AMED - Endamê Meclîsî ya Cinîyanê HDPyî Gulcîhan Şîmşek derheqê binpaykerdişê heqan ê zîndanan de, rewşa tepişteyê nêweşan û raporê ATKyî de qisey kerd û da zanayene ke seba tepişteyê nêweşî bêrê veradayîş ganî şert û mercî bêrê başkerdiş.

 

Zîndanê mintiqa û Tirkîya de binpaykerdişê heqan her ke şinê giranêr benê û roj bi roje yê newe ro ci zafêr benê. Zîndanan de tepişteyê nêweşî nînê dermankerdiş, seba tepişteyê ke rewşa înan giranê ATKyî raporo ke 'Eşkenê tepişte bimanê' danê û duşthuqûqîyêke pîl kenê. Heto bîn ra zî merdimê tepişteyan seba veradayîşê tepişteyan veng danê la  selahîyetdarî bêvengîya xo pawenê.

 

Endama Meclîsî ya Cinîyanê Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) Gulcîhan Şîmşek derheqê tepişteyê nêweşî û binpaykerdişê heqan ê  zîndanan de yê erjnayîş kerd û da zanayene ke şert û mercê tepişteyan goreyê heqê merdiman nîyê û pêkerdişê ke Tirkîya îmza kerdê, seba tepişteyê nêweşî bêrê veradayîşî ganî şert û mercê înan bêrê başkerdiş.

 

'Duşthuqûqî û bêheqî zafêr bîyê'

 

Gulcîhane bale ante serê şert û mercê zehmetîyê ke tepişteyî ci de yê û wina dergî da qiseyanê xo: "Yew birîna Tirkîyayî ra problemê tepişteyan ê. Nika bi hezaran tepişteyî di şertê zaf zehmetî de zîndanan de yenê tepiştiş. Bêşik wexto ke şertê zîndanan yenê vatiş, ganî yew bi yew bêrê erjnayîş. Cigêrayîşê viranî ra bigîro heta awa germine, awa pake û sewbîna. Ganî rewşa înan a ke gelo hewceyîyê înan yenê ca yan nê, bêrê ewnîyayîş. Xusûsî no wexto peyîn de binpaykerdiş û duşthuqûqîyî zafêr bîyê. 2020î ra heta nika raporê seba tepişteyê nêweşî yenê dayîş rojeve de yê. Komela Heqê Merdiman û Koalîsyonê Heqê Merdiman ê TBMMyî cade problemî tesbît kerdî û raporî hadre kerdî. Wexto peyîn de yeno vînayîş ke tepişteyê nêweşî bi çi tewirî benê nêweşxane û dimayê agêrayîşî bi behaneyê pandemî di şert û mercê giranî de yenê dermankerdiş. Wexto nêweşxane ra anê, kenê hucreya yew kesî. No zî bi rastî zorî dano tepişteyan."

 

'Ganî ma bi hêsgir bê'

 

Gulcîhane eşkera kerd ke dimayê agêrayîşê nêweşxaneyî ra kenê hucreya yew kesî û qal kerd ke no metodê şîdetî yo û wina derg kerd: "Eynî wextî de caardişêke tecrîdî yê heqê tepişteyan binpay kenê babeta vatişî ya. Pêwa nê çîyan ciwîye zîndanan de qismê mergî zafêr bîyê. Nê mergî zî hem nêweşî ra hem zî şertê cide manenê hem zî vera problemê psîkolojîkî yenê ciwîyayîş. Goreyê doneyê dimayî yê ÎHDyî hezar û 600 zêdeyêrî tepişteyê nêweşî estê û ganî 600 tenî bi lezkî bêrê veradayîş. Na babete de ganî ma heme bi hêsgirî û balantişî hereket bikerê."

 

'Rawşa Garîbe her çîyî mojnena ra'

 

Gulcîhane bale ante serê işkence û  tehdayê ro tepişteyan yenê ca û wina qal kerd: "Ma çîyê ke ro Garîbe Gezere ciwîyayê biewnê. Şert û mercan nêverda Garîbe biciwîyo. Garîbe fînayî hucreya yew kesî, odeyo sungerin de şîdet ro ci kerdî, tecawuz kerdî û netîceyê nê de mergêke ame ciwîyayîş. No zî rewşa zîndanan baş rafîneno  meydan. Çîyêke Garîbe ciwîya, her çîyî ramojneno ma."

 

'Fersendê başbîyayîşî zîndanan de çinî yê'

 

Gulcîhane peynîyê qiseyanê xo de serê raporo ke  ATK dano tepişteyî de zî vinderte û wina peynî ro ci ard: "Raporê ke hetê ATKyî ra yenê dayîş hetê Wezaretê Edlî ra û îdarekarê zîndanan ra cîya cîya yenê erjnayîş û tehlîyekerdişê tepişteyan serê nînan de yenê dîyarkerdiş.  Fersendê başbîyayîşê tepişteyê nêweşî zîndan de çin o. Zîndan de hekîmêke revîrî esto. Wexto tepişteyî şinê revîrî, şertê nêweşxaneyêke verhîra nîno dayîş. Ganî ma şert û mercê embaza xo Aysel Tugluke ke serekîya sîyasetê demokratîkî Tirkîya de kerdo, bivînê. Çîyê ke pê ameyê ciwîyayîşkerdişî wijdanê şarî de nînê qebûlkerdiş. Pêwa ke rewşêka aye ya cezayî çinî ya zî nîna veradayîş. Ganî na babete de her kesê ke wayîrê hêsgirî,  ganî  hêze bidê Aysele."