Melek Avci

 

ANQARA - Hemsereka AVEKONî Esra Asiye Guden bale ant serê hêrişê Tirkîya yê serê Vakur û Rojhelatê Sûrîye û qetilkerdişê sîyasetmedaranê cinîyan ê Parîs û Silêmanîye û vat: "Têkoşînê azadîya cinîyanê kurdan hedef yeno girewtiş. Şarê kurdî hewl da bibo alternatîfê 3ine û serkewt zî. Paradîgmayê azadîya şaran tîya bi tesîr bî, bîyayîşê Birêz Ocalanî yê Rojhelatê Mîyanên û Sûrîye yê demê vîyarte zî bi tesîr bi."

 

Şerê Rojhelatê Mîyanên û hêrişê  Tirkîya yê serê Rojawanî dewam keno. Wexto ke şer dewam kerdêne, Tirkîya ke polîtîkayê xo yê şerê xususî zî xeylêk herême û welatan rayra bena. Merdim eşkeno vajo ke vatişê nîjadperestî yê hemverê şarê kurdî û bi xususî hemverê cinîyê kurdî rayîr ver bi xeylêk kiştişan akerd.  Vernê de Nagîhan Akarsel, dima ra Evîn Goyî Parîs de û tewr peyîn zî Yusra Derwêş ke Qamişlo de ameyî qetilkerdiş...

 

Ma bi Hemsereka AVEKONî Esra Asîye Guden reyde serê polîtîkayê şerê xususî, bêvengîya mîyanneteweyî û derheqê averşîyayîşê peyîn yê hêrişê çekdarî yê 23yê kanûna 2022ine yê paytextê Fransa Parîs de nêzdîyê Merkezê Kulturê Kurdî yê Ahmet Kaya de pê ame de qisey kerd.

 

*Parîs de ma bî şahidê di qetlîamê ke hemverê kurdan û cinîyanê kurdan. Nê qetlîamî çi mojnenê?

 

Qirkerdişê Parîsî seba koçberê Kurdistanî yê ke Fransa yan zî Ewropayî ciwîyenê, netîceyê zaf giran ameyî werte, seba ke Parîs reya diyîn bi qetlîamê cinîyê kurdî û bi qetlîamê kurdan ame ceribnayîş. Dimayê qetilkerdişê hemrayê ma Sakîne Cansiz, Leyla û Fîdan, kanûnê vîyarte de reya diyîn Evîn Goyî û di hemrayê ma ameyî qetilkerdiş. Ma fikrîyenê ke dewleta Fransa her di qirkerdişan de  bi dewleta tirke ya faşîst û MÎTî reyde hemkarî û bazarîyê lêşînî keno. Yew nînan hetê faşîstêk nîjadperest ra yew zî hetê faşîstêk Tirkîya ra ame kerdiş, la bi hawayêkê eşkera amanc qirkerdişê kurdan û peysereştişê Têkoşînê Azadîya Kurd û Têkoşînê Cinîyê Kurdî serê nê de bi. Wexto ke Sakîne û embazê bînî ameyî qetilkerdiş, prosesê muzakereyan bi û amancê înan sabotekerdişê muzakerayan bi.

 

* Qirkerdişê kanûnê vîyarte de Merkezê Kulturî yê Kurdan ê Ahmet Kaya yê Parîsî de pê ame de 3 kesan dinyaya xo bedelnaye. Derheqê na hedîse de averşîyayîşê peynî çi yê? Cipersayîş de averşîyayîş esto?

 

Faşîstêk emro pîl zîndan ra vejîyabi, dimayê qetlîamî rew ame destbendkerdiş û ame tepiştiş. Vernê de çapamenîye de munaqeşeyê "kesêk bîn o" ame kerdiş, la no munaqeşe sernêkewtî. Zextê rayaumûmî û têkoşînê kuçeyan ê kurdistanijê ke vakur ra ameyî û Ewropa de ciwîyenê, derheqê tepiştişê kiştoxî de rol kay kerd. Dosyaya cipersayîşî devrê dadgerî ame kerdiş. Ganî proses dadgerîya cipersayîşî vejîyo û muhakeme dest pênikero. Labelê dîyar nîyo ke dewa do key dest pêbikero. Kiştox nika zî tepişte yo. No qetlîam bi zaneyîş ame kerdiş û hêrişêk bi zanayîş o. Pêwa na rewşa bîyaye, nika Ewropa û Fransa de hemverê multecîyanê kurdistanijê vakurî de hêriş esto. Hemverê hemserekê ma yê konfedarasyonî û yê verê û yê nika de hêrişêk esto û karê înan krîmînalîze kenê. Hemverê komeleyê koçberî û komeleyê elewî polîtîkayê hêrişkar yeno kerdiş. Dimayê qetlîamê hemverê Merkezê Kulturê Kurdî yê Ahmet Kaya de xeylêk hêrişî virazîyayî. Endamêk SADATî hêriş berd serê merkezî û çend polîsî asayîşê merkezî gênê zî hêriş pê yenê.  Rejîmê qesrî û dewletê emperyalîstî yê ewropa, kurdan yew rey kenê kurban û serê kurdan de bazarîyê lêşîn kenê.

