STENBOL - Yew avûkata Merkezê Heqê Cinîyan ê Baroya Eskîşehîrî Pinar Çelîk Arpaciye da zanayîşî, mevzuatê ke Peymana Stenbolî dewam keno esto û vat: “Mercîyê sîyasî cinîyan hedef gênê. Seba nê zî şîdetê camêrdan zêde beno.”

 

Serekkomarê AKPyî Tayyîp Erdogan 20ê adara 2021ine de Peymana Stenbolî bi qerarnameyî fesh kerd û dimayê feshkerdişî şîdetê serê cinîyan her ke şi zêde bi. Cinîyan seba betalkerdişê feshkerdişî muracatê Dadgeha Berzî kerdî û 19ê temmuze de 10in Dadgeha Berzî qerar eşkera kerd û waştişê betalkerdişê peymane red kir. Dadgeha Bilind bi vî awayî bû hevkarê şîdetê. Di rojên borî de raportorên sê saziyên girîg ên jin û zarokan ya Neteweyê Yewbîyaye (NY) derheqê babete de fikrê xo Dadgeha Berzî rê neql kerd û veng dayî ke Tirkîya peyser agêro peymane.

 

Dewlete nêpawena

 

Aşma temmuze de ke Dadgeha Berzî waştişê betalkerdişê qerarê vindarnayîşê peymane red kerd de, 31 cinî ameyî qetilkerdiş 12 cinî bişik dinyaya xo bedelnayî. Aşma temmuze de 4 tutî ameyî qetilkerdiş û 5 zî bişik dinyaya xo bedelnayî. Dewleta ke cinî û tutan nêpawena nika zî Peymana Lanzarote kerda hedefe xo. Cinî hemverê nê hêrişan têkoşînê xo pîl kenê.

 

Yew avûkata Merkezê Heqê Cinîyan ê Baroyê Eskîşehîrê Pinar Çelîk Arpaciye derheqê Dadgeha Berzî polîtîkayê ke cuya cinîyan hedef gênê û kiştişê cinîyan yê demê peyîn de zêde bîyê erjna.

 

‘Bi hawayêkê bêhuqûqî ameye feshkerdiş’

 

Pinare diyar kerd ke Peymana Stenbolî hemleyê ke vernîya şîdetî bigîra hewênayîne û wina vat: “Peymane hetê vernîgirewtişê şîdetê hemverê cinî de xeylêk girîng bî. Dema ke şîdet bivejîyayîne werte zî metodê cezakerdişî reyde ameye çareserkerdiş. Peymana hacetêkê têkoşînî ya hemverê şîdetî de têkoşîn kerdêne bî. La peymane bi hawayêkê bêhuqûqî ame feshkerdiş. La seba ma hema caarde ya. Seba xeylêk bierja ma têkoşîn pîl kerd.”

 

Mevzuatê ke yenê caardene estê

 

Pinare dîyar kerd pêwa ke dozgerî vato qerarê feshkerdişê huqûqî nêyo, Dadgeha Berzî qerarê redî da û vat no zî nîşan dano ke Dadgeha Berzî ya girêdayê îqtîdarî ya. Pinare nê vat: “Cinîyan salona roniştişî pirr kerdebî, dîyar kerdî ke do têkoşîn dewam bikerê û yê huqûqî bidê. Seba vernîgirewtişê şîdetî tena Peymana Stenbolî de çin o.  CEDAW, 6284 esto. Mevzuatê ke yenê caardiş estê. Ma hewl danê ke bi nînan vernîya şîdetê serê cinîyan bigîrê. Tevgerê cinîyan wazena Peymana Stenbolî bica bêro.”

 

‘Merciyê sîyasî cinîyan hedef gênê’

 

Pinare vat, gumanbarê Pinar Gultekîne, Cemal Metîn Avci antişê Peymana Stenbolî pozîtîf dîyo û wina vat: “Feshkerdişê Peymane hetê gumanbaran ra bi kêfweşî ameye pêşwazîkerdiş. Her wareyê cuye de hêrişê vera cinîyan zêde bîyê. Tena kuçeyan de hêrişî bica nênê, mercîyê sîyasî ra zî hêrişî yenê. Bi vatişê sey ‘Cinî ya, kêna ya, surtik a? Vernîya şîdetî akenê. Mercîyê sîyasî bi eşkera cinîyan hedef gênê.”

 

‘Tutî nênê pawitiş’

 

Pinare, Beyza Dogana 16 serrî ke 35 rey gerre kerdibî û pêwa nê ameye qetilkerdiş zî nimûne da û qiseykerdişê xo wina dewam kerd: “Beyzaye ya ewile nêya. Serranê vîyarte de Ayşe Tugba bi waştişnameyê serê ‘Ez o bimirî’ nuşte ameye qetilkerdiş. Nê welatî de cinî mekanîzmayê edeletî nêvînenê. Beyza tutêke bî. Polîtîkayê di rî hemverê tutan de estê. Vanê tutî seba ma pîroz ê. La nêpawenê. Bi têduştîya cinsê komelî eşkenê vernîya şîdetê camêrdan bêro padayîş. Bingehê şîdetî de bêtêduştî esto.”

 

‘Yan şima do biimirê yan zî şima do têkoşîn bikerê’

 

Pinare peynîya qiseykerdişê xo de vat, seba pawitişê Peymana Stenbolî do bi hawayêkê aktîf kuçe û salonê dadgehan de bê û vat: “Ma do têkoşînê xo dewam bikerê. Sewbîna rayîr çin o. Ganî ma xo nêde hetêke. Yan şima do bimirê, yan zî şima do têkoşîn bikerê. Seba dewa vînî bi, ganî ma xo nêdê hetêke. Ez cinîyan ra bawer kena. Ma do peyîn de têduştîya komelî qezenc bikerê.”