Medya Uren 

 

MÊRDÎN - Hemdîye Arslana 74 serrî ke 60 serrî yo berardişanê tarîxî arêdana, her çiqas keye na rewşe ra gerrekerdox bibo zî aye heskerdişê xo yê arêdayîşî vara nêdana. Her kultur û her nîjadî ra berardişan arêdana. Sewbîna aye bi nexşanê xo zî wazena ke no mîraso tarîxî vînî nêbo.

 

Hemdîye Arslan (74) 14 serrîya xo ra berardişê tarîxî yê girêdayeyê kulturê Kurdan, Suryanîyan, Armenîyan û nîjadê ke Mîdyad de ciwîyayê, arêdana. Pêwa çîyanê tarîxî, aye bi nexşanê xo zî ameyoxî rê mîrasêkê verdena.

 

Tutîya xo ra nexşan viraznena

 

Hemdîye Arslan, serranê 1948ine de dewa Bahwerî ya girêdayeyê qezaya Mîdyadê Mêrdînî de yena dinya. Hemdîye dapîra xo ya ke nexşan viraznena ra bi tesîr bena. Aye zî hewlê derznayîşê cilan kena. Bi deştişî dir sînordar nêmanena û nê heskerdişê xo açarnena hunerêkê weş. Çîyê ke derûdorê xo de vînena, serê perde û cilan de neqş kena. Çîyê kanî bale aye ancenê û seba vînî nêbê înan xêz kena û verê xo de verdena. Hîkayeya arêdayîşî yê berardişê tarîxî û hunerê Hemdîye nê dir dest pêkeno.

 

Bi serran o fek arêdayîşî ra vera nêda

 

Hemdîye 14 serrîya xo ra eşyanê tarîxî arêdana. 16 serrîya xo de wexto ke zewecêna zî nê meraqê xo dana dewamkerdiş. Zerd, sîm, cernî, meşke, hacetê keyeyî, sindoqe, perde, cilanê verênan, kefîya û sewbîna çî verê xo de arêdaya. Keyeyê aye qij nê çîyan dir pirrkerde yo û êdî cayê mêse zî çin o. Hemdîye wina qisey kena: "Heta nika mi bi waştişê xo çîyêkê nêroto yan zî nêdayo. Xêrcê mecbûrmendişî. Eke seba antişî yan lazimî wazenê, ez dana û reyna înan ra gêna. Seba ke verê mi de tewr baş o. Ez înan rê miqate bena."

 

‘Amancê mi estê’

 

Hemdîye na mabêne de çîyê ke viraştê mojnena û wina vana: "Emrê mi şino. Ez kal bîya. Hema amancê mi est o. Hema zî çim û destan ra nêbîya, wazena xeylêk nexşan viraza. Nexşî dadî û dapîranê ma yê. Ez nêwazena vînî bibê û bêrê xovîrakerdiş. Hema ez nêmerda, ganî ez sey mîrasî pey xo de verdî.”

 

‘Ma qîmetê kulturê xo nêzanê’

 

Hemdîye vernîya demêkê nêweşîya kanserî derbaz kena. Seba giranîyê rewşa aye, tutê aye xeylêk eşyanê aye roşenê û seba nêweşîye aye danê. Hemdîye başêr bena la seba çîyê ke arêdaya, şîyê na rey xemgîn bena. Hemdîye vana: "Ez dimayê mergê xo wesîyet kena; lazim o nê berardişê ke kuşturê ma danê mojnayîş, bimanê. Ez seba pereyan arênêdana. Ez nêwazena vînî bibê. Ma qîmetê xeylêk çîyan nêzanê. Her çî pere nê yo. Mi bi nexşê xo, bi karê destan pere qezenç kerdêne. La mi nexşanê xo nêrot. Nê seba pereyî nêyê, seba ameyoxî yê. Werrekna kesî biameyîne, mi înan rê bimusnayîne. Wa ciwanê ma bimusayîne. La çi heyf kes nêwazeno êdî. Nika waştişê mi o yo ke nê berardişê mi  beyhûde nêşêrê.”