Sema Çaglak

 

ŞIRNEX - Cinîyê esnafî derheqê  krîzê ekonomî ke her ke şino xorîn beno de nêrazîbîyayîşê xo ardî ziwan. Dîcle Şîmşek ke dikanê cil û belgê kurdî de şuxulêna, dîyar kerd ke cil û belgê kurdî para xo krîz ra girewto. Sewbîna Yildiz Taş zî ke sektorê werdî de şuxulêna vat ke, eke krîzê ekonomî çinbîne, do perwerdeyê xo nîmced nêverdayîne.  

 

Krîzê ekonomî her ke şino tesîrê xo serê şarî de zêde keno la îqtîdar seke çîyêkê wina çin bo, têgêreno. Welatîjî hemverê polîtîkayê îqtîdarî yê şaşî ke benê sebebê kûrbîyyaîşê krîzê ekonomî, her ke şino reaksîyon û nêrazîbîyayîşê xo tewr zêde kenê. Nê krîzo ke tesîro negatîf serê pêro komelî de kerd, cinîyê esnafî zî para xo gênê.

 

Cinîyê esnafî yê Şirnexî zî ke krîzê ekonomî ra bi tesîr bîyê, reaksîyonê xo hemverê îqtîdarî de ardî ziwan û vatî ke ê êdî nêeşkenê serê lingan de bimanê.

 

Cinîya esnaf Dîcle Şîmşek ke 3 serrî yo bi dikanê cil û belgê kurdî hewl dana debara xo bikera wina vat: "Ez bi serran o esnafî kena û bi 3 serrî yo cil û belgê kurdî roşena. Seba krîzê ekonomî zî karê ma her ke şino kêm beno. Her çî vay beno û o zî ma keno zorî. Ma fistanê ke gênê bi xeylêk vayîyê giran gênê. Nika demê veyvan o. La şarê ke gêno vernê de ewnîyeno fîyat ra. Êdî rotişê fistanan kêm bîyo û xeylê xo êdî kîra kenê. Kîraya fistanan zî nika dorê 350-400 TL yo. Botan de zî kulturê cil û belgê kurdî estê ke rojê taybetî de xo ra bidê. La seba krîzî no kultur zî beno ke zeyîf bimnao. Bi taybetî ma esnafê cinî xeylêk zehmetî ancenê."

 

‘Bi zehmetî heqê xebatkaran dana’

 

Gama ke mi newe dikan akerdibi, karê ma baş bi, ma lazimîyê xo eşkayîne bi ca bîyarê. La bi nê krîzî rewşa ma her ke şî xira bî. Girewtoxî xeylêk kêmî bîyê. Ma tena dikan de heta şan de nişnenê ro û dest veng agêrenê keye. Muşterî gam ake yenê zî gerre kenê la destê ma ra çîyêk nêno. Ganî na rewşe bêra safîkerdiş. Ma nê dikanî de 6 kesî xebityenê. La ez nêeşkena meaşê înan bi rehetî bidî. Bi zor û zehmetî kîrayê xo dana. Yê ke şuxulênê zî tena eşkenê fatûre û lazimîyê xo yê bingehîn bi ca bîyarê. Êdî kes nêmendo ke seba xo çîyêk bigîro û yan zî teber ra wext derbaz bikero. Roj bi roje vayîye tewr zêde bena."

 

‘Mecbûr menda ke perwerdeyê xo nîmced verdî'

 

Yildiz Taş zî 2 serrî yo sektorê werdî de şuxulêna, seba krîzê ekonomî mecbûr menda perwredeyê xo nîmced verdo û vat: "Krîzê ekonomî serê sektorê werdî de xeylêk bi tesîr o. Êdî welatijî nêeşkenê teber ra werd biwerê. Heme vayîyê werdî bîyê hîrê qatî. Verê ma werdêkê bi 8 TL yan rotêne û  seba ma problem nêbîne. Ma nika 40 TLyan roşenê la ma reyna zî nêeşkenê debare bikerê. Debara keyeyê ma zî ez û pîyê xo kenê. Ez mecbûr menda fek mektebî ra vera bidî. Eke no krîz nêbîne mi do perwerdeyê xo dewam bikerdêne. Xeylê kesî sey min ê. Yê ke wanenê zî demê xo yê vengî de kar kenê. Ez zî lazimîyê xo nêeşkena bi ca bîyarî, tena seba debara keyeyê xo bikerî hewl dana."

 

‘Vera ke ma qezenc bikerî, ma zirar kenê'

 

Tewr peyîn zî Esma Erdîla ke dikanê veyvî de şuxulêna wina vat: "Seba nê krîzî, yê dewlemendî dewlemenêr bî, yê feqîrî zî tewr feqîr bî. Bêtêduştîyêk pîl mîyanê komelî de ame meydan. Destê kesêk ra zî çîyêk nêno. Demê veyvan o. Yê ke yenê zî wazenê vayîyan bifînê. La xora ma veyveyêke bi 8 hezar  TL roşenê û vera ke kar bikerê ma zirar kenê."