WAN - Salîha Martiye dîyar kerd ke hemverê tepişteyê siyasî de nefret yeno weykerdiş û waşt ke lajê aye ke zîndanê Asayîşî yê Berzê Wanî de maneno û heme tepişteyê nêweşî wa serbest bêrê veradayîş. 

 

Zîndanan de binpaykerdişê heqan her ke şino zêde beno û rewşa tepişteyanê nêweşan roj bi roje giran bena. Binpaykerdişê heqan, girêdayeyê tecrîdê serê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî yo û heme tepişteyan ser de tesîr virazeno û taybet zî tepişteyê nêweşan ser de. Dezgehê Tibê Edlî (ATK) raporê ‘eşkeno tepişte bimano’ dano û muracatan red keno. Goreyê Komeleya Hqanê Merdiman (ÎHD) yê aşma 2022yî 78 û 5 aşmê ewilan yê 20223yî de 15 tepişteyê nêweşî dinyaya xo bedilnayî. Goreyê dayeyanê ÎHDyî 651ê ci giran hezar û 517 tepişteyî estê. 

 

Nê tepişteyê nêweşan ra yew zî Seyfettîn Marti yo. Seyfettîn serra 2015î ra nata zîndanê Asayîşo Berz ê Wanî de tepişte yo. Seyfettîn de nêweşîya FMF (Adirê Akdenîzî yê Keyeyî) û tansîyonî esta. Serra 2021î de krîzê zerrî derbaz kerd û nêweşîye vera xeylê reyan wedarîyayo nêweşxane. Vera nê de tehlîyekerdiş û heme muracatî zî yenê redkerdiş. Dadîya ci Salîha Martiye da zanayîş ke ganî tepişteyê nêweş bi lez serbest bêrî verdayîş. 

 

‘Şertê xirab yê zîndanan tesîr ma ser de keno’

 

Salîhaye qiseykerdişê xo de ard ziwan ke lajê aye 9 serrî yo nêweşê FMFyî yo û vat: “Her tim derman erzeno. Ma nêzanê ke uca de danê ci yan nê. Bi bahaneyan bi rojan nêvejenê revîrî. Her ca de cigêrayîş kenê û ma aciz kenê.”

 

 ‘Keye de qet nêbo verê çimanê ma de yo’ 

 

 Salîhaye qiseykerdişê xo wina dewam kerd: “Malumatê ma çinî yo ke derman danê yan nê. Lajê mi semedo ke ma hîssin nêbî ma rê çîyêk nêvano. Tansîyonê çinî ci de esto. Verçimikan şuxilneno. Xeylê nêweşî ci de estê. Ge-ge tepişte zaf nêweş kewenê, wedarîyenê nêweşxane la malumat nêdîyeno keye û merdiman. Ganî tepişteyê nêweş serbest bêrê verdayîş. Keye de bibê qet nêbo do verê çiman de bibê. Tu sucê lajê mi çin o. Kesêk nêkişto. Tena pankartêk berz kerd û coka ra ceza ci rê ame birnayîş. Tepişteyanê nêweşan bi taybetî ceza kenê. Tutê ma yê ciwanî kewtî zerre û cezayê giran îna rê birîya. Dizî kiştoxî vejîyenê. La yê siyasî nînê verdayîş.”

 

 Problemê ekonomî 

 

Salîhaye dîyar kerd ke lajê aye zewecnayeyo û xeylê zehmetiyan anceno û wina dewam kerd: “Hetê ekonomîye de rewşa ma xirab a. mêrdeyê mi nêxebetîyeno. Teqawit zî nîyo. Tena meaşê kalbîyayîşî gêno. Veyva mi nêxebetîyena. Lajê mi yê bîn zî nêweşîya FMFyî yo. Nêeşkeno înşaat de bixebetîyo. Rewşa ma wina ya. Ez senî biewna di tutan, ez senî biba mekteb. Ma mecburê tutan bierşawî mekteb. Ez kîra dana. Ganî tepişteyê nêweşî serbest bêrê verdayîş. Ganî seba tutan serbest bêrê verdayîş. Seba weşîya înan ganî serbest bêrê verdayîş. Wa serbest bêrê verdayîş ke biewnê tutanê xo ra û tedawî bibê. Ez nika parsekî bikera zî ganî ez biewna tutan ra.” 

 

Salîhaye qiseykerdişê xo yê peyênan de veng da ke ganî bi lez rewşa tepişteyê nêweşî verê çiman de bêra girewtiş ke hema êrê nêbîyo, wa nêweş serbest bêrê verdayîş.