Tesîrê komployê 15ê Sibate yê serê Rojhelatê Mîyanênî

  • 09:59 12 Sibate 2024
  • NAROJANE
Melek Avci
 
ANQARA – Komployê mîyanneteweyî yê hemverê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî keweno serra 26ine. Çarçeweya Projeyê Rojhelatê Mîyanênî yê Pîl ê NATOyî de herême hema zî merkezê şer û pêrodayîşî ya. 
 
Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan 9ê teşrîna verêne ya 1998î de Sûrîye ra vejîya û 15ê Sibata 1999î de bi komployê mîyanneteweyî teslîmê Tirkîya ame kerdiş. DYA seba Projeyê Rojhelatê Mîyanênî yê Pîl bikera cuye, gama yewine komploya hemverê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî de kerd cuye û dima ra şerê herême dest pêkerdbî. Abdullah Ocalan mudaxaleyê Rojhelatê Mîyanê wina îfade kerdbî: “Senaryoya îşxalkerdişê Iraqî zî girêdayeyê teslîmkerdişê min o. Îşxalkerdiş, bi operasyonê hemverê mi dest pêkerd. Eynî çî îşxalkerdişê Afganîstanî de zî derbazdar o. Pêameyîşê Projeyê Rojhelatê Mîyanênî yê Pîlî gama yewine û operasyonêk hemverê min o. Çîyo raşt no yo ke gamê dîyarker ê caardişê Projeyê Rojhelatê Mîyanênî yê Pîlî û gama ci ya destpêke operasyonê vera mi bî. Ecevît bîlasebeb nêvat, 'Mi kerd nêkerd mi fehm nêkerd ke qey Ocalanî teslîm kerdî'. Senî ke Şerê Dinya yê Yewine bi kiştişê Welîahdî Awûstûryaye de bi destê neteweperestêk Sirp dest pêkerd, 'Şerê Dinya yê Hîrêne’ zî bi operasyonê vera mi dîya destpêkerdiş. Roja 15ê Sibate roja şînî nîya; roja aqilgirewtiş û wezîfeyê xo vetişê raşte yo, roja eşkerakedişê komployî ya. Komploya ke wazenê şexsê mi de aver bifînê, xeylê xorî yo. 
 
Pêkewtişê ewilîn 
 
Hêzê hegemonîk seba menfîetanê xo bipawê, bi komployê ‘Hîrêne Şerê Dinya’ dayî destpêkerdiş. Dewlemendîyê Kurdistan û Rojhelatê Mîyanênî û çimeyê înan îştahê înan akerd. Ganî faşîzm û sîstemê kapîtalîst dest derg bikerdêne. NATO û Ewropa Rojawanî de vera têgêrayîşê çep, şorişê sinife û SSCByî awan bî yew hîmê hîrêne şerê cîhane awan bîbî. Dima ra SSCB dewre ra vejîya, qert newera ameyî vilakerdiş û verê xo dayî têgêrayîşê kurdî û Serekê PKKyî.” 
 
Hêrişê provakasyonî 
 
Proseso ke bi komplo û mudaxaleyê DYAye destpêkerd, 11ê êlula 2001î de bi provakasyonê hemverê Kuleyê Dilet şerê Afganîstan û Iraqî dîya detspêkerdiş. Ewro îqtîdarê Tirkîya zî binê nameyê ‘têkoşînê bi terorî reyde’ NATO mudaxaleyê Rojhelatê Mîyanênî keno. AKP paştîdayîşê nê projeyî de safê vernî de ca gêno. 
 
Seba El Kaîdeyî hetgirîya bi Erebîstanê Siûdî reyde El Kaîde hemverê Kuleyê Diletî de hêriş pê ard. Erebistanê Siûdî ke keyeyê esasî yê El Kaîdeyî yo, hetêk de ame verdayîş û îşxalkerdişê Iraq û Afganîstanî dîya destpêkerdiş. 7ê teşrîna verêne ya 2001î de DYA û Îngîlîstanî hemverê Afganîstanî de şer dayî destpêkerdiş. Bi tepiştişê Usame Bîn Ladînî û qedênayîşê rêxistinî do bidîyayêne. NATO 30ê Tebaxa 2021î de leşkerê xo ci ra ant û DYA şarê Afgan cinîyê Afgan teslîmê na rêxistine kerd. vejîya raşte ke amancê nê aştî û çinîkerdişê terorî yo. 
 
