Derya Ren

 

ÊLIH - Dadîya yew temsîlkarê hunerê Kurdan Hozan Mizgîne, Hasret Aydine û waya aye Şukran Alîşe derheqê Mizgîne de qisey kerd û dîyar kerdî ke ganî Mizgîne nêro vîrkerdiş û wina vatî: "Tu cîyayîya Mizgîne şehîdanê bînan ra çinî ya. La ganî Mizgîne nêro vîrkerdiş! Coka ke yew ê cinîyanê ewilî ra ya ke dinyaya xo bedilna ya." 

 

Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan bi nê vatişan embaza Mizgîne wina îzah kerdo: "A kênayêka ke PKK wareardbî. Emro qij de û ciwanî de tewirê ma bîbî. Cinîyêka erjîyayîya PKKyî bî. Tu reyî xeta PKKyî ra dûrî nêkewte. Hozan Mizgîne bi şorişê xo yo warearde seba ewro bena îlham. Hozan Mizgîne ke bi têkoşînê azadîya Kurdan vengê xo yo zelal da eşnawitişî, hetê embazanê xo ra zî bi nê vatişan yena zanayene ' Mizgîne hem hunermende, hem gerîlla, hem dadî û hem zî hemraye bî.’

 

Hozan Mizgîne kam a? 

 

Hozan Mizgîne (Gûrbet Aydin) ke huner bi şexsê xo yê şorişgêrî dir kerd yew bî û bî sereka hunermendê cinîyan. Mizgîne, serra 1962yî de dewa Bîleyderî ya Êlihî de ameya dinya. Mizgîne ke bi veng û hunerê xo di emro qij de ameya ferqkerdiş, duştê zîhnîyetê feodalî de û polîtîkayê hukmatî yê hemverê Kurdan de bêveng nêmende. Mizgîne wexto ke verî yê derbeyê 12ê Êlûle ya serra 1980yî de tewirê têkoşînê azadîye bîbî û têkoşîn de aktîf ca girewtbî û wareyê hunerî de serekîya xebatan kerde bî. 

 

Mizgîne ke seba wareyê hunerî de bi organîze xebate bikero, 1983yî de şawenê Ewropa û di awankerdişê Huner-Kom û Yewîyîya Cinîyê Welatparêzê Kurdistanî (YJWK) de ca gêna. Mizgîne bi vindertiş û nasnameyê xo yê şorişgêrî seba cinîyan bena umîd û cinîyî bi sayîya aye duştê tehdayî de sere wedarenê tewirê têkoşînê azadîye benê. Wextê ke derg Ewropa de xebatan kena û dima ra verê xo dana Kurdistanî. Mizgîne Tetwanê Bedlîsî de zî xebatan de ca gêna. Seba xo biresino cinîyan, çarşefa sîya dana xo ra û kuçeyan de tewirê ciwanan bena. 

 

Mizgîne bi deyîranê xo yê; Çemê Hêzil, Gundîno Hewar, Lo Hevalno û Newroz ke serê ziwanê şarî ra nêkewtê û hendêke kasetê aye bêrê qedexekerdiş zî şexsîyet û têkoşînê aye tu reyî nêame vîrkerdiş. 11ê Gulane ya serra 1992yî de Tetwan de eşt serê keyeyo ke ci de mendêne. Sereştişê keyeyî de wazenê Mizgîne teslîm bibo la a xo ver dana û di ê lejî de dinyaya xo bedilnena. Dimayo ke Mizgîne dinyaya xo bedilnena zêdeyêrî yena goştaritiş û mîrasê aye yo ke verdayo mîyanê şarî de ciwîyeno. 

 

Dadîya aye Hasret Aydine Û Waya aye Şukran Alîşe ajansê ma rê qalê Hozan Mizgîne kerd. 

 

'Polîsan fotografê Mizgîne girewtî' 

 

Hasrete dîyar kerd ke Mizgîne di 7 serreyê xo de dest bi mektebî kerda û hetê her kesî ra ameya heskerdiş. Hasrete vat seba problemê weşîye xeylêk çîyî nînê vîrê aye û wina vat: "Mi waşt ez cenazeya kênaya xo Tetwanî ra bîyarî Êlih. La şarî waşt ke Mizgîne cayo ke ci de têkoşîn dayo, Tetwan de bimano. Coka ma cenazeya aye nêard. Fotograf û mektûbê kênaya mi bîbî, la polîsan di sereştişê keyeyî de heme girewtî. Kênaya mi ra çîyêke nêverdayî. Nika şer de bi seyan merdimî dinyaya xo bedilnenê. Homa hetkarê merdimanê têkoşeran bo."

 

‘Mizgîne kelecanêke pîl da ma’

 

Waya aye Şukrane zî dîyar kerd ke Mizgîne tutîya xo de rast û dirûst bîya û wina vat: “Ma wurdi zî xeylê şibîyayîne yewbînan. Mizgîne vernîya ke tewr bibo, xebatê weçînayîşî de ca gêna. Dima ra tewr bî. Mizgîne her tim deyîre vatêne û şîîre nuştêne. Vengê ci xeylê weş bi. Tesîr serê merdiman de kerdêne. Dimayê ke tewr bî, televîzyon de vejîyayîne. No kelecanêke pîl dayîne ma. Wexto ke kaseto yewin ame, ma zaf kêfweş bî. Mizgîn bi hunerê xo seba xeylê kesî bî nimûne.”

 

‘Ez nêşîya verê Mizgîne’

 

Şukrane dîyar kerd ke wexto ke Mizgîne Tetwan de xebatan de bîya, waşta ke dadîya xo bivîna la seba weşîye dadîya mi nêeşkeya şêra verê ci û nê erjnayîşî kerd: “Seba dadîya mi nêeşka şêro waşt ez şêrî. O wext ez 8 mengî digane bîya. Senîn Mizgîne musa ez o şêrî nê red kerd. Vat, rayîrî baş nîyê ti nêeşkena bêrê. Vernîya ke Mizgîne dinyaya xo bi bedilna, ma her tim qisey kerdêne. Rewşa her kesî pers kerdêne.”

 

‘Yewin waştişê ma oyo ke Mizgîne nêro xovîrrakerdiş’

 

Şukrane tewr peyîn qiseykerdişê xo de vat, wexto ke Mizgîne dinyaya xo bedilnaya, şarî verê xo dayo keyeyê sersaxî û wina qedêna: “Wexto ke şarê Bedlîsî ame sersaxî ca nêmendibi kes roşo. Ferqê Mizgîne şehîdan ra çin o. La ganî Mizgîne nêro xovîrrakerdiş. Yew cinîya ke ewilî têkoşîn de dinyaya xo bedilnaye ya. Wa tu dadî hesiran nêvarnê. Ez wazena seba kurdan azadî û aştî bi ca bêro. Kurdî nêbê yew no zî bi ca nîno. Hozan Mizgîne seba embazanê xo yê şehîd û zîndanî de, seba Kurdistanî deyîran vatêne. Deyîra ‘Lo hevalno’ seba embazanê xo yê zîndanî vatêne. Deyîra ke seba Egîdî vatêne estbî. Yewin waştişê ma şarê ma û hunermendan ra oyo ke Mizgîne nêro xovîrrakerdiş.”