Sema Çaglak

 

SEMSÛR - Qilê Karakûşî mîyanê sînorê qezaya Kolikî ya Semsûrî de ca gêno, eynî wextî de no qil bi nameyê Gorîstanê Keybanûyan zî yeno zanayîş. Keybanûyane ke cayêke tarîxî û bîyayîşê xo heta roja ma pawit a, erjîyayeê vînayîşî ya.

 

Bajarê Semsûrî hetê tarîxî ra xeylêk dewlemend o. Nê cayan ra yew zî Qilê Karakûş o ke tarîxêk bi hezar serran o. Qilê Karakûşî mîyanê sînorê qezaya Kolikî ya Semsûrî de ca gêno û no qil eynî wextî bi nameyê Gorîstanê Keybanûyan zî yeno zanayîş. Serê qilî (timulus) de kerrayî pêser ameyê ronayîş. Dorê qilî de zî 3 sûtûnî estê ke berzbîyayîşê sûtûnan 20 metre yo. Serê sûtûnê ke kewenê hetê başûr heykelê Teyrê  Qertelî esto. Serê sûtunê ke keweno hetê Rojhelatî heykelê ga û şêrî esto. Serê sûtunê ke keweno hetê Rojawanî zî motîfê Keyê Diyîn Mîthrîdatesî lajê Keyê Yewin ê Kommageneyî Antîochos û waya ci Laodîkeyî esto ke her diyan destê yewbînan girewto. Nuşteyê serê stûnî de yeno famkerdiş ke goristan aîdî cinîya Keyê Antiochos Îsias, kênaya ci Antiochis û tornê ci Aka yo. Timulus serê qilê 2150 metre berz o ke Çemê Feratî û deştan ewnîyeno.

 

Şaristanîyê Komagene

 

Çekuya Komagene, ke yena manaya "Komelê Genan", ci de bawerî, kultur û adetê Şaristanîyê Yûnanî û Farisî estê. Şaristanîyê Komageneyî, herra bi bereket a ke hetê vakurê Sûrîye, Koyê Torosê Vakur û rojhelatê çemê Feratî ameyo dorpêçkerdiş, ca girewto. Şikefte û dîyayîşê arkeolojîk yê derûdorî yeno famkerdiş ke zîyanê Komagene yê ke seba ramitişî û pesdewarî tîya bîyê. Daristanê darê cedar yê wayîrê girîngîyê ekonomîye berz ê, demê kanî yê sey wareyê cabîyayîşî ameyê xebitnayîş.

 

Gorîstanê Keybanûyan

 

Serra vîyarte de cigêrayîşêk serê qilê tarîxî de bi ca ameyo û tomografîyê qilî ameyo antiş. Netîce de ame zanayîş ke binê Qilê Karakûşî de, gorê ke aîdê cinîyê keyeyê Komagenêyî yê estê. Gorê cinîya Keyê Komagene Antîochosî, Îsas, kênaya ci Antîokhîs û tornê ci Aka esto.

 

Gorîstanê Keybanûyan ke hema zî adetê xo paweno, erjîyayeyê vînayîşê yo. Bi taybetî mewsîmê wisarî de ke bi rengê wisarî derûdorê qilî yeno xemilnayîş, hizûrêk dano merdimayî.