 

 *Sakîne Cansiz, Nagîhan Akarsel, Evîn Goyî û tewr peyîn Hemsereka Kantonê Qamişlo yê Rojawanî ameyî qetilkerdiş. Pêwa pêro hêrişê ke xeylêk welatan de yenê kerdiş ti çi fikrîyena? Çira cinîyê kurdî benê hedef?

 

Hemverê temsîlkarê sîyasetî û kesê rayber hem suîkast û hem zî hêrişan dewam kenê. Tenê Ewropa nê Rojawan de zî eynî hêriş û suîkastî pê yenê. Dimayê Evîn Goyî ameye qetilkerdiş, demêk kilm Rojawan de Zekî Gurbuz, Ozgur Namoglu sey bi nasnameyê şorişgêr û komînîst ameyîne naskerdiş, ameyî qetilkerdiş. Wextê vîyarte de zî bi teyareyê bê merdimî hêriş kerdî. Parîs de cinîyê kurdî hedef ameyî girewtiş, Nagîhane Silêmanîye de kerdî hedef. Dîyar o ke  xeta azadîya cinîyanê kurdan hedef yena girewtiş. Hemsereka Kantonê Qamişloyî Rojawan de kerdî hedef. Cinîyê ke mîyanê têkoşînê azadîya cinî de ca gênê û cinîyê ke serkêş ê, kenê hedef. Wazenê têkoşînê azadîya cinî bêtesîr bikerê. Labelê pêro cinîyê têkoşer îradeyê xo dayê werte û tu wext teslîm nêbî. Mîyanê 20 serrê peyîn yê rejîmê AKP-MHPyî de ma pêro polîtîkayê ke hemverê cinîyan de ameyî kerdiş ma dî, ma têkoşînê cinîyan ê kuçeyan de zî dî.

 

*Ti polîtîkayê qetlîamkerî yê Tirkîya ke sînorê xo ra derbaz beno û her ca de yeno ciwîyayîş û hêzê mîyanneteweyî ra danê nê çî senîn vînenê? Pey nê bêvengî û hemkarî de çi esto?

 

Wexto ke Rojawan de hêriş pê yeno, hetkarîya dewletan vînenê. Tewr peyîn pêvînayîşê Astanayî de zî ma dî. Emperyalîstan bi xususî zî hemverê Rojawanî, hemverê îdarekarîya şaran fikr û fehmê xo qerarê girewtê de ardî ziwan. Bi eşkereyo ke polîtîkayê şer û hêriş giredayeyê sîyasetê emperyalîstan û dewleta tirke yo. Ma şerê hemverê Efrîn û Serê Kanî de dî; Rûsya û Amerîka raşteyê hewayî akerd û rayîr ver bi hêrişan akerd. Wextê vîyarte de derheqê padayîşê rayîrê hewayî de çalakîyê pîlî estbî û waştişî ameyî kerdiş. Labelê bi pêvînayîşê dewleta tirke no waştiş bi ca nêame. Qerarê ke kombîyayîşê Astanayî de vejîyayî werte, yeno manaya nênaskerdişê statuyê Rojawanî. Nênasnayîşê kurd û nênasnayîşê têkoşînê kurdî yo. Nêwazenê îradeyê kurdan, şorişê rojawanî nas bikerê. Hêrişê hemverê Kobanî, suîkastê ke pê yenê, yenê manaya muhtewayê Astana yî. Dewlemendîyê binerd û sererdî yê Rojhelatê Mîyanên kenê bazar. Labelê têkoşînê şarê kurdî seba pêro şaran bena xeta hêvî û no têkoşîn bîyo reyna înan.

 

*Xoverdayîş û têkoşînê cinî ke Rojawan de dest pêkerd seba kurdan û temamê Rojhelatê Mîyanên çi muhîm o?

 

8 û 10 serrê vernîya nika xeylêk serewedaritişê şarî pê ameyî. Serewedaritişê Rojhelatê Mîyanên, nîşaneyê hemverê bindestî bi. Labelê îdarekar nêeşkayîne rayra berê. Sewbîna welatîjî, karker û kedkar bindestî û kedwerîye ke esta, qebûl nêkerdêne. Serewedaritişê ke pêl bi pêl gird bîne açarya têkoşîn, labelê nê prosesî de şorişêk pê nêame. Seba kêmîyê îdarekarî no prosesê şorişî pê nêame û şarî peyser game eşt. Sûrîye de rejîmê Esadî nêeşkayîne serkêşî bikero, demê şorişê şarî de şarê kurdî seba şarê Rojawanî waştî bibê alternatîfê 3ine û serkewtî zî. Bîyayîşê Birêz Ocalanî yê wextê vîyarte yê Sûrîye û Rojhelatê Mîyanên bi tesîr bi.  Bi tercîhkerdişê alternatîfê 3ine, tewrbîyayîşê sosyalîst, komunîstan ê serewedaritiş û xoverdayîşê Rojawanî zêdeyêr kerd. Bingehê têkoşînî pîl kerd. Sey MLK û rêxistinê bînî verê xo dayê Rojawanî. Şorişê ke Rojawan de pê ame, bi hêvîya şarê Rojhelatê Mîyanên. Rayîrê ke ganî bêro rayraberdiş ame mojnayîş. Îdareyê bi îradeyê xo, metodê îdareyê hemverê emperyalîzmî bî tecrûbeyêk pîl.