AMED - Rejîsore Lîsa Çalane da zanayîş ke dewlete bi polîtîkayê şerê taybetî xîret kena ke kultur, ziwan û hunerî çinî bikera û na polîtîka serê ciwanan de yena cerebnayîş. Lîsa ard ziwan ke na teda heme girêdayeyê tecrîdî ya. 

 

Nimûneyê derheqê tedaya serê kurdî bi taybetî raşteyê kulturî de zêde yenê ciwîyayîş. Kultur, ziwan, nasnameyê hunermendê kurdî vera bernameyê înan yenê qedexekerdiş, yenê destbendkerdiş û heta deyîrê kurdî vera hunermendî raşteyan de yenê qetilkerdiş. Rejîsore Lîsa Çalane derheqê nê tedayan de qisey kerd û da zanayîş ke nê heme girêdayeyê polîtîkayê şerê taybetî yê.

 

‘Polîtîkayê sîstemî wuşk û şîdetin ê’ 

 

Lîsa, derheqê têkilîya kulturî yê bi komelî reyde qisey kerd û derheqê tesîrê polîtîkayê dewlete yê serê kurdan de zî wina vat: “Kultur girêdayeyê komelî yo û formê xo zî komelî ra gêno. Na babete de kultur û huner komelî ra dûrî nîyê. Hêriş û polîtîkayê dewlete yê hemverê kultur û hunerê kurdan şîdetin û wuşk ê. Coka ra kurdî raşteyan de xover danê. Her tim xoverdayîşêk est o.” 

 

‘Heme teda girêdayeyê polîtîkayê şerî yê’ 

 

Lîsaye dewamê qiseykerdişê xo de dîyar kerd ke polîtîka û hêriş goreyê komelê kurdî şekil gênê û wina vat: “Seba ke fehmêke bêro awankerdiş yew raşteyê tewr zêde ke yeno şuxilnayîş çapemenîya komelî yo. Zîhnîyetêk kolonyalîst est o, wazenê vîr û formê komelî çinî bikerê. Kultur, huner, ziwan vîrê komelî yê. Coka ra wazenê Tirkîya de vîrê ma çinî bikerê. Ewil hêrişê ziwanî, dima ra zî hêrişê cinî û kulturî kenê. Nê heme girdayeyê yewbînan ê. Nê hêrişî zaf hetin ê. Înan ra yew şîdet, yew zî polîtîkayê şerê taybet o. Nika komelî de deformasyonêk gird ame kerdiş. Tewr zêde çapemenîya komelkî de tay çî ameyî vatiş û yenê kerdiş. Heme girêdayeyê şerê taybet ê.”

 

‘Ganî heme cinî tewrê têkoşînî bibê’ 

 

Lîsa qiseykerdişê xo wina qedêna: “Dewlete wazena kultur, tarîx, form, huner, ziwan û xoradayîşê herêmî yê şaran çinî bikera. Coka ra zî hêrişê hunermendan kena. Caardişê nê heme tedayan girêdayeyê tecrîdî yo. Dadî û pîyê ma tay çîyan bi ma dayî musnayîş û ma zî nê çîyê ke ameyî musnayîş resnenê jenerasyonê bînan. Nika bi polîtîkayan wazenê jenerasyonê newe nasnameyê xo vîrî bikero. Nika ciwanî bi keyeyê xo reyde qet têkilîya înan çin a. Polîtîkayê şerî vera tesîrêk gird serê înan de est o. Heme girêdayeyê tecrîdî yê. Tecrîd tesîr heme hetanê komelî de kerdo. Cinîyan ser de kerdo. Ganî ma cinî xo reyde bikerê. Ganî cinîyê enternasyonal û cinîyê bînî tewrê nê têkoşînî bibê. Ma eşkenê wina serbikewê.”