Habîbe Eren

 

STENBOL - Tarlabaşi de rojeva sereyîn yê cinîyan feqîrî û betalî yo. Taxa ke xeylê xo keyeyê kurdî yê ke koçber ciwîyenê, amadekarîya înan ê semedê fitarî zî derg dewam nêkeno. Semedo ke çi bivînê ê çî pewjnenê. Cinîyan reaksîyon vera vilakerdişê kartol û pîyazan ke hukmat semedê vernîya feqîrî bigîro vila keno dayî û vatî, hemverê înan dewlete çin a.

 

Bi pandemî dir feqîrî û betalî her ke şi tewr giran bi. Bi taybetî taxê feqîran yê Stenbolî de rewşe xeylêk bi dej a. Şaristano ke goreyê dayeyê fermî 16 mîlyon kesî ciwîyenê, bi taybetî tay taxan de feqîrî zaf zêde giran yena hîskerdene. Yew nê taxan ra zî Tarlabaşi ya girêdayê Beyoglu ya. Taxe de xeylê xo multecî ciwîyenê. Kurd û Romanî na taxe tercîh kenê. Bi ameyîşê menga remezanî dir welatijî tewr zêde zehmetî ancenê û dîyar kenê ke nêeşkenê kîrayê xo zî bidê. Reaksîyono hempar yê cinîyê taxe feqîrî û polîtîkayê hukmatî ya.

 

‘Wa nêrê kartol û pîyaz nêdê ma’

 

Nafiye Akkoyun vat ke debarkerdiş zehmet bîyo û hîrê tutê aye estê la nêeşkena debara şîyayeyê mektebe bikera û vat: “Gelo do no heta key wina bo. Wa nêrê kartol, pîyaz û meqernayan nêdê ma. Ma nêeşkenê kîrayê xo bidê. Fatureyê bîn zî hetêk bîn ra yê. Mêrdeyê mi werdpej bi. Dikanê ey ame padayene û betal mend. Nika keye de yo. Ma bi hawayêke cuye xo domnenê. Werdê ma yê fitarî zî yan kartol ê yan zî meqernayê. Tutê mi goşt wazenê, la ma nêeşkenê bigîrê. Keye de çi bibo ma ê viraznenê. Pandemî de heme çî tewr xirab bi. Ma vanê dewlete la dewlete hemverê ma de çin a.”

 

‘Ma 30 serrî verê feqîrî bî ma hema zî feqîr ê’

 

Cinîya bi nameyê Kezban Salman zî diyar kerd ke 30 serrî verê Mêrdîn ra koçê Stenbolî kerdû û a roje ra eynî taxe de ciwîyenê û vat: “Ma feqîr ameyî û hema zî feqîr ê. Rewşa ma baş nîya. Semedê pandemî her kes karê xo ra bi. Meaşê ma hezar û 500 TL yp. Ma bi nê pere se bikerê. Ma biewnê tutan ra ma kîra bidê. Dewlete bi tu hawa nêbena destek. Ma nêeşkenê fatureyan bidê. Ez vizêr şîya bazar, bi di poşetan ameya. Wexto ke bibo ma wenê, wexto ke çinbo ma nêwenê. Ma dewlete ra paştdayîş pawenê. Roşan nêzdî beno û lajê mi vano dayê tu mi rê cilan gêna. Ez o senî bigîra.”

 

‘Mi xêrcê na taxe sewbîna ca nêdî’

 

Hatun Yuncu zî betalî bîya zêde û pandemî tesîrêko negatîf kerdo û vat: “Verû rewşa ma nêbaş bî, nika qet baş nîya. Ma nêeşkenê solêke bigîrê. Bi serrêke vîrus esto û tu tedbîr nêameyo girewtene, welatijan nêfikrîyenê. Fitarî de çi bibo ma ê çî wenê. Verê ma şîne bazar qet nêbîne ma balîcan, zergûnayî, firîngî û îsot girewtêne. Ma nika nêeşkenê înan zî bigîrê. Ma di, hîrê çîyan bigîrê 200 TL keno. Reyan qet nêşina bazar. Ez her wext keye de ya. 30 serrî yo Stenbol de ya, rojêke semedê gêrî nêşîya cayêk. Tena şina nêweşxane. Semedê fatureyê ceyranî  zêde nêro, tarî de nişnena ro. Ma kuçe de textêkêke bivînê, ma veşnenê. Kes derdê kesî nêzano. Ma verê dewe de feqîr bî la pêro çî ma keye ra bi. Nika o zî çin o.”

 

‘Ma nêeşkenê çîyêk bigîrê’

 

Ferah Acar zî reaksîyon ramojna û vat kira de yê, rewşa înan baş nîya û wina qedêna: “Vîrus tesîrêko negatîf serê ma de kerd. Ma nêeşkenê fatureyanê xo bidê. Mêrdeyê mi verê  kahwe de xebityayîne, nika betal o. Ma 5 kes ê. Ma nêeşkenê çîyêk bigîrê. Ma bi tutan dir şêrê market, çîyan wazenê û ma nêeşkenê bigîrê.”