Şehriban Abi

 

VAN - Gevaş’ta yaşamlarını tarımla idame ettiren kadınlar, emek sömürüsüne bir de ekonomik kriz eklenince, son birkaç yıldır daha fazla zorlanıyor. 20 yıldır bahçede çalışan kadınlar, “Parayı erkekler alıyor. Zahmetini biz çekiyoruz sefasını onlar sürüyor. Köyde çalışan kadın da sömürülüyor şehir merkezinde çalışan kadınlar da sömürülüyor” dedi. 

 

Van’ın Gevaş ilçesine Bağlı Vurqunis (Uysal) köyünde yaşayan kadınlar, kış mevsimi için kendi ekip biçtikleri sebzelerle hazırlık yapıyor. Eylül ayında biber, patlıcan, domates, salatalık, şeker pancarını toplamaya başlayan kadınlar, aynı zamanda geçimlerini bu ürünleri satarak sağlıyor. Günün ilk ışıklarıyla bahçeye giden kadınlar, akşamın ilerleyen saatlerine kadar çalışıyor. Evde de çocuk bakımı ve diğer tüm ev işlerinin omuzlarına yüklendiği kadınlar, bir de ekonomik şiddete maruz kalıyor. Erkeklerin ise kadınların topladığı ürünleri sadece kamyonete yüklediği için kadınların kazandığı paraya el koyduğu aktarılıyor. 

 

Konserve, salça, kurutmalık, hepsi kadınların elinden geçiyor

 

Yaklaşık 20 yıldır bahçe işleriyle uğraşan Songül Işık, yaptığı işleri şöyle anlattı: “İlkbaharda ekimlere başlıyoruz, eylül-ekim aylarında ise sebze-meyvelerimizi topluyoruz. Biber, patlıcan, fasulye, şeker pancarı, domatesten konserve ve salça yapıyoruz, kurutmalık sebze yapıyoruz.”

 

En zahmetli işlerden birinin de şeker pancarı olduğunu söyleyen Songül, “Pancarları ekim ayında toplayıp yapraklarını kesip torbalara bırakıyoruz. Pancar yapraklarını ise kopartıp kaynatıldıktan sonra kış için buzluğa atıyoruz, çoğu zaman yağda kızartıp üzerine yumurta kırıyoruz. Aylık şeker pancarının 300- 500 TL geliri oluyor. Şeker pancarı için gelen parayı ise erkekler alıyor. Zahmetini biz çekiyoruz sefasını erkekler sürüyor. Bu ülkede kadınlar hep sömürüldü. Köyde çalışan kadın da sömürülüyor, şehir merkezinde tarlalarda çalışan kadınlar da sömürülüyor.  Sebze-meyve gibi toplanan şeker pancarlarını da kesip torbalara bırakıyoruz. Erkekler sadece kamyonete yüklüyor ve kendilerinin çalıştığını sanıyor” diye belirtti. 

 

‘Köyde zor geçiniyoruz insanlar şehirde nasıl geçiniyor?’ 

 

Emeklerinin karşılığını alamadıklarını söyleyen Songül, köy yaşamı olmasaydı hiç geçinemeyeceklerini söyledi. Songül, “Ekonomik kriz varken şehirdeki insanlar nasıl geçiniyor çok merak ediyoruz. Bizim sebze-meyve bahçemiz var buna rağmen zorlanıyoruz peki onlar nasıl geçimlerini sağlayabiliyor?” diye sordu. 

 

‘10 kilo fasulyeyle geçiniyorduk şimdi 20 kiloyla geçinemiyoruz’

 

Köyde yaşamayı tercih eden Mehbup Işık, fasulye bahçesi sayesinde geçimlerini sağladıklarını kaydetti. Eylül ayında 15 torba fasulye toplayıp sattığını söyleyen Mehbup,  ekonomik krizden önce 10 torbayla gıda malzemesi alabildiklerini fakat şu an 15-20 torba çıkmasına rağmen ihtiyaçlarının yarısını alabildiklerini dile getirdi. Daha önce hayvancılıkla uğraşan Mehbup, “Ekonomik krizden önce inek, koyun, keçilerimiz vardı fakat bakamadık. Yemlerini, ihtiyaçlarını karşılayamadığımız için satmak zorunda kaldık” dedi. 

 

‘Bu işleri yapmazsak nasıl yaşayacağız bilmiyoruz’ 

 

Günlerinin köy işleriyle geçtiğini belirten Emine Işık ise, baktıkları 30 tane ineği Tarım Kredi Kooperatifi’nden taksitle aldığını dile getirdi. Bu nedenle ekonomik anlamda oldukça zorlandıklarını ifade eden Emine, “Bu işleri yapmazsak nasıl yaşayacağız biz de bilmiyoruz” diye konuştu.