Sema Çaglak

 

DÎLOK - Xeylêk taxanê Dîlokî de cinî verê berê keyeyanê xo de ronişnenê û karê sey, şikinayîşê gozan, weçînayîşê mewîjan û xeylêk karê bînî yê sey înan hewil danê ke debara xo bikerê. Cinîyan dîyar kerd ke her çiqas duştê keda ke danê nêgînê zî mecbûr ê ke nê karî bikerê.

 

Seba polîtîkayê hukmatî yê şaş, krîzê ekonomî her ke şino tewr kûr beno û ê krîzî ra tewr zêde cinî û tutî tesîr benê. Xeylêk taxanê Dîlokî de cinî verê berê keyeyê xo de ronişnenê û karê sey şikinayîşê gozan, weçînayîşê mewîjan û karê bînî sey înan hewil danê ke debara xo bikerê. Cinîyê ke tewir bi tewir karê ke kenê kedêke pîl danê, dîyar kerdî ke bi kedêka zaf erjan xebityenê la mecbûrî û seba ke karêk bîn çin o nê karî kenê.

 

Dêrsim Yalçina 47 serrî, beşêke keyeyê xo açarnaya atolyeya deştişî. Dêrsime fabrîqayan ra berardişê kîlîman gêna û înan açarnena kîlîmanê qijan. Dersime, dîyar kerd ke aye 2 serrî yo nê karî kena û wina vat: "Ma saetanê serê sibayî ra heta şan de xebityenê. Bi taybetî bi 2 serrî yo nê karî dir eleqedar bena. Zehmetîyê karê mi zaf zêde yê. Ez hebêke kilîma qije bi 3 TL amade kena. Mîyanê nîm saete de heke qedênena. Eke qet nêvinderî, roje de nêzdîyê 50 heb amade kena. Ez nê berardişan qet qetî kena û makîneyê deştişî pîya derznena. Ez mecbûrî nê karî kena. Hewl dana ke debara xo bi nê karî bikerî. Seba karî paşta mi dejena, la êdî ma musayê."

 

‘Ma şefaq de dest pêkenê û heta şewe xebityenê'

 

Zelîha Caymaz zî 59 serrî ya û bi pakkerdişê layê pantolon ke newe yenê deştiş, debara xo kenê. Zelîha, dîyar kerd ke aye roje de nêzdîyê 300 pantolan pak kena û vat: "No karê ke ma kerdêne, verê ma rê şawitêne keye la nika ma şinê çewalan danê paşta xo ra û dimayê ke ma qedênenê, ma teslîmê fabrîkayan kenê. Ma hebêke bi 15 TL viraznenê. Di kênayê mi zî estê la ê wanenê û ez bi tena sereyê xo nê karî kena. No kar zaf zooor o. Roje ra heta şan de xebityena ancax eşkena 100-120 TL qezenc bikerî. Ez tim xebityena. Hamnan û wisaran de karê ramitişî û fistiqan kena. Gama ke beno zimistan zî ez nê karî kena. Rewşa hewa mi rê nêbena asteng.”

 

‘Seba ke mi pere peyda nêkerd nêeşkena derman bigîrî'

 

Zelîha, dewam de wina vat: “Cinîyê tîya her tim bi karêke cîya dir eleqedar benê. Xeylêk bi nê rengî kede danê la çi heyf heqdestê keda xo nêeşkenê bigîrê. Ez zaf bena rincan, heme saetê mi serê nê karî de derbaz benê. A roje ez şîya nêweşxane. Dima ra ganî mi derman bigirewtêne la mi seba derman pere peyda nêkerd û bê derman agêraya."

 

‘4 tepişteyê mi estê'

 

Zelîha vat, 3 laj û mêrdeyê ci zîndan de yê û wina vat: "Ez tutîya xo ra xebityena. Verê karê serê zîyanan û ramitişî de xebityayîne. Nika zî nê karî kena. La ci ra çîyêk zî qezenc nêkena. Her tim keda ma yena werdiş. Hema zî xebityena. 3 tutê mi zîndan de yê. Sewbîna mêrdeyê mi zî tepişte yo. Ez mecbur a ke înan rê pere bişawî. Destê mi, paşt û çokê mi heme dejenê la pêwa nînan reyna zî xebityena. Dejê engiştanê xo ra nêeşkena rakoyî. Heme bîyê birîn."