Zelal Tunç

 

WAN - Gayene Gevorgyane yew armenîya ke se serrî verê cû herra xo ra surgun bîbî û newe ra agêrayî herra xo ser û bi ca bîyî ra yew a. Gayene esteyê ke goristanan de bi makînayê karî yenê vetiş arê dana û heto bîn de ca û wareyê ke merdimê aye tede ciwîyayî ra herre arê dana û bena serê mezelê dadî û dapîra xo de rijnena. 

 

Goreyê çimeyan 108 serrî verê cû mîlyonêk ra zêde armenî ameyî qetilkerdiş û zafane zî wareyanê xo ra bîyî. Otorîteyê siyasî ke 108 serrî yo serdestîya xo awan kerdo, polîtîkayê înkarî vera qewimîyayîşê serra 1915î de pê ano. 

 

Yew armenîya ke Armenîstan de ameya dinya Gayene Gevorgyana 62 serrî ya. Gayene hîkayeya cuya xo ajansê ma rê vat. 

 

 Keyeyê Gayene serra 1915î de asayîşê canê xo vera û qirkerdişî vera koçê Armenîstanî keno. Gayene keyeyêk 7 tutan de yena dinya û pîl bena. 

 

Gayene dîyar kerd ke erdlerzê 1988î û şerê Azerbeycanî heme cuya înan serûbin kerd û bi di tutanê xo reyde barê Ukraynayî benê. Keye Ukrayna ra reyna agêreno Armenîstan û uca ra zî yenê Tirkîya û Stenbol de ca beno. Dingê peynî zî beno Wan. 

 

Zîyaretê Wanî 

 

Gayene Stenbol ra bi netîceyê dawetêk yena Wan. Gayena ke yew aşme Wan de manena wina vana: “Mi xeylê Wan ra hes kerd. Cuya ma manena yewbînan. Tenurê înan manenê tenuranê pîra mi. Merdim laçikanê xo seyyewbînan girê danî. Dadîya mi verê cû her tim vatêne şo Wan, ez zî bêra.” 

 

Gayene da zanayîş ke dima ra ge-ge ameya Wan û bajaro ke dadîya aye hesretê tîya bî, serra 2016î de qerar dana ke tîya de ca biba. Gayene wina vana: “Ez armenîyêk a û 100 serrî ra dima ez tîya de ca bîya. Qirkerdişo ke ame ciwîyayîş nîno vîrîkerdiş. Wexto ke ez newe ameya Wan ciwanan mi aciz kerdêne. Mi şibakê xo, berê xo kerd asin. Dimayê wextêk çîyê winasî nêqewimîyayî.”

 

 ‘Kalikê mi Erzirom ra, dadî û pîyê mi zî Gimgim ra koç kerdî’ 

 

Gayene wina qisey kerd: “Mi çîyê ke ameyî ciwîyayîş dadî û dapîra xo ra musaya. Dapîra mi Semsur ra remaya. Dadîya mi Radyo Kurdistanî goşdarî kerdêne. Dadî û pîyê mi Gimgimê Mûşî ra şîyî. Kalikê mi zî dewa Xaseturî ya Erziromî ra şîyo.” 

 

Keyeyê pîra xo dî 

 

Gayene qiseykerdişê xo yê peyênan de dîyar kerd ke bado ke ameya Wan cigêrayîş kerda û netîceyê cigêrayîşan de keyeyê pîra xo dîya û wina vat: “Serra 1915î de serra xirab bî. Çîyê ke o wext ameyî ciwîyayîş ra kurd zî tesîr bîyî. Mi fotografê keyeyî ant û merdimanê xo reyde pare kerd. Mi herra tîya girewt û verd mezelê dadî û dapîra xo ser de rijna. Mi vat şima rehet bibêne mi herra şima ard. Selahîyetdarê bajarî vera texrîbkerdişê wareyê tarîxî de bê hîs têgêreno. Goristanê Artemîtî kerdî tuwalet. Bi makîneyanê kar mezelê kehenan kinitî. Esteyê merdiman vila bîyî. Dewêk Westanî de dêr açarnayî camî. Mi esteyê goristanê Artemîtî arê da û reyna mi kerd binê herre. Ez veng dana ke no çîyêk guna yo. ez venga her kesî kena ke wayîrê nasnameyê xo bivejê. Kes mecbur nîyo ke nasnameyê xo binimno.”