AMED – DTSO İş Kadınları Meclisi ve TOBB Amed Kadın Girişimciler Kurulu, kadınların yaşadığı sorunlara dikkat çektikleri "Ekonomide Kadın Çalıştayı"nın sonuç bildirgesinde, “Veriler çok net: Amed’in de içinde yer aldığı bölgede gençlerin yüzde 51’i, genç kadınların ise yüzde 77’si ne eğitimde ne istihdamda. Yani her dört genç kadından üçü, bugün sistemin dışında” diye belirtterek, sonuç odaklı adımlara ihityaç olduğu vurgulandı.  

 

Amed Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) İş Kadınları Meclisi ve Türkiye Odalar Borsalar Birliği (TOBB) Amed Kadın Girişimciler Kurulu’nun, 22 Kasım 2024’te gerçekleştirdiği “Ekonomide Kadın Çalıştayı”nın sonuç bildirgesi açıklandı. Amed Gastronomi Merkezi’nde gerçekleştirilen açıklamaya, belediye eşbaşkanları, sivil toplum örgütü, kamu kurumları, DTSO ve Ticaret Borsası yönetim kurulu başkanları ile çok sayıda kadın girişimci katıldı.

 

Burada ilk olarak sunum gerçekleştiren DTSO Genel Sekreter Yardımcısı Meryem Özdemir Ok, bin 340 kadın girişimci ile görüşülerek yapılan analiz çalışmasının sonuçlarında kadın girişimcilere yönelik dikkat çeken hususları şu şekilde paylaştı:

 

“*DTSO’ya kayıtlı işletmelerin yüzde 15’inde kadınlar ortak veya temsilci olarak yer alıyor. Kadınların yüzde 36’sı işletmelerde sadece hissedar veya sembolik olarak yönetici düzeyinde yer alıyor. Kadın işletmeler imalat, ticaret ve idari ve mesleki hizmetler gibi belirli alanlarda yoğunlaşıyor. Kadınların girişimci olmasında ailelerin payı oldukça yüksek ve genelde aileden gelen işleri sürdürmek için işletmelere katılım sağlıyorlar.

 

*Kadın girişimcilerin yüzde 69’u 9 yıl ve altında girişimcilik deneyimine sahip. Yani son 10 yılda kadınlar daha çok işletmelerde yer aldılar, ancak bu alandaki deneyimleri de oldukça yeni

 

*Araştırmada ortaya çıkan diğer bir sonuca göre kadınlar küçük işletmeleri yönetiyorlar ve erkeklerin hakim olduğu iş alanlarına girmekte zorlanıyorlar, girince de ne yazık ki tutunamıyorlar. Girişimci ağlarına erkekler hakim ve kadınların buraya girmesi zor. Yerelde kadınların ve gençlerin girişimciliğini destekleyecek girişimcilik ekosistemi oldukça zayıf.

 

*Yine kadın girişimcilerin yüzde 27’si işletmelerinin kazancına dair bilgi sahibi değil. Eşi ve ailesi bu bilgiye hakim ve elde edilen gelirin kullanımında da kadınlar değil erkekler söz sahibi. Bu da bir ekonomik şiddet olarak tanımlanıyor.

 

*Görüşülen aktif kadın girişimcilerin sadece yüzde 11’i işini kurarken destek aldığını ifade etmiş durumda. Yani kadın girişimcilere yönelik desteklerin işlevselliği önemli bir sorun.

 

*Araştırmada açığa çıkan diğer bir önemli sonuç; kadın girişimcilerin neredeyse tamamı daha rahat finansmana erişmek, network oluşturmak, işletmelerini sürdürmek için destek talep ettiklerini ifade ediyorlar.”

 

Meryem Özdemir Ok, Kasım ayında yapılan “Ekonomide Kadın Çalıştayı”nda dikkat çeken sonuçlara dair ise şunları sıraladı:

 

“*Türkiye’de çalışma yaşındaki kadınların yarısı ev içi işler nedeni ile işgücüne katılmıyor.

 

*İşgücüne katılım oranı kadınlarda ülke genelinde yüzde 35 iken, Amed ve Riha yüzde 22,7. Bu bölgede kadınların yaklaşık yüzde 80’i ev içi işler nedeni ile işgücüne katılamıyor.

 

*Kentte temel lise eğitimi almış ve NEET sınıfında yer alan ciddi bir genç kadın nüfusu var. Kadınlar işgücüne katılmakta zorlanıyor, ancak işgücünden çekilmeleri bakım yükümlülükleri ve istihdam alanları yüzünden çok daha kolay. Bunu pandemi ve ekonomik kriz süreçlerinde çok daha iyi gördük.

 

*Bakım meselesi için kurumsal hizmetlerin sunulması çok kritik bir konu. Ancak bu alanda hem ulusal hem de yerel düzeyde ihtiyaçları karşılayan çözümler üretilmiş değil.

 

*Kadınlar kırılgan istihdam biçimleri dediğimiz ev içi emek, kayıt dışı ve esnek çalışma gibi alanlarda daha çok yer alıyorlar.

 

*Kadınların mülkiyet sahipliği çok düşük ve miras hakkının kullanımında sorunlar devam ediyor.

