Oznur Deger

 

MERKEZÊ XEBERAN - Tarîxê xoverdayîşê çapemenîya azade de ajansî cayêko muhîm gênê. Tirkîya de bi DÎHAyî dir gama weşangerîya ajansî ameye eştene, bi weşangerîya cinîyan ê JINHAyî zî nasname ame awankerdiş.

 

Tarîxê nuştekî yê çapemenîya Kurdan xo resneno seserra 19ine. Çapemenîya Kurdî ke bi da-des rojname û kovarî xo avêr visto, Zîwanê Kurdkî kerd hedefê xo, dimayê serrê 90yî polîtîkayê qetilkerdişî û vindîkerdişî yê hemverê Kurdan de vet werte û nasnameyê çapemenîya azade vejîya. Bi qetilkerdişê Mûsa Anterî û pey ra bi seyan rojnamegerî mîras dewr girewtî û adetê çapemenîya azade domnenê. Serrê 90yî de xeylêk rojnamegerî ameyî qetilkerdiş û vindîkerdiş. Rojê vîyarteyî de zî, 16ê Hezîrane de bi hukmê AKP-MHPyî 16 rojnamegerê Kurdî ameyî tepiştiş.  

 

Tepiştişê rojnamegeranê Kurdan tehda û şîdetê tarîxê Osmanî ra heta Komare û heta serrê 90yî yê hemverê çapemenîya azade ya Kurdî de ardî vîrê merdiman. Ma zî vizêrî ra heta ewro derheqê çapemenîya azade de dosyayêke hadre kerd. Di qismê pancinî yê dosyaya ma de, ma yew lîngêke muhîmîyê adetê çapemenîya azade ra ajansan gênê xo dest. DÎHAyî dir gama weşangerîya ajansî ame eştiş, bi weşangerîya cinîyan ê JINHA zî nasname ame awankerdiş.  

 

Xebatêke yewin: DÎHA 

 

Ajansê Xeberan ê Dîcleyî ke wayîrê xusûsîyê yewin ê ajansê çapemenîya azade ra yo, Tirkîya de ame awankerdiş. 4ê Nîsana 2002yî de bi şîarê  'Rastîyan ra tavîz nêdano' ame awankerdiş û DÎHA ke xeylêk muxabîrê ci ameyî tepiştiş, di 29ê Teşrîna Verêna 2016î de bi KHKyî ame padayîş. Xeylêk rojnamegêrê ci ameyî tepiştiş  û xeylêk muxabîrê ci zî vera tedaya dewlete bêçare mendî vejîyayî teverê welatî. 

 

Dîhaber: Do rastîyî tarîyî de nêmanê

 

Dimayê DÎHAyî ke bi KHKyî ame padayîş herinde ci de 14ê Teşrîna Peyîne ya 2016î de Amed de Dîhaber bi şîarê ‘Rastîyî do tarîyî de nêmanê' dest bi weşanî kerd. Dîhaber di 25ê Tebaxa 2017î de bi KHKyî ame padayîş. 

 

MA  

 

Ajansê Mezopotamyayî (MA) 20ê Êlûla 2017î de  Amed de ame awankerdiş û xeberê xo bi Kurdkî, Tirkî û Îngîlîzkî serwîs kerd. MA di 20ê Êlûle de ke Apê Mûsa di nê tarîxî de amebî qetilkerdiş, awankerdişê xo îlan kerd û weşanê ci dewam keno. 

 

Dinya de nasnameyêk weşanî yê newe: JINHA 

 

Ajansê Xeberan ê Cinîyan (JINHA) di 8ê Adara 2012î de Amed de dest bi weşanî kerd. Duştê serdestîya mêrdeyî yê di çapemenîye de seba bibo veng û vatişê cinîyan, bi sloganê 'Ma ziwanê çapemenîye bedilnenê. Ma ra û pey ra do çapemenîya dinya sey verî nêbo' dest bi weşanî kerd. JINHA di 29ê Teşrîna Verêna 2016î de bi KHKyî ame padayîş. 

 

Gazete Şûjin 

 

Dimayê padayîşê JINHAyî rojnamegerê cinî qelema xo ronênayî herd û di 19ê Çeleyê 2016î de bi şîarê 'Ziwanê çapemenîye de bi nîyetê şûjine' Gazete Şûjin vetî. Şûjin Amed de dest bi weşan kerd û di 25ê Tebaxa 2017î de bi KHKyî ame padayîş. 

 

JINNEWS: Bi qelema cinî dimayê heqîqetî de 

 

Ajansê ma JINNEWS di 25ê Êlûla 2017î de dest bi weşan kerd. JINNEWS bi şîarê 'Bi qelema cinî pey heqîqetî de' bi ziwanê Kurdkî yê lehçeyê; Kirmanckî (Zazakî) û Kurmanckî, Tirkî, Erebkî û Îngîlîzkî dest bi weşanî kerd û nika dewam keno. 

 

Qedîya.