Sema Çaglak

 

ŞIRNEX - Esmer Bala ke bi viraştişê kilîman hem debara xo kena û hem zî pawitişê kulturê dayîke û dapîra xo kena.

 

Kilîmî, paspasan, qenewîçe û sewbîna çîyê ke bi keda destê cinîyan vejîyayî werte, wayîrê tarîxêkê kanî yê. Her motîfê ke ameyîne ronayîş, wayîrê manayêke bî. No kulturo ke bi xêrê dayîkan û dapîran ame heta nê rojan, ewro ver bi vînîbîyayîşî de şino. Esmer Bala ke qezaya Elkî ya Şirnexî de ciwîyena, bi viraştişê kilîman hem kulturê dayîke û dapîra xo pawena û hem zî pê debara xo kena.

 

Prosesêkê viraştişê kilîman est o û amadekarîyêkê derg wazeno. Seba kilîme; peşmî yena weçînayîş, şûtiş, şanekerdiş û rêstiş. Bi boyaxê xozayî reng danê rêse ke ameyê rêstiş. Dima ra dezgehê çulage yeno ronayîş û dest bi viraştişê kilîman kenê. Bi derbazbîyayîşê demî dir hacetê ke yenê xebitnayîşî zî vuryayî. Êdî rîsê boyaxkerde û amade est ê, dezgehê çulagî êdî bidar nênê şuxilnayîş, ê demirînî yenê şuxilnayîşî. Labelê çîyê ke nêvuryayê zî motîf û metodê viraştişî yê. 

 

Motîfê gulsarî, lûleper, canbêzar, gulgever...

 

Esmera ke ajansê ma rê qisey kerd sere de bale ant  serê kultur û hunerê kanî û qedimî yê dayîke û dapîranê xo û vat: 'Ez 40 serrî yo kulturê dayîke û dapîranê xo pawena. Motîfê ke ez kilîman de bica kena, her yew manaya înan est a. Gulsarî, lûleper, canbêzar, gulgever, kesneker, sînan û ûsn nameyê motîfan ê. Ma nê nameyî û manayê înan dapîranê xo ra musayî. Ma bi viraştişê kilîman, nê motîfan pawenê."

 

'Zehmetîyê viraştişê kilîman est o’

 

Esmera, dîyar kerd ke her karêk zehmetîyêkê ci est o û viraştişê kilîman zî zehmet o û wina vat: "Bêguman zehmetîyê viraştişê kilîman est o. Kedêke pîl û demêkê derg wazena. Ez kilîmêke mîyanê aşmêke de virazena. Sewbîna goreyê kesan û motîfan, demê viraştişê kilîman vuryeno. Reyan 20 rojê mi gêna û reyan zî aşmêke dewam kena. Sewbîna ez tena kilîman ney, ez; paspas, lûfik, laçike, lihêf zî viraznena.”

 

'Ez hem debara xo kena û hem zî kulturê xo yê kanî pawena’

 

Esmere, da zanayîş ke bi viraştişê; kilîme, paspas, lûfik, laçike, lihêfan debara xo kena û wina qiseykerdişê xo qedêna: "Ez hem debara xo kena û hem zî kulturê dayîke û dapîre xo pawena. Ez hewl dana ke no kulturo qedîm vînî nêbo. Ez înan roşena û sewbîna eleqeyêkê pîl zî est o. Kesê ke kilîman gênê, manaya motîfan zî musenê. Ez hem debara xo kena û hem zî kulturê xo kanî dana şinasnayîş.”