ÎZMÎR - Serê nameyê Buroyê Îzmîrî ra Perîhan Kayadelen ke do 4in roniştena seba betalkerdişê feshkerdişê Peymana Stenbolî bipawo, eşkera kerd ke do di roniştene de eşkera bikerê ke qerarê feshkerdişê peymane qerarêke sîyasî yo û ganî qerarêke huqûqî bêro dayîş. Perîhane qal kerd ke netîce çi beno wa bibo do têkoşînê cinîyan do ser de bikewo. 

 

Bi qerarnameyê Serekkomarî Tayyip Erdoganî ke di 20ê Adare ya 2021î de Peymana Stenbolî ame feshkerdiş û qerarê betalkerdişê feshkerdişê peymane de 10in Daîreyê Şûraya Dewlete de dewa amîbî akerdiş û dewaya hîrêyîn meşte de yanê di 14ê Hezîrane de do bêro vînayîş. Sekretera Pêroyî yê Buroyê Îzmîrî û Endama Heyetê Îdarekarîya Merkezê Huqûqî û Şêwirmenda Heqê Cinîyan avûkate Perîhan Kayadelen do bipawo. 

 

Perîhane derheqê Peymana Stenbolî de derheqê dewaya ci de ajansê ma rê qisey kerd. 

 

'Qerar hûqûqî nîyo, sîyasî yo' 

 

Perîhane dîyar kerd ke seba peymane ke azadî û heqê sereyîn hewênena, serekkomar tena qerarê feshkerdişî dayo û vat no xespkerdişê otorîteyî yo û wina vat: "Seba nê waştişê ma no yo ke qerar bêro betalkerdiş. Persêrê Şûraya Dewlete zî di eynî hetî de, la di hetê usûlî de muteala da. Persêrê Şûraya Dewlete tena hetê usûlî de erjnayîş kerdo la tena di hetê usûlî de erjnayîş bes nêkeno. Di hetê amancî de, karo ke îdareyî kerdo de ganî feydeyê îstîmlakî bibo. Goreyê anketê şîrketêke cigêrayîşê di Tirkîya de se ra hewt(%7) wazenê peymane bêro antiş. Se ra neway û hîrê(%93) zî nêwazenê peymane bêro betalkerdiş. Hukmatê AKPyî no 20 serrî yo polîtîkayê winayîn keno.  Serekkomarî vat,  peymane keyeyî xerepnena û qerarê antişî da. No eksê huqûqî yo. Seke ma sere de zî vato, no qerarêke sîyasî yo." 

 

'DMMEyî Tirkîya mehkûm kerd' 

 

Perîhane wina dewam kerd: Îqtîdarî di 8ê Adare ya 2011î de vat 'Ma peymane dîyareyê cinîyan kenê' û îlan kerd. Bi dewaya Nahîde Opûz kewt tarîxê DMMEyî rê reya yewine DMMEyî vera şîdetê hemverê cinî de, di qanûno nêseyyewbînîyî de Tirkîya mehkûm kerd. Yanê vat,  'Ti nêseyyewbînîyî kena mabênê cinîyan, ti welat de nêseyyewbînîyî kena',  'Seba cinî yê nêseyyewbînîyî kena'. Seba ke Nahîde Opûz bi desin reyî gerre kerdbî, Tirkîya amî mehkûm kerdiş û vera nê zî ewilî pêkerdiş îmza kerd Tirkîya bî. Ma do na babete sero sererastkerdişêke bikerê. Çi bikewo serê kiftanê ma, ma do bikerê." 

 

'Peymane kerdî hacetê bazarî' 

 

Perîhane dîyar kerd ke roja peymane ameya îmzakerdişî ra heta nika, seba îqtîdarî hêzê xo vindî kerdo û seba tabanê kanwazî keyfweş bikero rayîrêke wina tercîh kerdo û wina dergî da qiseyanê xo: "Serekkomar reya yewin nê tarzê 'Qerar ez dana' nîyano ca. Xeylêk qerarê dadgehe, qerarê DMMEyî nîyardê ca. Çîyo ke vurîyayo no yo ke îqtîdar vano, ez key ra rayan arê bidî. Çi qoz destê înan de bibo seba nê xebetnenê. Krîzê ekonomî werte de yo. Azadîya şaran destê şaran ra ameya girewtiş. Welat bi destê rejîmî yeno îdarekerdiş. Welatijî na rewşe ra xeylêk adiz ê. Îqtîdar coka ke quwetê xo vindî keno, pêkerdiş keno babete ya bazarî û hewl dano ke rayan bigîro." 

 

'Qerarê feshkerdişî duştê madeyê 90yî de yo' 

 

Perîhane reaksîyonê xo wina domnayî: "Wezaretî di dewayê ke ameyê vînayîş de vat ke, serekkomar eşkeno tena qerarêke winayîn bido û otorîteyê ey nêeşkeno bêro cipersayîşkerdiş. Vêşêrê nê zî hewceyîya înan bi beyanatê derheqê huqûqê mîyanneteweyî û hewceyîya înan esta ke verê hetkerdoxan bido hetêke bîn. La problem no yo ke di huqûqê ma yê zereyî de çi esto. Di madeyê 90yî yê Destûrê Asasî de yeno vatiş ke, 'Di rewşê ke heqî û azadî yenê sererastkerdişî de otorîteyê serekkomarî yê wina çinî yo'. Senîn peymana mîyaneteweyî meclîsî de yenê munaqaşekerdiş, senîn qanûn meclîsî ra vejîyeno û karo peyîn şino tesdîqkerdişê serekkomarî rê, di tîya de zî ancax qerarêke wina di binê idareyê meclîsî de bo. Serekkomarî îradeyê meclîsî xesp kerdo." 

 

'Ganî Şûraya Dewlete dewa qebûl bikero û qerar bido' 

 

Perîhane dîyar kerd ke do roja roniştene de eşkera bikerê ke feshkerdiş goreyê huqûqî nîyo û wina dewam kerd: "Dewa dewayêke huqûqî nîya dewayêke sîyasî ya. Ma do nînan dadgehe de îfade bikerê. Ganî Şûraya Dewlete zî nê qebûl bikero û qerar bido. Ganî no qerarê serekkomarî werte ra bêro wedaritiş. Seba bêro vatiş ke welat de huqûq esto, ganî Şûraya Dewlete qerarêke wina bido." 

 

'Do têkoşînê cinîyan ser de bikewo' 

 

Perîhane di peynîyê qiseyanê xo de no veng kerd: "Ma tê dir xurt ê. Di wurdî roniştenan de zî her cayê Tirkîya ra bi seyan cinîyî ameybî. Ma yewbînan ra quwet gênê. Netîce çi beno wa bibo do têkoşînê cinîyan ser de bikewo."