Rozerîn Gultekîn 

 

STENBOL- Yew avûkate ya Buroyê Huqûqê Asrî ra Razîye Ozturk, dîyar kerd ke cezayê disîplînî yê newe û qedexeyê Îmralî yê serê avûkatan de bêasasî yê, dîyar kerd ke CPTû DMME hetkarê tecrîdîyê û vat: "No tecrîd mojneno ra ke çîyo hetê komele ra û sazgeyê heqê merdiman ra yenê kerdiş bese nêkeno. Seba ke tecrîd bêro wedaritiş ganî dustê nînan de xoverdayîşêke bidomo." 

 

14 mengî yo Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan û Veysî Aktaş, Omer Hayrî Konar û Hamîtî Yildirimî ra yê ke Zîndanê Girewte yê Berzî yê Tîpê Fyî yê Îmralî de yenê tepiştiş tu malûmatêke înan ra nîno girewtiş. Buroyê Huqûqî yê Asrî ke seba muwekîlê xo yê ke têkilîya înan teber ra bi temamî ameya birnayîş û  bi behaneyê cezayê disîplînî vînayîşê keyeyan, wasî û avûkatê înan ameyê manîkerdiş, tewr peynî sere ro Dadgehe ya Destûrê Asasî(AYM) da. Avûkatan dadgehe ra; waştiş kerd ke heqê rêzgirewtişê keyeyî û ciwîya xusûsî, heqê pawitişî û muhakemekerdişê adlî ameyê binpaykerdiş û ganî nê îhlalan tesbît bikerê. 

 

Avûkatê ke verîyê nika duştê tecrîdê girankerdeyî yê îmralî de sere ro otorîterê fermî, xeylêk sazgeyê heqê merdiman û huqûqî û komîteyê Vernîgirewtena Îşkenceyî yê Ewrûpayî de (CPT) dabî, do di rojanê aver de zî xebatê xo bidomnê. 

 

Yew avûkatanê Buroyê Huqûqî yê Asrî ra Razîye Ozturk ke tecrîdo girankerdeyo Îmralî de yo ajansê ma rê erjna, endîşe û binpaykerdişê hemverê muwekîlê xo de ardî ziwan. 

 

'Îmralî de nêzelalîyêke cidî estê' 

 

Razîye ard ziwan ke serrêk zêdeyêrî yo malûmatêk Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî ra û muwekîlê aye ra nînê girewtiş û vîr fina ke dimayê pêvînayîşê telefonî yê keyeyî dir zî 7ê Tebaxe ya 2019î de bî û vat: "Zêdeyêrî 2 serrî yo zî ferdê keyeyî nêeşkenê pêvînayîşan bikerê. Zîndanê Girawe ya Îmralîyî tu reyî bi qanûnan nêameya rayîrberdişî. Hem prosesê bi komployî ardişê Birêz Ocalanî yê girawe û hem zî vîrameyîşê ey yê 23 serrî, hem zî raporê ke seke sazgehê CPT û DMMEyî girewtişê bi tewirêke zelal vejîyayo werte ke no ca de hetê  sîstemê îşkenceyî ra ameyo kerdiş. Derheqê pêvînayîşê Birêz Ocalanî bi muwekîlê ma yê bînan ra û şert û mercê zîndanî de nêzelalîyêke cidî estê. Ma qalê sîstemê zîndanî yê bi zorî kenê ke bi sîstemê îşkenceyî yeno namekerdiş. No zî îfadeyêke bêexlaqî yo." 

 

'Îmralî bi sîstemê îşkenceyî yeno rayîrberdiş' 

 

Razîye dîyar kerd ke di çerçewayê  pêkerdişê Heqê Merdimanê Ewrûpayî de wezîfeyê dewletan ê seba pawitişê heqê asasî yenê ramojnayîşkerdiş û wina qal kerd: "Zîndanê bêexlaqî yê ke bi sîstemê îşkenceyî yenê rayîrberdiş, sîstemêke meşrû nîyo. Her çiqas ke qerarî di binê perdeyê qanûnî de bêrê dayîş zî, meşrû nîyê. No sîstem hem sîstemê îşkenceyî yo, hem zî îşkenceyêke bê prensîbê exlaqî yo û erjnayîşê qanûnî yo." 

