Marta Somek

 

STENBOL - Hunermende ya NÇMyî Baran Bozyele dîyar kerd ke tu reyî duştê tehdayî de serê ziwanê Şarê Kurdî de sere nêtewênayê û da zanayene ke vengê Nûdem Dûrake ya ke seba deyîre bi Kurdî vat û 7 serrî yo tepişteya, vengê heme Şarê Kurdî ya û ganî her kes seba Nûdeme bikewo hereket. 

 

Polîtîkayê asîmîlasyonî û qirkerdişî yê serê Şarê Kurdî de bi seserrano domneno, hetê heme îqtîdaran ra yeno kerdiş û her rayîr û metodî yenê kerdiş. Manîyî û tehdayî roj bi roje zêdeyêr benê. Ewro hema zî hunermendêke seba bi Kurdî deyîran vana yena muhakemekerdiş û cezakerdiş. Yew nê hunermendan ra zî Nûdem Dûrake ya. Nûdeme 22yê Nîsane ya 2015î ra tepişteya. Bi îdîayê  'Endamîya rêxistine'  2 dewayê cîyayî ro ci ameyê akerdiş û pêroyîn 19 serrî ceza ro ci ame birnayîş. Nûdeme 7 serrî yo Zîndanê Tîpê Myî yê Baybûrtî de tepişteya. Nûdeme 9ê Adare ya 2019î de  kewte grevê vêşanîye ya ke bi serekîya Leyla Guvene amebî destpêkerdiş û 87 rojî grev de mende. Dimayê nê xeylêk problemî ciwîya û teşhîsê nêweşîya graves(guatrê jehrî)î  ro ci ame dayîş. 

 

Seba azadîya Nûdeme kampanya 

 

Hetkarîya seba Nûdeme her cayî de ame kerdiş û Ewrûpa de serê çapemenîya komele de 'Free Nudem Durak(Seba Nûdem Dûrake azadî) ame destpêkerdiş. Xeylêk hunermendî û roşinvîrî welatanê cîyayan ra venga veradayîşê Nûdeme kerdî. 

 

Hunermenda Merkezê Kulturê Mezopotamyayî(NÇM) Baran Bozyele derheqê tehdayî,  qirkerdişê kulturî yê serê Şarê Kurdî, derheqê Nûdem Dûrake de û têkoşîna ke kenê de erjnayîş kerd. 

 

'Bawerîyê ma benê zêde' 

 

Barane bale ante serê tehdayê serê Şarê Kurdî û wina vat: "Ma hunermendî zî rastê tehdayî yenê. Vera cil û belgê toreyî ma ameyê destbendkerdiş. Newroze ya 2022yî de seba renganê cil û belgan; embazêke ma ame/î  destbendkerdişî, nêverda embazêke ma zî vejîyo serê sehneyî. Polîsan repertuar zî wend. Amancê înan demoralîzekerdiş bî. Kurdî yena qedexekerdiş, Meclîsî de sey ziwanê 'X' yena naskerdiş. Konserî yenê betalkerdiş. La ma cayê xo de nêvindenê. No moral bixerepno zî bawerîyê ma benê zêde. " 

 

'Do sîstem vindî bikero' 

 

Barane qal kerd ke do sîstemê qirkerdişan de Kurdî û kultur  vindî bikerê û herinda ke ganî ziwanêke û bawerîyêke bêro ciwîyayîşkerdiş, kenê yew tîp û hewl danê ke Kurdîyî çinî bikerê. Barane wina ard ziwan: "Modernîteyê kapîtalîstî xo qedênayo. Ferasetê netew dewlete zî  nêeşkena xo bixebetno. Her çîyî qedexe kenê û rastîya komele nêvînenê. Komele rê nêbenê verpers. Ma hunermendan umîdê xo vindî nêkerdo. Şarî umîdê xo vindî nêkerdo." 

 

'Wexto nê hêrişan vînena ez wazena zêdeyêrî Kurdî biciwîyî' 

 

Barane bale ante serê tehda û hêrişan wina dergî da qiseyanê xo: "Wexto qedexe kenê ez zêdeyêrî qisey kena. Ez Kurdî vana. Ez restorantan de bi Kurdî çîyan wazena. Bi Kurdî silam dana xebatkaran. Weşîya înan şino. Ez wazena zêdeyêrî muzîkê xo bikerî. Zêdeyêrî binusnî." 

 

'Tehdîdêke cidî esto' 

 

Barane sewbîna rewşa hunermende Nûdeme zî erjna û wina vat: "Coka ke deyîra Kurdî vato  amî tepiştiş. No hemverê hunermendan de tehdîdo. Na ceza tena seba Nûdeme nêbî seba ma heminan ameya dayîş. Merdim bi rastî êdî zîndanan ra û mergî ra nêterseno. Ma konserê xo nêeşkenê bikerê û ma nêeşkenê deyîranê xo vajê. Eywanan nêdanê ma. Tu wextêke no tecrîd û no şîdet nêamebî ciwîyayîş. Azadîya ma, ekonomî û kulturê ma binê tecrîdî de yê. Vera nînan zî tehdîdê înan ma nêtersinenê. Eksê nînan ma têkoşîne berz kenê." 

 

'Bi hezaran vengê Nûdeme yê' 

 

Barane wina dergî da qiseyanê xo: "Ewrûpa de xeylêk hunermendî paştdayîş da kampanyayî. Bi hezaran merdimî bî vengê Nûdeme. Bi hezaran tepişteyî zîndanan de xo ver danê. Çar dêsê la xoverdayîş nêqedêno. Şarê Kurdî bi tewirêke cidî wayîr ro ci vejîyeno. Ma Mihrîcanê Sînemayî Kurdî ard ca. Eleqeyêke pîl ame ramojnayîş. Ma konserî kerdî bi hezaran merdimî ameyî. Newroze de şima vîna, meydan pirr bî. Bi coşêke pîl ame pîrozkerdiş. Ez nuqteyê bawerîyî de xeylêk bawer kena. Şar bi tewirêke cidî wayîr ro ci vejîyeno." 

 

'Ganî hunermendî bikewê hereketî' 

 

Barane dîyar kerd ke seba Nûdeme Ewrûpa de çalakî ame ca la Tirkîya de nêameyî ca û wina peynî da qiseyanê xo: "Xeylêk çîyî eşkenê bêrê kerdiş. La no zî tena serê çapemenîya komele de bi vîdeo yan zî vengêke. Seba nê ganî dîplomasî bibo. Ganî Meclîsî de bêro munaqaşekerdiş û derbasê çalakbîyayîşê komele bibo. Vengê Nûdeme vengê Şarê Kurdî yo. Embaza ma seba ke deyîra Kurdî vat amî tepiştiş. Meşte beno ke ma zî bêrê tepiştiş."