‘Herêma erdlerzî de beno ke nêweşîyê cîyayî yê kronîkî vejîyê’

  • 10:22 30 Teşrîna verêne 2024
  • NAROJANE
 
Derya Ren 
 
SEMSÛR - Hemsereka SESî ya Semsurî Rengîn Kilinç da zanayîş ke badê erdlerzî profîlê nêweşîyan vuryayo û prosesê bêro de semedê lêşînîya îklîmî, nêweşîyê cîya vejênê werte.
 
Yew bajaro ke tewr zêde erdlerzo ke merkezê ey Mereş bî û ci ra tesîr bî, Semsur bî. 8 hezar û 387 kesî dinyaya xo bedelnayî û 17 hezar û 499 kes zî birîndar bîyî. Ancî goreyê dayeyan 5 hezar û 826 awanî rijyayî û 8 hezar awanî zî xisarêk pîl dîyî. Pêwa nê hema zî şar mîyanê xirban de ciwîyeno.
 
Sewbîna rewşa xebatkarê ke sazgehê îstîmlakî de şuxilênê zî nêame başkerdiş. Nê xebatkaran ra yew zî yê kedkarê weşîye yê. Hemsereka Sendîkaya Kedkarê Weşîye (SES) ê Semsûrî Rengîn Kilinç derheqê babete de qisey kerd.
 
Tesîrê erdlerzî
 
Rengîne wina qal kerd: “Badê erdlerzî komêke semedê hetkarî şîbî dewe. Uca cinîyêke vatibî; ma pêro merdî, ma hînî ameyî çalkerdiş. Yanî kesê ke xilas bîyî, herra merdî hema înan ser de est a. Xeylêk kesî hetê psîkolojîk de wina vînenê. Tesîrê erdlerzî dewam keno. Cuyêka dewam kena est a. Cuye zehmet a. Konteyniran de cuye zaf zehmet bî. Goreyê şertê cuye nêbî. Konteynir nêzdîyê yewbînan bî. Qij bî. Problemê binesazgehî est bî.”
 
‘Nêweşiyê kronîkî zî eşkenê zêde bibê’
 
Rengîne wina dewam kerd: “Lêşinîyê hewa beno sebeb ke nêweşî vejîyê werte. Merdimê ke nêweşîya înan a astimî est bî, açarya KOAH. Xêrcê nê semedê hewa û awe emel zêde bî. Semedê lêşînîyê awe, nêweşîyê çermî vejîyayî werte. Porî rijîyayî. Heknayîş zêde bî. Merdiman dir hema ters û travmayê erdlerzî est o. Feqîrî giranêr bî. Bajar de hetê ekonomî de problemî yenê ciwîyayîş.”
 
Profîlê nêweşî vurya
 
Rengîne wina qedêna: “Semsûr de kedkarê weşîye zî problem ciwîyayî. Ganî hûmara kedkarê weşîye bêro zêdekerdiş. Hûmara xebatkarê weşîye kêmî ya û semedê erdlerzî vindarnayeyê. Semedê ma profîlê nêweşan vurya. Şîdet zêde bî. Nêweşê ke yenê hema eşkenê hêrs bibê. Tesîrê erdlerzî de tîya de xeylêk zêde yo. Heta awanbîyayîşê fîzîkî yê bajarî nêvuryo do no travma nêşêro û hişî zî baş nêbê.”