Ewnîyayîşê muhakemeyî: Goreyê nasnameyê mexdur û kerdoxan het tepişenê

  • 14:05 22 Êlule 2023
  • NAROJANE
 
Dîlan Babat
 
ANQARA - Endama Koordînasyonê Şûbeyê Tutan ê ÎHDyî ya Anqaraye Sevîm Koçake polîtîkayê şerê taybet yê Kurdistanî ercnaye û da zanayîş ke bedenê cinîye kerdî haletê ceza û vat ke wexto ke suc yeno kerdiş dewlet sere de ewnîyena mexdurî ke kam o, kerdox kam o û dima ra bena hetgir. 
 
Kurdistan de polîtîkaya şerê taybetî her ke şina giran bena û dewam kena. Serra 2015î ra heta nika herêmê Kurdistanî bi polîtîkaya şerê taybetî destdergî bi desan cinîyê ciwan û tutan ameyî kerdiş. Her çend ke mexdurî muracatê muhakeme bikerî zî kerdox bi bêcezaverdayîşî yenê pawitiş û bi desan cinîyî bêcezaverdayîşê muhakeme ya zî tehdîdê kerdoxan vera întîxar kenê û peynîya cuya xo anê. 
 
Mûsa Orhano ke tecawuzê Îpek Ere kerd ame verdayîş 
 
Qezaya Beşîrî ya Êlihî de çawîşê pispor Mûsa Orhanî destdergê bi cinîya ciwane Îpek Era 18 serrî kerdbî. Îpek Ere netîceyê na rewşe de 16 Temmuza 2020î de întîxar kerd. Nêweşxaneyê Dewlete yê Êlihî de 18ê Temmuza 2020î de dinyaya xo bedilna. Mektuba ke Îpeke nuştbî ra vejîya raşte ke Mûsa Orhan destdergê bi aye kerdo û dima ra aye tehdîd kerdo. Mûsa Orhane netîceyê têkoşînê cinîyan de demêk ame tepiştiş û dima ra serbest ame verdayîş. 
 
Seba qorîcîyan zirxê bêcezaverdayîşî 
 
Qezaya Qilabanî ya Şirnexî de 18ê Tebaxe de Fîrdevs Babate ya 17 serrî vînî bî û cenazeya aye 20ê Tebaxe de kişta Çemê Hezîlî de ameye dîyîş. Netîceyê cigêrayîşî de pîyê aye Ahmet Babat ame tepiştiş. Ame eşkerakerdiş ke destdergê bi Fîrdevse kerdo û kerdox Ahmet Babatî bi çekê birayê xo yê qorîcî R. Babatî Fîrdevse qetil kerdo. Kişta înan de ame îdiakerdiş ke R. Babatî aşma Gulane de destdergê bi tutêke 16 serrî kerdbî. 
 
Mêrdîn de Yakup A., embazê ci Çetîn T û Harun Y.yî destderga ke bi cinîya ciwane ya 22 serrî kerdî kerd vîdeo. Suud O. yo ke ewnîya dîmen zî destdergê bi cinîya ciwane kerd. Hîrê kerdoxê tecawuzkar hewl dayî xo bixelisnê û Qorîcî Yakup A. îdia kerd ke îftîre bi ci yeno kerdiş. Camêrdê ke tecawuzî ra ameyêne muhakemekerdiş serbest ameyî verdayîş. 
 
Endama Komîsyonê Heqanê Tutan a ÎHDyî ya Anqara Sevînç Koçake derheqê polîtîkayê şerî yê Kurdistanî de ercnayîş kerd.
 
‘Bedenê cinîye sey haletê cezaye yeno şixulnayîş’
 
Sevînçe da zanayîş ke polîtîkayê şerê taybet Kurdistan de çîyêk newe nîyo û bi serran o bi polîtîkayê şerê taybet bi bêcezaverdayîşî yenê meşrukerdiş. Sevînçe nê çîyan vat: “Çi heyfo ke netîceyê nê polîtîkayê şerê taybetî de bi desan kes ameyî qeetilkerdiş, tutî binê wesayîtanê zirxîyan de ameyî qetilkerdiş, îstîsmar û destdergî ameyî kerdiş. Ma polîtîkayê şerî hêrişê serê Ekîn Wane ra zanî. Bedenê cinîyan yê zit erdî ra ame antiş. Ma bi zaf xorî ra nê hîsî hîs kenê. Heto bîn de bedenê cinîye kenê haletê cezaye. Heto bîn de zî seba ke cinîyan bitersnê û gamêr tepîya bidî eştiş, şixulnenê. Çîyê ke bi cinîya kurde yenê kerdiş, çi heyfo ke hetê rayaumûmîye ya rojawanî ra bi bêvengî yenê pêşwazîkerdiş. Çi heyfo ke no zî sey polîtîkayê pelçiqnayîşî yenê şuxulnayîş.”
 
‘Dewlete ewnîyena mexdûr kam o, kerdox kam o’
 
Sevînçe ard ziwan ke kerdoxê tecawuzî bi îdiayê sey ‘şîyêne ko, waştişê aye estbî’ hewl danî xo bixelisnê û wina dewam kerd: “No vatiş mojneno ke polîtîkayê dewlete çend pê yeno. Kerdox mexdûran terorîze keno û hewl dano kerdoxkarîya xo raşte ra wedarno. Çîyo ke vernîya nê caardişan akeno zî sîstemê huqûqî yo. Muhakemeyê camêrdî cesaret dano kerdoxa. Eke sîstemêk ke polîtîkaya bêcezaverdayîşî raşte ra wedarno bibayêne do na rewşe wina nêbîyayêne. Do kerdox cesaret nêgirewtêne. La dewlete kerdoxan xurt kena. Dozger û kerdox hêzê xo çimeyê qanûnî ra gênê û wina têgêrenê.”