 

'Zêdeyê 3 serrî yo ma nêeşkenê pêvînayîş bikerê' 

 

Razîye ramojnayîş kerd ke cezayê disîplînî û qedexekerdişê avûkatan ê serê Abdullah Ocalanî de vera nêbîyayîşê prensîbê exlaqî, erjê ewrenselî û huqûqî yê Zîndanê Îmralî de yê û wina qal kerd: "Ê pratîzekerdişê qanûnê xo ra adizê. Bi rastî qedexekerdişê muracatê seba otorîterê mîyanneteweyî bese nêkerd. Goreyê qanûnê xo, ganî pêvînayîşê avûkatêke bibo. Seba ke pêvînayîşê avûkatan bêro qedexekerdiş ganî dimayê pêvînayîşê avûkatî/e û muwekîlê ey /aye wareyê rêxistine de pêvînayîşê avûkatan persêrîyî rê bêrê îzahkerdiş, rapor hetê wezîfedarî ra seke rewşêke bişik yeno vînayîş û ganî bi rayîrê persêrîyî sewqê dadgehe bêro kerdiş. La zêdeyê 3 serrî yo ma nêeşkenê  Birêz Ocalanî dir pêvînayîş bikerê. Eşkera yo ke no qerar bê asas o. Teverê qanûnî de rewşêke esto." 

 

'Dadgehe ya Destûrê Asasî pawitişê tecrîdî kena' 

 

Razîye da zanayene ke îşkenceyê komelkî û huqûqî yê serê muwekîlê aye yê Zîndanê Îmralî de yê hetê otorîterê hukmî ra dewam kenê û wina dergî da qiseyanê xo: "Ma xeylêk muracatî ro Dadgehe ya Destûra Asasî, Dadgehe ya Înfazî û Dadgehê Cezayê Giranî kerdî, la ma înan ra verpersê negatîfî vînayî. Ma sere ro Dadgehe ya Destûra Asasî danê la Dadgehe ya Destûra Asasî zî goreyê qanûnê Tirkîyayî helkerdişêk mîyanê xo yo. Yanî Dadgehe ya Destûra Asasî sazgeyêke ya qerarê xo dir bêquqûqîyî qebûl kena. Vera nê yewî sazgeyê seke Dadgehê Înfazî, Dadgehê Cezayê Giranî di pawitişê nê sîstemê tecrîdî de mîyançî yê." 

 

'Muhtewayê cezayê disîplînî nînê vatiş' 

 

Razîye ard ziwan ke Zîndanê Îmralî de bi tewirêke sîstematîk cezayê disîplînî yenê dayîş û wina dergî da qiseyanê xo: "Muhtevayê cezayê disîplînî yê teverê qanûnî ra malûmat nînê girewtiş. Tewr zêde 3 mengî cezayê disîplînî eşkenê bêrê dayîş, la cezayê disîplînî yê 6 mengan yenê dayîş estê. CPTyî sewbîna dîyar kerd ke di mabêbê cezayê disîplînî yê di raporo ke tewr peynî di serra 2019î de ameyo weşênayîş û sûcê serê ci de ameyê kerdiş de tu hemsenceyî nîyê. Seke fînak ame vatiş ke pêvînayîşê keyeyî duştê caardişê heqê înan ê xoşeberî de di çerçewayê heqê sporî de nîno qedexekerdiş. Eke şima bifikirê ke no heq ameyo binpaykerdiş, serê nê heqî de sînorî yenê dayîş. La herinda ci de heqê vînayîşî bi cezayê disîplînî yeno manîkerdiş. Her çiqas ma waştişê dosyayan bikerê zî mumkun nîyo ke malûmat û belgeyan bidê ma. Ma nê heme bêhuqûqîyî ardî Dadgehe ya Destûra Asasî û seba tesbîtkerdişê bêhuqûqîyî waştişê ma bîbî. Dadgehe ya Destûra Asasî esta ke karo AÎHMyî de kemî bikero, la heta nika derheqê tecrîdo ke Zîndanê Îmralî de yo qerarê pozîtîfî Dadgehe ya Destûra Asasî ra nêvejîyayo." 

 

'Raporê CPTyî û bêhuqûqîyake yena kerdiş' 

 

Razîye dîyar kerd ke ê bi tewirêke perîyodîk derheqê serebûte ya Zîndanê Îmralî de qewimîyenê de raporê ke hadre kerdê û CPTyî ra îzah kenê û CPT zî bêhuqûqî ra hayîdar o û vat: "CPT sazgeyêke ke bi xusûsî di sewîyeyê zîndanî de pawitişî ra û teqîbkerdişê heqê asasî ra verpersîyar o. Raporê xo de waştiş kerdî ke rewşê têkildarê pêvînayîşê avûkatî û keyeyî dem bi demî înan rê bêro îzahkerdiş. La dimayê nê raporî tevrê Tirkîyayî cîya bî û game bi game tecrîd giranêr bî. Hemverê na rewşe de, CPT bêçare bimano ke bi lezkî serdayîşê  Zîndanê Girawe ya Îmralî bikero û rewşê bînî yê cezakerdişî eşkera bikero û vejo werte. Labelê no yew hetê CPTyî ra nêame ca. Na rewşe bêtesîrîyê sazgeyêke girêdayeyê Konseyê Ewrûpayî vejena werte. Na bêtesîrî zî Tirkîya teşwîq kena ke binpaykerdişan bikera." 

