MERKEZÊ XEBERAN - Xeberê ke çapemenîye de ca gênê de, merdimî wina ziwanê ke musayê bîyê ke, wexto ke uslûbêk yeno rexnekerdene, nîno zanayene ke ferqê uslûbê xo de yo yan ney. La ma bi çapemenîyêke ke ê ziwanî pozîtîf keno dir rî bi rî yê. Ma reyna zî vajê rexne…

 

Çapemenî, hema hema her wextê cuye de esta. Roja ma ya ewro de bi metod û teknîkê cîya vurnayîşê ewnîyayîşan de rol kay kena. Çapemenîya dîyayîşkî, koemlî û nuşteyî de heta ewro ma çi dî, çi musayî û çi ciwîyayî? Xeylêk çîyê ke ganî bêrê cipersayîş estê. Nînan ra yew zî ziwan o, yanî uslûbo ke yeno xebitnayîş o. Sîyasetmedaran ra heta hunermendan, îdarekaranê kulubê sporî ra heta rêzefîlman ziwano ke yeno xebitnayene, çapemenî de ca girewtişê ci û tesîr serê ziwanê çapemenîya komelî zî keno.

 

Bi TDKyî pawitiş

 

Babeta uslûbî de, awanbîyayîşê ziwanê nefretî, bêtêduştî û cinsperestî de ziwano tewr bi tesîr aydê sîyasetmedaran o. Derheqê çîyanê rojane de her keye de saetê şanî de xeberê ke yenê weşanayîş, vernê de vatişê sîyasetmedaran ca gênê. No zî qîm nêkeno, sîyasetmedarî ziwanê ke xebitnenê, bi manayê TDKyî de pawenê. Bi xêrê sîyasetmedaran vatişê ke lîteratur de yenê zêdekerdiş zî çîyêk bîn o.

 

Hesabê reytîngî ra nêvînayene ameyene

 

No ziwano ke zêdebîyayîşê vernî hukmî, nefret û cinsperestî de bi tesîr o, her saete roje de çapemenî de yeno vînayene. Rexneyê hemverê na rewşe zî bi tena sereyê xo benê problem, çapemenî de zî semedê hesabê reytîngî nêvînayîş yenê.

 

Çapemenîya ke ganî ziwan baş bi xebitno û bibo nimûne, ziwanê ci bi heqerat, tehdîdî tesîrê serê têkilîyê komelî keno.

 

Semedê rexneyan cewab

 

Eke nimûne bidê, Parlamentera AKPyî ya Mersînî Gul Yilmaz 8ê Nîsane de Heyetê Pêroyî yê Meclîsî de pêvînayîşê, 'Cigêrayîşê Arşîv û Cipersayîşê Asayîşî’ de qiseykerdişê ke kerdebî wina vatibi: "Bi qîrnayîş bi qîrnayîş (bagirta bagirta) ma Şaredarîya Akdenîzî girewt, ma do bi zor bi zor (kanirta kanirta) şaredarî bigîrê." Hasan Onalo CHPyij ke parlamentera AKPyî rexne kerd ey zî wina vatibi: "Heta ke bi karê zirnayîş bi zirnayîş (Anırta anırta) eleqedar bena, semedê ameyoxê Mersînî xebate bikero hîna do baş bibo."

 

Hemverê rexneyê vera uslubî TDKyî vat, manaya ‘kanirta kanirta’ ‘Bi zor, ci rê zorkerdiş’ o. Ziwanê sîyasetmedaran zî çapemenî de bi hîrayî ca gêno û endîşeyê ke nê îfadeyî rayîr vera çi akenê esto.

 

Semedê nê zî merdim ça ra rexneyê uslûbî bigîro, destê merdiman de maneno. Vera vernîgirewtişê rayîrvejîyayîşê ziwanî, bi vatişê newe manşet yenê eştene û ganî bale bi ancê serê terzê çapemenî.

 

Çi heyf, ziwanê çapemenîya komelî de yeno xebitnayîş zî tesîr serê her kesî de keno. Ziwanê çapemenîya komelî de yeno xebitnayîş zî sey merdiman nêrehet keno yeno vînayîş û xêrcê nê çîyêk nîno kerdene.

 

Vurnayîşê ziwan de yeno ciwîyayîş de, tesîrê çapemenî û uslûbê ke yeno xebitnayîş de do hema bi serran bêro qiseykerdiş.