Sema Çaglak

 

AMED - Esnafê cinî yê Amedî bale natî serê tesîrê krîzê ekonomî û vatî: Bi prosesê pandemî dir tewr zêde rewşe ma xirab bî. Ma nêeşkenê dayîş û girewtiş bikerê û ma nêeşkenê faturanê xo bidê. Wina xeylêk cinî mecbûr manenê ke reyke bîn agêrê keyeyê xo la ma nêwazenê agêrê keyeyê xo."

 

Bi vilabîyayîşê janê vîrusê koronayî (Covîd-19) dir  Tirkîya de krîzê ekonomî her roje kûr beno. Vaybîyayîşê çîyan, bêkarî, padayîşê kargehan, destûrê bêpere û maaşê kêmî serê welatijan de tesîrêko pîl keno. Êdî welatijî nêeşkenê rojane debara xo bikerê. Sewbîna esnafê ke tewr zêde kewenê binê tesîrê krîzê ekonomî hewil danê ke kîra û faturayanê xo bidê. Derheqê babete de esnafê cinî ajansê ma rê qisey kerdî.

 

'Semedê krîzî mecbûr a ke dikanê xo padî'

 

Dîlan Dogana ke 7 serrî yo karê eywana bedewî kena, semedê krîzî mevbûr menda dikanê xo pada û vat: "Sey her esnafî krîzê ekonomî ra xeylêk tesîr bîya. Destpêkê janê koronayî de heta nika ma bi hawayêke zor kîrayê xo danê yan zî fatureyê xo danê. Sewbîna ca ame ma maaşê karkeranê xo cêbê xo ra da.  Semedo ke ne hetkarîyêke û ne zî paştdîyşêke ame dayene. Xora ma prosesêko xeylêk xirab ra derbaz benê, no krîz zî tesîrê xo serê ma de di qat zêde kerd. No tena mi derbasdar nîyo, semedê heme esnafan zî derbazdar o."

 

'Nê prosesî de tewr zêde esnafê cinî bi tesîr bî'

 

Dîlane dewam de wina vat: "Dewlete kongreyan organîze kena û hetê problemê ekonomî de vatişê pozîtîf vana la rewşa esnaf û welatijan werte de yo.  Ez sey esnafêke vana ke çîyêko verçim de yo çin o. Semedê esnafan hetkarîyêke çin o û her ke şino rewşe tewr xirab bena. Eynî wextî de ewro  nê welatî de cinî mîyanê şert û mercê xidar de xebityenê. Xebata cinîyan hetê wareyê ekonomî de xeylêk girîng o. La eke cinî nê wareyî ra xo biancê do reyna zereyê keyeyî de bêrê sînorkerdene."

 

'Ma nêeşkenê faturayê xo bidê'

 

Hanim Ay zî dikanê aye esto û wina vat: "11 serrî yo ez karê xişirfiroşî û xeml û xişikî kena. Ma xeylêk zehmetî ancenê. Sewbîna semedê qedexeyan ma nêeşkenê karê xo bikerê. Xora verê zî rewşa ma xirab bî. La nika no pandemî tewr zêde rewşa ma xirab kerd. Ma nêeşkenê fatureyê xo bidê ne zî eşkenê kîrayê xo bidê. Hem esnaf hem zî welatî rewşêke perîşan de yê. Dewlete mîlyarêke hetkarî da l ao qîmê çi keno. Ganî bi taybetî semedê esnafê cinî paştdayîşêk bêro dayene."

 

'Nika ra tepya ma se bikerê zî veng o '

 

Guneş Aksoy ke solan roşena, wina qalê rewşa xo kerd: "Mi demê pandemî de dest bi kar kerd. Prosesêko nêbaş de qerar da. La reyna zî bi qasê ke destê mi ra ame mi îdare kerd. Semedo ke mektebî ameybî betalkerdene, sewbîna semedê qedexeyan xeylêk berardişê mi depode mendî. Nêameyî rotiş. Heta zimistanî mi îdareyê xo kerd la nika rewşe zehmet bî. Nika na saete ra tepya ma se bikerê veng o. Her wareyî de vayîyêke pîl esto. Hetê psîkolojîk de zî rewşa welatî û esnafan xeylêk xirab o. Ma êdî nêzanê çi vajê û se bikerê."