Sema Çaglak

 

ŞIRNEX - Cinîyê Şirnexî ke amadekarîyê zimistanî kenê, dîyar kerdî ke çi berardişî bibê, destê înan ra yeno û seba zimistanî amade kenê. Cinîyan dîyar kerd ke ê bi her hawayî xoza ra feyde gênê û seba xo kenê çime.

 

Herra Kurdistanî dewlemend a û bi her hawayî merdim eşkeno ci ra feyde bigîro. Her mewsimî de merdim çîyê ke berardişan ra feyde bigîro esto. Cinîyê ke bi hawayêkê xoza têkiliyê înan bi xoza reyde weş  a, zaf weş feyde na herra dewlemende ra gênê. Cinî demsala wisarî ra dest bi amadekarîyê zimistanî kenê û heta peynîya payîzî dewam kenê. Destpêk de tewirê pincarî ke arêdanê û pênîr viraznenê, dest bi amadekarî kenê. Hamnanî û payîz zî sebze û fêkîyê ke seba zimistanî wuşk kenê, amadekarîyê xo dewam kenê. Sewbîna mewsimê payizî de zî tirşî, konserve, dims, salça îsot, salçe, rêçal û sewbîna çî amade kenê. Cinî wina kulturê xo yê kolektîfî pawenê û nê berardişî seba înan benê çimeyê debare.

 

Cinîyê Şirnexî ke amadekarîyê zimistanî kenê, ajansê ma rê qisey kerdî û qalê amadekarîyê ke kerdî.

 

‘Ma bi kedêke pîl viraznenê’

 

Ayşe Erk ke bajarokê Gundikêmelî yê girêdayeyê Şirnexî ra ya û amadekarîyê xo yê zimistanî bikedêka pîl kena, dîyar kerd ke her çiqas zehmetîyê karê ci bibo, hende zî karê xo ra kêfweş a û vat: “Ma bi kedêke pîl sebze û fêkîyê xo arêdanê. Ewilî ma înan şûnê û dima ra yewbînan ra cîya kenê û werdê kenê. Ma încîr, incas, mişmiş û her tewir zebze wuşk kenê û engura xo kenê eşkij seba zimistanî. Sewbîna salçe û reçel zî viraznena. Çi destê mi ra bêro, hewl dana ke seba zimistanî amadekarî bikerî.

 

‘Feydeyê înan zaf o’

 

Ayşeya ke eynî wextî de bêrîvan a zî wina vat: “Feydeyê amadekarîyê zimistanî xeylêk ê. Xeylê werdê ma yê zimistanî ke ma viraznenê, ê berardişê ke ma hamnanî û payîzî amade kenê yê. Zimistanî werdê ma tewr zêde fêkî û sebzeyê ke ma wuşk kenê yenê viraştiş. Çele de hewce nêkeno ke ma şêrê dikanan û yê hazir bigirî. Hem tehmê înan weş nêyo û hem zî zaf vay ê. Berardişê ke bi dest yenê viraştiş, tehmê înan tewr weş o. Seba ke karê mi bêrîvantî yo, bi xususî tewirê pênîr seba zimistanî amade kena.”

 

‘Krîzê ekonomî tesîr serê amadekarîyê zimistanî zî kerd’ 

 

Taybet Acêta ke Cizîr de manena wina vat: “Verê ma nê kulturê xo dewan û bi hawayêkê kollektîf kerdêne. Uca de baxçeyê ma estbî û me fêkî û sebzeyê xo, baxçeyê x ora arêdayîne û seba zimistanî amadekarî kerdêne. La nika ma bajaran de nê karî kenê. Coka ganî ma nê sebze û fêkîyan bigîrê. La demo ke ma gênê, ma zî krîzê ekonomî ra tesîr benê. Sebze û fêkî xeylêk vay bîyê. Seba nê ma heme  amadekarîyê ke ganî bikerê, ma nêeşkenê pêrûne bikerê. Xeylêk keyeyî nêeşkenê seba her tewirî amadekarîyê sebze û fêkî bigîrê. Seba ke xeylêk vay ê. La tay bo zî heme keyeyî nê adetî nê kulturê xo pawenê û seba zimistanî amadekarî kenê.”

 

‘Tahmê berardişê destan hîna weşêr o’

 

Taybete, tewr peyîn wina vat: “Ma zimistanî xo bi nê berardişan derbaz kenê. Ma balîcanan, kuwe, îsot, firîngî û încasan wuşk kenê û engure ra eşkijan viraznenê. Sewbîna ma konserve,  tirşî û rêçal zî viraznenê. Yanî çi destê m ara bêro ma amade kenê. Bêguman karê ke ma kenê zehmet o. Ma çend rojan ci dir eleqedar bî. Ma ewilî fêkî û sebzeyê xo şûnê, werdî kenê, gêrênenê û kenê şûşeyan. Feydeyê ci xeylêk esto. Çîyê ke merdim bi deste xo amade keno, tehmê înan tewr zêde yo.”