Îşxalkerdişê Iraqî 
 
20ê Adara 2003yî de bi serkêşîya DYA û Îngîlîstanî şerê Iraqî dîya destpêkerdiş. Serekwezîrê DYAyî yê o wextî George W. Bush vat Saddam Huseyîn çekê îmhayî berdiş keno û nimneno, parçeyêk şerê mîyanneteweyî yê bi Îran û Koreyî reyde yo. Amerîka vat Saddam Huseyîn paştîdayîş dano El Kaîde û dest bi şerî kerd. Netîceyê şerî de Saddam Huseyîn ame tepiştiş û daliqnayîş. Têkilîya Saddamî ya bi El Kaîdeyî reyde nêame îspatkerdiş. Çekê îmhayî yê pîl zî nêame dîyîş. Şerê Iraqî de mabenê serranê 2003-2011yî de 461 hezar kesan dinyaya xo bedelnayî. 2004î de pêrodayîşê mezhebî pê ameyî. 15ê Kanûna 2011î de şer bi hawayêkê fermî peynî bî. 
 
Wisar o yan zî zimistan o 
 
No şerê bi BOPî ame destpêkerdiş, tabî qet şik çin o ke bi Afganîstan û Iraqî sînor nêmend. Hemwelatijê Ereb- Îslamî pişt û her kes kewt têkoşînê bîyayîşî. Serra 2011î de serewedarnayîşê ke ci rê vatêne ‘Wisarê Ereban’ dest pêkerd. Prosesê fînayîşê dîktatoran dîya destpêkerdiş. Hêzê emperyal tabî nê prosesî ke çeteyê xo yê ke weye kerdbî seba xo şuxilnayî û kerdî xizmetê projeyê xo. DYA-NATO bi nê hêrişî prosesê zimistanî dayî destpêkerdiş, hedef kerdbî ke welatê binê kolonyalîzmê NYye de girêdayeyê xo bikero. Proses bi 15ê Sibate destpêkerd, Afganîstan, Iraq, Tunus, Misir, Lîbya, Sûriye, Bayreyn, Cezayîr, Urdun û Yemenî de şer dîyabî destpêkerdiş. Herêma şerê mîyanênî nêqedîya, bi çekan paştîdayîş dayî cîhadîstan, şaran ser de bi şîdet û zilmê girdî û koçberkerdişêk pîl pê ardî. 
 
Na rewşa şerî do heta kêy dewam bikera
 
Yê ke hêriş kerdî hema xîretkerdişê ke waştişê xo bi dest bifînî de yê. Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan wina vano: “Hîrêne şerê dinya raşt o û merkezê ci zî Rojhelatê Mîyanênî yo. Çîyê ke Iraq de yenê ciwîyayîş nîşan dane ke şerê tîya tena welatêk eleqedar nêkeno û derheqê bîyayîş û menfîetê hêzê hegemonîk yê dinya de yo. No şer bi bêtesîrkerdişê Îranî, bi îstîkrarkerdişê Iraq û Afganîstanî û sewbîna eke ke Çîn û Latîn Amerîka tehdîdbîyayîşî ra bivejê, beno ke peynî bibo. Coka ra ma hema merkezê şerî de yê. Na rewşe demêk beno ke dewam bikera. Ge-ge dîplomasî ge-ge zî şîdet do zêde bibo. Nê krîzê ekonomîye mudaxale bikerê. Nika baş yeno fehmkerdiş ke operasyonê hemverê mi senî merheleya mîyannteweyî de pê ameyo û operasyonê tewr pîl ê NATOyî yo.” 
 
Çareserî Îmrali yo 
 
Ma prosesê tarîxî ra biewnê şer, bi 15ê sibate dîyayo destpêkerdiş, vatişê tepişteyê ke nika grev de yê, vatişê şarê ke nobete tepişene û rayîr ra şîyayîşî de yê, sîyasetmedar û pawitoxê heqan ê ‘çareserî Îmrali de yo’ tesdîq keno. Ganî şer baş bêro dîyîş û nuqtaya ke destpêkerd ra bêro ewnîyayîş, no çareserî nîşan dano.