‘Bi xîyanet ney ma do bî yewîye biresê amancê xo’

  • 11:41 4 Tebaxe 2022
  • NAROJANE
Rojda Aydin
 
ŞIRNEX - Halîm Ete ke di tutê aye tepişte yê û lajêkê aye zî Kobanî de dinyaya xo bedelnaye, waşt ke wa no zulm peynî bibo û venga yewîya kurdan kerd.
 
Serê herra Kurdistanî de her dej, zulm, kiştiş û tepiştiş est o. Kurdî bêware û bêca ameyî verdayîş, koçber bî û feqîr bî. La nê dir zî xoverdayîşêkê pîl est bi. Yew nê keyeyan ra keyeyê Halîm Ete yo. Halîma ke koçer a, bi eslê xo dewa Dêrîşkî ya qezaya Dihê yê Sêrtî ra ya û 5 tutê aye estê. Halîma ke 50 serrî cuyêka bi dej, xem, weşî û nêweşî derbaz kerd, sey xeylêk cinîyê kurdî. Hîkayeya aye ya xoverdayîşê hemverê zulm û zordarî de serranê 80 û 90î de dest pêkeno.
 
Halîme û keyeyê aye koçer ê û bi weykerdişê heywanan debara xo kenê, Halîme hem hîkayeya xo qal kerd û hem zî bale ant serê muhîmîyê yewîye.
 
Koçerî ra ver bi koçberî…
 
Halîma wina qalê a rojan kena: "Serra 1984ine de leşkeran eşt serê dewa ma û di rey keyeyê ma veşnayî û gule serê ma de varnayî. Ma bi zor xo uca ra xelas kerd. Sewbîna mêrdeyê mi zî rastê îşkenceyêkê pîl ame. Wexto ke embazo Egîd ame Dihê o wext şerêkê xidar vejîya. Seba nê zî o wext erzîya xeylêk keyeyan ser. 84ine ra nata ma binê zulm û zordarî de yê. Seba ke keyeyê ma ameyî veşnayîş o wext ma şî Dihê. Nêzdîyê 6 serran ma uca de mendî, ma pêro heywananê xo rot û ma mecbûr mendî ke Hezex de bi ca bibê. Dimayê ke ma ameyî tîya zî zulmê dewlete peynî nêbi. Xeylêk rey eştî serê keyeyê ma. Dimayê ke ma Hezex de bi ca bî, ma reyke bîn koçerîye xo dewam kerd.”
 
Di tutê aye tepişte yê
 
Serra 2010ine de 3 tutê Halîme dewa Kîwexê Hezexî de ameyê destbendkerdiş. Halîme wina qal kerd: “Tutê mi Aydin, Nurettîn û Heznî ameyî destbendkerdiş û dima ra zî ameyî tepiştiş. Nêzdîyê 2-3 serran zîndan de mendî û dima ra ameyî veradayîş. Tutê mi bêsûc ameyî tepiştiş. Tutê mi şiwan bî û serê heywananê xo de bî. Par reyna eştî serê keyeyê ma û tutanê mi destbend kerdî. Lajê mi Aydin ame tepiştiş 3-4 mengî yo ke ameyo veradayîş. Sewbîna demo ke Aydin tepişte bi, Nurettîn û Heznî zî reyke bîn ameyî tepiştiş. Nurettîn bi nêzdîyê 5 mengî yo û Heznî zî nêzdîyê 10 mengî yo tepişte yê. 4 serrî û 2 mengî ceza tutanê mi rê birnayî û cezaya înan zî ameye tesdîqkerdiş. Nurettîn Zîndanê Girewte yê Tîpê Eyî yê Mêrdînî de yo. Lajê mi Heznî zî Zîndanê Girewte yê Tîpê Tyê Şirnexî de tepişte yo. Demê pêvînayîşê herdiyan zî keweno eynî roje û zaf zehmetî ancena. Ez nêzana ke senîn bikerî.”
 
'Fek xîyanet ra vera bidê’
 
Sewbîna Mehmet Alî Baykara lajê Halîme serra 2010ine de tewrê PKKyî bi û serra 2015ine de Kobanî de dinyaya xo bedelnaye. Mehmet lajê aye yê tewr qij bi. Halîme tewr peyîn wina qal kerd: "Tutê ma bi îşkence û zulmî dir rî bi rî manenê. No çî zerra ma de beno birînêkê kûr. Labelê ma tu wext zukm ra nêtersenê. Ma do heta peynî wayîrê dewaya xo vejîyê. Ma wazenê tutê ma bêrê verdayîş. Ma cuyêka azad û têduşt wazenê. Ma bi tepiştiş û kiştiş xelas nêbenê. Ma dayîkî nêwazenê ke êdî gonî birijîyo. Lajê ke ewro xîyanet kenê, ganî agêrê serê rayîrê rastî. Bi xîyanet nêeşkenê biresê amancê xo. Wa  kurdî bibê yew û yewîya xo awan bikerê.”