Rojda Aydin

 

ŞIRNEX - Kulturê kan ê biteşekerdişê qamîşî bi destê cinîyan ê qezaya Hezexî de heta roja ewro dewam keno. Cinîya bi nameyê Xemê Ergûn, dîyar kerd ke no kultur maye û dapîra ci ra mendo û vat: "Ma do heta peynî kulturê xo dewam bikerê û fek kulturê xo ra vera nêdê."

 

Cinîyê qezaya Hezexê Şirnexî de heta nika kulturê viraştişê qamişî pawitê. Cinîyê qezaya ruxmî averşîyayîşê bîyaye dir kulturê dapîranê xo ra dûr nêkewtê. Bi taybetî zî kulturê viraştişê qamîşî. Qamîş semedê dabeşkerdişê keye, hewş û xemilnayîşî yeno xebitnayene. Bi taybetî hetê cinîyan û koçeran ra wayîr yeno vetene. Qamîş, qirşê qesîl yan zî çîtik ke tewr zêde verê awan de beno zergûn, yeno meydan. Arêdayîş de bi kardî yan zî birêkan yeno birnayene û bi layê peme kîşte yewbînan de yeno ronayene û asêkerdene. Sewbîna Hezex de qamîş ra vanê çîq.

 

Xemê Ergûn (50) a ke maya 6 tûtan a, serê kultur û qamîşî de qisey kerd.

 

'Cuya mi zozanan de derbaz bî'

 

Xemê, dîyar kerd ke tûtîya ci bi koçerî derbaz bîya û vat: "Ma tu wext dewe de nêmendêne. semedê ke ma tim zozanan de bî. Tûtîya mi zî  zozanan de derbaz bî. Cuya koçerî verê tewr zehmet bî. Koçerî nika tewr asan o. Ma zozanan de bêrîvanî kerdêne, mast û penêr viraştene, karûbarê keyeyî kerdêne û tûtan wey kerdêne. La dimayê ke ma pesê xo rot, êdî ma nêşî zozanan. Ma verê hende kar kerdêne, ma qet nêweş nêkewtêne. La ma nik acayê ke nişnenê ro nêweş kewenê. Bi 7 serrî yo ma nêşinê zozanan. Semedê ke pesê ma çin o. La ez wazena reyna şêrî zozanan. Nika tena 7 bizê ma estê. Xêrcê nê karûbarê keyeyî kena."

 

'Qamîş verê awe de zergûn beno'

 

Xemê, wina qalê qamîşî kerd: "Ma cinî pîya bi şinê Newala Dojehî û cayê ke tewr zêde awe esta qamîş kom kenê û dima ra agêrênê keye. Ma bi zergûnî arêdanê. Dima ra ma danê verê tîjî ke wişk bo. Dimayê ke wişk beno ma pê kardî tole kenê. Ma semedê ke bidê serê penêr tole kenê. La ma semedê hewş û banê xo xebitnenê. Qamîş tena verê awe de beno zergûn. Wextê ma cinî pîya kenê karê ma hîna lez qedêno."

 

'Formgirewtişê qamîşî zehmet o'

 

Xemê, dewam de wina vat: "Semedê ke ma tim serê lingan de yê, wextê merdim virazneno ma la û kerra destê merdiman dejeno û semedê xo çewt kena paşta mi dejena. Semedê la û kerreyan destê merdimî beno birîn. Cîranê ma yenê hetkarîya ma. Di cinî hetêk ra, di cinî bînî hetêk bîn ra form danê qamîş. Merdim tena bo zehmet o. Wextê ma cinî dorê hewşî amade kenê, ma nêzdîyê 6 metreyan viraznenê. Ma xeylêk çîyan pê viraznenê. Xêrcê nê ma kindiran viraznenê. Nê qamîşê ke ma viraznenê ma nêroşenê. Ma semedê keyeyî viraznenê la hîn kesî estê roşenê."

 

‘Dapîr û maya mi zî viraştêne'

 

Xemê, tewr peyîn wina vat: "Dapîr û maya mi zî viraştêne û kulturê înan heta ewro mendo. Înan zî semedê keyeyî û koçerî viraştêne. Ewro ma zî kulturê kanî dewam kenê. Hezex de heme cinî wayîrê nê kulturî vejênê û form danê qamîş. Ma do heta peynî kulturê xo dewam bikerê û fek kulturê xo ra vera nêdê."