 

'11 serrî yo ma pabeyê verpersî yê'

 

Razîye,  ramojnayîş kerd ke bêtesîrîya Dadgehe ya Heqê Merdiman ê Ewrûpayî (DMME) zî Tirkîya teşwîq kerd ke heqê asasî yê Zîndanê Îmralî de  binpay bikera û vera ke hema dosyayê derheqê binpaykerdişan ê serra 2011î ra verê dadgehe de yê û babete wina şirove kerd: "Ma 11 serrî yo pabeyê verpersê muracatê vinderteyî yê. La heta nika tu verpersêk nêameyo dayîş.  Vêşêrê nînan ra zî dosyayê ke ma dayê estê. Vîzyonê AÎHMî pawitişê heqê asasî û vernîgirewtena binpaykerdişê rojê ameyoxî yê. La wexto ma bi xusûsî ewnenê Îmralî ra serra 2011î ra heta nika  bêhuqûqîyê giranî estê û tecrîd her ke şino giranêr beno .  Zêdeyêrî serrêke yo ke ma muwekîlê xo ra vengêke nêhesna yê. Faktotêke bînî yê nê yewî zî AÎHM û sazgeyê bînî yê mîyanneteweyî yê."

 

Rexistinê heq û huqûqî bi tesîr nêxebityayî'

 

Raziye, dîyar kerd ke pêwa nê hemine bêhuqûqîyê Îmraliyî zî rêxistinê heq û huqûqî bi tesîr nêxebityayî û wina vat: "Ganî her ferdê komelî hemverê bêhuqûqîyê Îmraliyî vindertişêk zelal nîşan bidê. Seba awankerdişê sîstemêko huqûq û polîtîkî rolê komelî xeylêk girîng o. Ganî komel seba demokrasî, azadî û têduştî xo ver bido. Rayberê PKKyî mîyanê bêîmkanîyê  di fîzîkî de ciwîyeno, tecrîdêko cidî est o û 3 serrî yo zî xo ver dano. Pêwa xoverdayîşî zî tim mîyanê berardişî de bi. Birêz Ocalan 10 serrî yo hûcre de ame tepiştiş. Bi mudaxaleyê fîzîki dir rî bi rî mend. Waştişê ey bê îrade verdê. Labelê nêresayî amancê xo. Seba nê sebebî zî tecrîd resnayî sewîyeyêka bîn. Birêz Ocalanî hemverê tecrîdî cewabêk da pawitişname nusna, xerîtaya rayîrî vist werte. Birêz Ocalan yewin kurdê azad bi xo dir awan kerd. Seba Şarê Kurdî bi îlham. Paradîgmayê ke ey veto vernî, tena seba şarê Kurdî ney, seba şarê Rojhelatê Mîyanên zî bîyo îlham. Wayîrê paradîgma û felsefeyêk bi û hetê heme komelî ra ame qebûlkerdiş.”

 

'Hemverê tecrîdî xoverdayîş gerek o’

 

Avûkate Raziye wina dewam kerd: "Serra 2020ine de demo ke bi Mehmet Ocalan dir qisey kerdibi vatibi, 'Ez eşkena mîyanê hewteyêk de pêrodayîşê bîyaye safî bikerî.’  Birêz Ocalan hêzê xo da werte. Na rewşêke cidî û girîng a. Eke birêz Ocalan mîyanê şert û mercan de zî bieşko nê xoverdayîş, têkoşîn û helwestî nîşan bido, tewr tay ganîma mîyanê şert û mercê fizîkî yê ke yenê kerdiş de haydar bê. Her endamêke komelî wayîrê rolî yo. Mîyanê rêxistinê sivîl de, ê pozîsyonê pawitişê heqê bingehîn de yê. Nê ware de, ê eşkenê xeylêk çîyan goreyê wezîfeyê ke gênê serê xo bikerê. Eşkenê nê bêhuqûqî Wezaretê Edaletî rê eşkera bikerê, her çiqas manaya mîyanneteweyî de nê bêhuqûqî bêrê eşkerakerdiş. Ganî xoverdayîşêk bêro kerdiş ke  tecrîd bêro wedaritiş."

 

Bêhuqûqîyê Îmraliyî û tecrîd

 

Razîye tewr peyîn wina vat: "Bêhuqûqîyê Îmralî, zîndanê tîpê Fyê bigîrê heta pêvînayîşê avûkatan, tecrîdê serê şar û zîndanan de yeno kerdiş tesîr kerd. Na rewşe bi pozîsyonê birêz Ocalanî rê girêdaye ya. Bîyayîşê nê pêrodayîşan Kurdistanê Federe, rasterast bi tecrîdî dir eleqedar o. Netîceyê nêwaştişê safîkerdişê problemê kurdî bi rayîrê demokratîkî yo. Pozîsyonê Birêz Ocalanî bi girankerdişê tecrîdî û şeran dir girêdaye yo.”