Marta Somek

 

STENBOL - Tepişteya nêweşe Ayfer Ayçîçek ke 14 serrî yo zîndan de ya, mesajê ke ajansê ma rê şawit de dîyar kerd ke gardîyanan ci rê ferz kerdê ke dermanê xo verê çimanê înan de biwero û seba ke waştişê înan bi ca nêarda, di mengî cezaya dîsîplînî ameya birnnayîş û bernameyêkê televîzyonî de zî hedef ameya mojnayîş.

 

Goreyê dayeyê Komeleya Heqê Merdiman (ÎHD) 651 ci ra giran, bi pêroyî hezar û 517 tepişteyê nêweşî estê. Her roje tepişteyî rastê îşkence, teda, tacîz û binpaykerdişê heqan yenê, demê peyîn de hûmara xokiştişî û "merdişê bi guman" zêde bîyê. Hema vaje her hewte xeberê ke tepişteyêk/e mireno/a rayapêroyî rê neql kerdî. Sazgehê Tibê Edlî (ATK) tepişteyê nêweşan rê raporê "eşkenê zîndan de bimanê" dano û înan bi merdişê "hemverêqanûnî" dir rî bi rî verdeno. Ayfer Ayçîçek zî yew nêweşa tepişteya girane ya ke pêwa nêweşîya xo bi serran o ke nêweşîya xo ra bi serran o rastê îşkence, tecrîd û şîdetî yena.

 

Îşkence, tecrîd, şîdet

 

Ayfere ke serra 2007 de Edene de ameye destbendkerdiş û tepiştiş, goreyê dayeyê ÎHDyî tepişteya nêweşe ya giran ke zîndanê Marmarayî de ya. Ayfera ke bi îdiayê "endamîya rêxistine" ameyîne muhakemekerdiş û 22 serrî û 11 mengî cezaya zîndanî ci rê ameya birnayîş, nika Zîndanê Cinîyan ê Tîpê Myê Gebzeyî de yena tepiştiş. Ayfere wextê tepiştişê xo de xeylêk rey  rastê cigêrayîşê viranî û tacîzê fekî yê hetê wezîfedaranê zîndanî ameye. Ayfere 8 mengî hucreyê yew kesî de mende û surgunê xeylêk zîndanan bî û her rey rastê tewir tewir binpaykerdişê heqan ameye.

 

Seba 'zirardayîşê mulkê îstîmlakî' dewa akerdî

 

Derheqê Ayfere ke seba şert û mercê zîndanî bi nêweşîya psîkolojîkî kewtebî, wexto ke Zîndanê Alanya de manena bi bahaneyê, "Zirar daya keye û milkê îstîmlakî" dewa ameye akerdiş. Ayfere dima ra surgunê  Zîndanê Tepişteyê Cinîyan ê Gebzeyî ameye kerdiş, mengêke û nême Nêweşxaneyê Perwerde û Cigêrayîşê yê Nêweşîyê Psîkolojî yê Bakirkoyî ameye dermankerdiş. Ayfere tîya de zî xeylêk binpaykerdişî dî. Ayfere, bi paştdayîşê ke tepişteyê cinî yê ke qawuşe de yê girewt û moral û motîvasyonê xo pawit.

 

Tepişteya nêweşe ya giran Ayfere ajansê ma rê mesajêk şawit û îşkence û şîdetê wareyê psîkolojî de aye rê ameyo kerdiş, qal kerd. Ayfere mesajê ke 26ê Teşrîna Peyêne 2021 de ajansê ma rê şawitib de zî dîyar kerd ke rastê tedayê psîkolojî, tacîzê fekî, îşkence û zordestî ameya. Ayfere ard ziwan ke binpaykerdişê heqan bi pandemî dir tewr zêde eşkare bîyê. Ayfere zîndan de zî seba tepişteyê nêweşan merg de verdenê muracatê Sazgehê Tibê Edlî (ATK) nêkerda.

 

Vera dermanan cezaya dîsîplînî yena dayîş!

 

Ayfere seba nêweşîya xo ya ke şert û mercê zîndanî de vejîya, 2 serrî û nêm bi rêkûpêk dermanê antîdepresyon û 4 dermanê giranan xebitnena. Ayfere mesajê xo de ard ziwan ke tewr peyîn wezîfedarê zîndanî bi zor waştê ke verê çimanê înan de derman biwero. Ayfere dîyar kerd ke ê nê caardişî qebûl nêkenê û vat ke  dermanê aye nênê dayene û rastê îşkenceyê psîkolojîk ameya. Ayfere sewbîna qal kerd ke dimayê îşkenceyê psîkolojîk tena seba ke dermanê xo verê çimanê wezîfedaranê zîndanî de nêwerda, 2 mengî cezaya dîsîplînî ci rê ameya birnayîş.

 

Bi tersê biba hedef ciwîyena

 

Reyna serra 2021î de bi qasê 5-6 mengî verê, mesajê ke ajansê ma rê şawitibi, Ayfere û çend tepişteyî eynî rewşe dîyar kerdîbî ke ê bernameyêkê bi nameyê “Cigêrayîşî de" bi dayîşê name û nasnameyan û cayê ke manenê bîyê hedef û kanalê "TRT World" de no bername ame weşanayîş. Ayfere dîyar kerd ke serbestveradayîşê aye rê wextêk kilm mendo û no bername reyna zîndan de yeno weşanayîş û wina vat: "Bi hawayêke eşkera ma hedef ameyî girewtiş. Nêzdîyê serrêke û 11 mengî mendo ke ez vejîya. La gama ke ez wina vejîyî teber, do problemê mi vejîyê. Ayfere pare kerd ke seba betalkerdişê bernameyê Wezaretî yê Dade rê mektubêke nuşta û dîyar kerd ke cewab de ci rê "delîl" ameyê waştiş.

 

Waştişê aye cuyêka merdimayî ya

 

Ayfere dîyar kerd ke ê wazenê bernameyê ke înan bi eşkara hedef mojnayî betal bikerê û vera ke îşkence ci rê bêro kerdiş, bieşko dermananê xo boro.