarî bi meaşê ke karkerî bi pêkerdişê komî reyde gênê eynî yo. Karkerêk ke bi meaşê asgarî xebetîyeno nika bi sendîkabîyayîşî pêkerdişê komî reyde eynî yo. Wexto ke ma yene têkişt hema hema sey yewbînan ê. Heta pêkerdişê komî reyde binê meaşê asgarî de zî ge-ge maneno. Coka ra bi meaşê asgarî lazimîyê esasî nînê girewtiş. Awanî xeylê vaye bîyî. Xoresnayîşê werd, weşî û perwerdeyî zehmet bîyo.” 

 

‘Hema meaş nêameyo girewtiş bi vayeye helîya’ 

 

Denîze da zanayîş ke meaşê asgarî bîyo sebebê karravetişê karkeran la holdîngê girdî de zî no yeno ciwîyayîş. Denîze nê çîyî ard ziwan: “Meaşê asgarî enflasyonî de se ra 64 yeno dîyîş. Hetê TUÎKî ra se ra 50 zem ame serê meaşê asgarî. 1ê Çeleyî ra dima zem bî. Zemê meaşê asgarî aşma sibate de keweno deste ma. La hema zem nêkewto destê ma helîyayo zî.”

 

‘Xîret kenê ke cinîyan merkeze karî ra danê het’ 

 

Denîze dîyar kerd Tirkîya mîyanê welatê ke tede betalîya cinîyan tewr cor de ya, ya û vat: “Wextê îstîhdamê cinîye yeno vatiş, eke cinî digane biba, tut bîyara dinya, tut, kal û pîr bibî îstîhdamê cinîye nîno qebûlkerdiş. Xeylê kes yenê vanê wa karkerîya cinîye çinî bo. Camêrd cinîyan ra se ra 27 hîna zêde heqdest gênê. Betalîya cinî û ciwanan xeylê zêde ya. Cinî şertê nîm wextî de yenê şuxilnayîş yan zî kar ra yenê vetiş.”

 

‘Patron û karkerî sey yewbînan bac danê’ 

 

Denîze da zanayîş ke meaşê asgarî birînayîşê bace vera binê hûmara ke ameya eşkerakerdiş de maneno û DÎSK na babete de bi waştişê edaletî xeylê eşkerayî dayo. Denîze dewamê qiseykerdişê xo de vat: “Ganî kesê ke zêde qezenc kenê ra hîna zêde bac bêro girewtiş. La welatê ma de ekse ci yo. Karker û patron sey hewbînan bac danê. Hûmara kesê ke bê sendîka xebetîyenê xeylê zêde ya. Eke meaşê asgarî zêde biyo, hûmara kesê ke bê sîgorte xebetîyenê zêdêr beno. Merdim mecbur karê bê asayiş û binê meaşê asgarî de xebetîyenê.”

 

‘Rêxistinbîyayîş hêzo tewr gird o’ 

 

Denîze qiseykerdişê xo yê peyênan de venga rêxistinbîyayîşê karker û betalan kerd û vat “Çi yeno sereyê ma nêrêxistinnêbîyayîşî ra yeno. Ganî ma sendîkayî bibê. Ganî ma raşteyan kuçeyan her ca de bi pîya têbigêrê û xo rêxistin bikerê. Rêxistinbîyayîş nê welatî de do hêzo tewr gird bo.”