Roza Metîna 

 

MERKEZÊ XEBERAN - Bi zûran manîpilasyonê medyayî sîstemê rîyê şerê rastî yeno waştiş bêro nimitiş. Medyaya hetkare ke seba rekorê tiknayene heqê komele binpay kena, sewbîna di oxirê tiknayene de tutî û cinî teşîr kena zî hetê nê ra zî bi ziwanêke şerî sûr kena, tesîrêke negatîfî serê komele de kena.

 

Bi sûrkerdişê şerî yeno waştiş ke organîzebîyayîşê cinîyî û bi nê yewî  girêdayeyê komele yê duştê cînsîyetperestî de yê, bi şerê psîkolojîkî, nêseyyewbînîyî apey şêrê. Duştê rengan, nîyadîyayîşan, perspektîfê cîyayî de şerêke topyekun ameyo destpêkerdiş. Serê nê yewî de hereket û tevrê medyayê hetkarî zafêr benê û benê sebebê cîyakerdeyê di mabênê cînsîyet û komelan de. Ca tena; alêke ra, dewletêke ra û ziwanêke ra yena weşkerdiş û no yew zî bi rolê medyayî meşrû yeno mojnayîş. 

 

No zîhnîyet vîr û bawerîya komelî keno hedefo sereyîn

 

Sewbîna rolê cinî û komele ra yeno eşkerakerdiş zî asasê  şîdetêko pîl awan bikerê. No şîdet goreyê nîyadîyayîşê serdestan û îşxalkerdoxan beno nîmetêke zaf pîlî yê seba şerê înan. No zîhnîyeto ke behane û sebeban binpaykerdişê heqê merdiman ra û kiştişê cinî ra kenê şemsîyeyêke pîl, bi rayîrê medyayî  binê destê xo de awan kenê. Zûrê xo di binê nê şemsîyeyî de arê danê û yeno ê sewîyeyî ke tay mendo ê zî zûranê xo ra bawer bikerê. No zîhnîyet vîr û bawerîyê komele zî keno hedefo sereyîn. Vînayîşê şarî asas nêgînê. Tena bi menfîetê xo yê şexsî mijûl benê. Xo ra wexto menfîetê şexsî asas bêro girewtiş do wextê rêzê seba merdiman zî nêmanê

 

Bi medyaya hawiz hewl danê kerdişan meşrû ramojnê

 

No feraset bi hinî fînakan verçimeyêr beno. Yew nê fînakan ra vatişê seba multecîyê ke her tim benê babeta bazarî. Otorîterê na dewlete vanê: "Ma do seba multecîyan çîyê merdimî bikerê. Ma serê nîjadperestîyî de nêewnenê na babete ra. Ma bi perspektîfo ke merdiman yewbînan ra cîya kenê, ro nê probleman nêewnenê. Di wextêke kilm de wexto mintiqan de ewleyî bêro ca ê do nizdîyê milyonêke wayî û birayê ma yê Sûrîyeyî wareyê xo de ca bigîrê." Hetêke ra vernîyê kamerayan de nê vatişî yenê kerdiş labelê hetêke ra zî hêrişê pîlî serê Rojawanê Kurdistanî de yenê kerdiş û seba demografîya uca de bêro vurînayîş polîtîkayê tewir bi tewirî yenê averfînayîş. Koçkerdiş serê Şarê Kurdî de yeno ferzkerdiş. Ê ke vanê ma cîyakerdeyî nêkenê xoza, tarîx û herdnîgarîya Kurdan talan kenê. Duştê Ziwanê Kurdkî de neyarîyêke pîl kenê. No zîhnîyetêko di hela hêrişê serê Şengalî de nameyê 'Kuçeyê Şengalî' yê ke Amedî de bedilnenê. Bi medyayê xo yê hewze zî hewl danê ke kerdoxan kenê meşrû bidê mojnayîş. Serê asasê qirkerdişê Şarê Kurdî de kewenê vernîyê kamerayan û vanê: "Di wextêke kilm de wexto mintiqa de ewleyî bêro ca, ma do nizdîyê milyonêke wayî û birayê ma yê Sûrîyeyî wareyê xo de ca bigîrê." 

 

Zîhnîyetê tutanê kurdan keno hedef

 

No zîhnîyet û fehm bi sebebê Yûsifo 9 serre ke Serêkanîya Rihayî de bi guleyêke ame qetilkerdiş. No gule zî hetê Serêkanî yê ke di binê kontrolê komê giredayeyê dewlete ya Tirkî  de ame û bî sebebê qetilkerdişê tutêke 9 serre yî. Xo ra verî zî Riha de Muharrem Aksem o ke 16 serre, bi guleyê polîsan amebî qetilkerdiş. Tutê Kurdan xeylêk reyî bi wesayîtê zirxî zî hedef ameyê girewtiş û ser de zî keyeyê înan ra tezmînat ameyê waştiş. No zîhnîyet û ferasetê sûcê duştê tutanê Kurdan de reyna bi medyayê xo yê yewperestî meşrû mojnenê ra. 

 

Bi medyaya xo ya hetkare çîyê ke kenê binpaç kenê

 

Reyna no zîhnîyet û fehm rojnameyê Yenî Akîtî yo ke heqaret ro Garîbe Gezere kerd û HDP zî kerd hedef, pawit. Vera heqaretî gerreyê nê rojnameyî Serdozgerîya Komare ya Kuçukçekmeceyî de amebi kerdiş, labelê no sey bi teqîbnêkerdişî netîce bî. Qanûno ke destê nê zîhnîyetî de bîyo fena hacetêke bi nê fînakanê eşkena asan kenê ke goreyê menfîetan yenê xebetnayîş. Bi sayîya qanûno ke destê înan de bîyo hacet xeylêk nêmunasîbî kenê û bi medyaya xo ya hetkare zî nêmunasîbîyî kenê û binpaç kenê. 

 

Vera nê şerî, xebate û xoverdayîşêk bi heybet zî esto

 

Zîhnîyet û ferasetê bi medyaya hetkare sûcê xo binpaç kenê hacetê neqlkerdişî yê fena; radyo, televîzyon, rojname û medyaya dîjîtale de xebetnenê û duştê rastîya heqîqetî, analîzê rastî, nizdîyîya rexnegirewte de şerî danê destpêkerdiş.  Di mîyanê nê şerî de zî reyna di destpêke de cinî û tutî benê hedef. Ewro çapemenîya azade dustê nê zîhnîyet û ferasetî de seba pawitişê heqê cinî û tutî neqlkerdişê rastîyî xo ver danê. Her çiqas şerêke topyekun duştê çapemenîya azade de bibo zî di eynî wextî de duştê nê şerî de xebat û xoverdayîşêke bi heybet zî esto.