Rojda Aydin 

 

AMED - Hemsereka Şubeyê Hûmara 1ine ê Egîtîm Senî yê Amedî Emîne Akşahîne bi wesîleyê 5ê Teşrîna Verêne Roja Mamosteyê Dinya de qisey kerde û ard ziwan ke  ê do emsar binê versîya probleman de na roje pêşwazî kenê û vat ke ê sîstemê perwerdeyê demokratîk û objektîfî wazenê.  

 

5ê Teşrîna Verêne 1966ine de bi beşdarbîyayîşê rêxistinê mamosteyê mîyanneteweyî ra “Qerarê Peşnîyarkerdişê Rewşa Mamosteyan” hetê UNESCO û ILO ra ame tesdîqkerdiş. No qerarê tarîxî ke semedê mamosteyê heme dinya muhîm o, semedê rewşa komelî û heqê mamosteyan gamêke muhîm û tarîxî yo. 5ê teşrîna verêne serra 1994ine de hetê Rêxistina Perwerde, Zanist û Kulturî yê Neteweyê Yewbîyaye UNESCO û ILOyî sey Roja Mamosteyê Dinya ame neqlkerdiş. “Qerarê Pêşnîyazîya Rewşa Mamosteyan” semedê bihêzkerdişê pozîsyonê mamosteyan, averberdiş û pawitişê heqê înan amanc keno, eynî wextî de sewîyeya mîyanneteweyî de peymanêke komelî yo. Her çiqas “Qerarê Peşnîyazî” belgeyêke ke hetê Tirkîya ra ame qebûlkerdiş û îmzakerdiş bo zî Tirkîya bi serran o wezîfeyê xo bi ca nêardo. Xebatkarê perwerdeyî û zanistî yê Tirkîya xebityenê wareyê heqê ekonomî, komelî û şexsî de mîyanê welatê OECDyî de rêza peyîn de ca gêno.

 

Derheqê babete de Hemsereka Şubeyê Hûmara 1in ê Merkezê  Sendîkayê Kedkarê Perwerde û Zanistî (Egîtîm Sen) ê Amedî Emîne Akşahîn qisey kerd.

 

‘Tirkîya berpirsyarîyê xo bi ca nêana'

 

Emîne, destpêkê qiseykerdişê xo de bale ant serê tarîxê 5ê teşrîna verêne û dîyar kerd ke her çend Tirkîya mîyanê peymane de ya zî berpirsyarîyê xo yê hemverê xebatkarê perwerdehî de bi ca nêarda. Emîne, wina vat: "Ma wareyê problemê ekonomî û bi xususî wareyê problemê komelî û demokratîkî de zehmetîyê pîlî ciwîyenê. Ma dest bi serra newe ya perwerde û musnayîşî yê 2022-2023ine kerd. Destpêkê perwerdeyî de mamosteyê bajarê metropolî de yê, nêeşkenê kîraya keyeyê xo bidê. Mamosteyê ke dewan de xebitênê, nêeşkenê heqê şîyayîş, ameyîşê mektebî bidê. Kesê ke tutê înan bajarê pîlî de wanenê, yan zî yê ke tutê înan kîşte înan de yê nêeşkenê debara înan bikerê. Kesê ke semedê lazimîyê xo yê bingehîn cuya xo de, heqê xo nêgîro, nêeşkeno hêvî tutan de verdo. Mamosteyê ke na paca ra ewnîyenê dinya ra, Tirkîya de têkoşînê mendişê cuye danê. Sera 99ine xebatkarê perwerdeyî yê metropolan debara xo kerdişê karêke bîn kenê."

 

‘Ma Qanûnê Meslegî yê Mamosteyan nêwazenê'

 

Emîne, dîyar kerd 5ê Teşrîna Verêne binê versîya probleman de pêşwazî kenê û vat: "Demo ke mamosteyî dest bi serra newe ya wendiş û musayîşî kenê, xeylêk kategorîyan de dest bi demî kenê.  Sewbîna mamosteyê bi peyman û sektorê taybetî de xebityenê zî xover danê, na rey bi vetişê ‘Qanûnê Pîşeyê Mamosteyî' vetî û semedê ma bîyo problemêkê pîl. Ma hemverê vetişê ‘Qanûnê Meslegî yê  Mamosteyan’ ke tena serê bingehê ekonomî ameyo awankerdiş, hiyerarşî awan keno û mamosteyan keno mîyanê musabaqa têkoşîn kenê. Bi vetişê nê qanûnî de hizûrê  mamosteyan xira bikerê. Hemverê vetişê nê qanûnî de ma do çalakîyan bikerê. Ganî qanûnêkê ke heqê mamosteyan bipawo bêro vetiş. Semedê nê ma têkoşîn kenê."

 

‘Wa nê caardişê keyfî wurzê'

 

Emîne, tewr peyîn qiseykerdişê xo de wina vat: “Rojê vîyarte de nêzdîyê 20 hezar mamosteyî ameyî tayînkerdiş. Dimayê ke yenê tayînkerdiş dima cipersayîşê asayîşî yeno destpêkerdiş û ma nê çî qebûl nêkenê. Wazenê kesê mûhalîf bidê vindarnayîş. Bi sehezaran embazê ma nêameyî tayînkerdiş. Ma wazenê pêro mamosteyî binê banêk de kom bibê û wayîrê eynî heqî bê. Ma wazenê sîstemêkê perwerdeyî yê bi heq û perwerdeyê bi heq û asayîşî bibo."