 

*Kadınlar ve gençler pek çok projenin öznesi ama bu projeler kadınlara ve gençlere dokunamıyor.

 

*Kentte aktif 27 kadın kooperatifi var. Bu kooperatifler gıda, el sanatları gibi ev içi rollerin devamı niteliğinde işlerde yoğunlaşıyor. DTSO’ya kayıtlı 436 karma kooperatifin sadece 59’unda kadınlar ortak olarak yer alıyor. Yerel ihtiyaçlar ve yeşil dönüşüm ve dijital dönüşüm dikkate alınarak yenilikçi kooperatifler geliştirmek gerekiyor.

 

*Etkinlik kapsamında tekstil, tarım ve turizm sektöründeki dönüşüme ve kente etkilerine de dikkat çekilerek yerelde işbirlikleri ile yapılabilecek çalışmalar önerildi.

 

*Özellikle genç kadınları destekleyecek Amed Girişim Sermayesi Fonu’nun kurulması, yerel kurumlar, yapılar işbirliğinde Kadın Ekonomi Platformu’nun kurulması önerildi.

 

*Yeni nesil iş alanlarında gençlerin, genç kadınların becerilerinin geliştirilmesine yönelik bütünlüklü çalışmalar yapılması gerektiğinin altı çizildi.

 

*Kadınlar niteliksiz, ucuz işgücü, kadın işi, erkek işi gibi cinsiyetçi yaklaşımlar ve yerel potansiyeli salt bir alana sektöre yönlendiren kavramların değişmesi gerektiği, kadınların ve gençlerin kentin ekonomik kalkınmasında, geleceğinde oldukça önemli bir yerde durduğu ifade edildi.

 

*Amed’in kırsal kadın nüfusu ve kent-kır ilişkisi açısından sahip olduğu avantajlar da belirtilerek kırsalı içine alan çalışmaların öncelikli olması gerektiği vurgulandı.

 

*Son olarak kent tasarımı ve planlarında yer verilmeyen, kamusal ve yerel politikalar ile de henüz çözüm üretilemeyen kadınların ekonomiye katılımında oldukça kritik bir yerde duran bakım meselesine daha toplumsal, katılımcı ve esnek çözümler geliştirilmesi gerektiği vurgulandı.”

 

‘Kadınların sermayeye erişimde erkeklere oranla daha dezavantajlı’

 

Sonrasında söz alan DTSO İş Kadınları Meclisi Başkanı Filiz Ekingen, meclis olarak odaklarının kadın ve ekonomi olduğuna dikkat çekerek, tek hedeflerinin ekonomik kuruluşlarda kadın temsiliyeti ve kadınların girişimlerinin desteklenmesi olduğunu belirtti. Kadınların sermayeye erişimde erkeklere oranla daha dezavantajlı konumda olduğuna dikkat çeken Filiz Ekingen, “Biz bu tespit çalışmasında dile getirdiğimiz sorunları daha net bir şekilde gördük. Bundan sonraki dönemde kentte kadın odaklı çalışmalar için işbirlikleri geliştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz” diye kaydetti.

 

'Genç kadınların ise yüzde 77’si ne eğitimde ne istihdamda'

 

TOBB Amed Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Defne Eyyubi de NEET araştırmasının sunduğu tabloya göre Amed başta olmak üzere bölgede gençlerin eğitim ve istihdam dışında kalma oranının ciddi bir seviyede olduğuna dikkat çekti. Defne Eyyubi, “Veriler çok net: Amed’in de içinde yer aldığı bölgede gençlerin yüzde 51’i, genç kadınların ise yüzde 77’si ne eğitimde ne istihdamda. Yani her dört genç kadından üçü, bugün sistemin dışında. Bu sadece bir oran değildir. Bu, bu şehirde yaşayan, hayalini kuramayan, çabasına karşılık bulamayan binlerce genç kadının durumudur” şeklinde konuştu. TOBB Kadın Girişimciler Kurulu olarak, bu verileri bir yol haritası olarak kabul ettiklerini dile getiren Defne Eyyubi, yerel ve merkezi yönetimlerle, özel sektörle, sivil toplumla iş birliği içinde bu tabloya müdahil olmak zorunda olduklarını kaydetti.

 

'Sonuç odaklı adımlara ihyiyaç var'

 

Defne Eyyubi, bu noktada yapılması gerekenlere dair de aktarımlarda bulunarak, “Tüm bunları yaparken, yereldeki dayanışma ağlarının gücünün yanımızda olması önemli. İş birliklerinin kurumsallaşarak sürmesi, atılacak adımların kalıcılığı için belirleyici olacaktır. Sahici, uygulanabilir, sonuç odaklı adımlara ihtiyacımız var. Genç kadınların üretime katılmadığı bir bölgede kalkınma mümkün değildir. Kadınların görünür olmadığı bir ekonomide sürdürülebilirlik sağlanamaz. Ve hiçbir başarı, kapsayıcılık olmadan gerçek değildir. Biz bu gerçekleri biliyor, sorumluluğumuzu taşıyoruz” diye konuştu.

 

Konuşmaların ardından katılımcılarda söz alarak, düşünce ve önerilerini aktardı.