ÎZMÎR - Cinîyê ke reaksîyon mojnayî tacîzkerdişê 2 cinîyanê ke Wan de hetê 6 çawişê pisporî ra ameybî tacîzkerdiş, bale antî serê şerê taybet û polîtîkayê bêcezaverdayîşî. Cinîyan dîyar kerd ke vera pawitişê polîs û leşkeran ê hetê îqtîdarî ra ganî cinî pawitişê xo bikerê û xo rêxistin bikerê. 

 

1ê Teşrîna verêne de raşteyê Maraşî yê qezaya Rayîrê Armuşî ya Wanî de 6 çawişê pisporî di cinîyan tacîz kerdî û şar reaksîyon mojna înan. Kurdistan de çarçeweya polîtîkayê şerê taybetî de hetê leşker, polîs û çawişê pisporî ra cinî raştê tacîz û tecawuzî yenê. Nê hedîseyê Wanî na rewşe reyna kewt rojeve. Cinîyan dîyar kerd ke tacîz û tecawuzkerdişê cinîyanê kurdan yê hetê leşker û polîsan ke bi taybetî Kurdistan de yeno kerdiş, çarçeweya polîtîkaya şerê taybetî de ya. Îqtîdar bi polîtîkayê xo yê bêcezaverdayîşî sucdaran paweno.

 

'Bêvengî yena manaya hemkarîya sucî' 

 

Endama Kongreyê Demokratîke ya Şaran (HDK) Emîne Dayîogluye dîyar kerd ke hedîseyê tacîzî reya yewine nîyo ke ke Wan de pê yeno û da zanayîş ke polîtîkaya şerê taybetî yê serê cinîyanê kurdan ê Kurdistanî de zext û teda awan kenê û vat: “Na teda û hewldayîş êdî resayo merheleyêk bîn. Bi taybetî kesê bi kincê fermî yê ke temsîlkarîya dewlete kenê, tedaya xo resnayî merheleyê tacîz û tecawuzî. Tewr peynî zî tacîzê cînsî yê serê cinîyan ke hetê çawişê pisporî ra Wan de qewimîya, bî sebebê nêrazîbîyayîşê şarî. Vera reaksîyonê şarî zî reyna nê çawişî heqaretê şarî kerdî. La cinî do bi têkoşînê xo yê rêxistinkerde înan hêrişan çinî bikerê. Tabî ganî cinî bi taybetî Rojawanê Tirkîya de vera nê caardişan de vengê xo berz bikerê. Çike bêvengî yeno manaya hemkarîya sucî.”

 

'Ma do vera polîtîkayê lêşinî de xover bidê’ 

 

Hemsereka Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) ya qezaya Qerebagarî Emîne Bozdage dîyar kerd ke hukmat bi taybetî Kurdistan de vera cinîya kurde de polîtîkaya şerê taybetî rayîr ra beno û vat: “Hedîseyê Wanî hemverê ma de heqaretêk gird o. Seba nê zî ganî ma her raşteyî de vengê xo berz bikerê û têkoşînê xo gird bikerê. No nîno qebulkerdiş. Waştişê cinîyanê kurdan gecilnenê. Ma vanê ke ma do vera nê polîtîkaya şerê taybetî û lêşinî de xover bidê.”

 

'Kerdoxî bi polîtîkaya bêcezakerdişî yenê pawitiş' 

 

Keyeyê Kultur û Paştdayîşê Cinîyan ê Buca Evka 1 (BEKEV) Neşe Gurgor, dîyar kerd ke Tirkîya de polîtîkayê hemverê cinî û tutan de yenê kerdiş û vat: “Hukmat bi amancê çinkerdişê destkewtişê cinîyan polîtîkayan aver beno. Kesê ke bi cilanê fermî yê dewlete ke sey çawîş û polîs yenê namekerdiş zî hêzê xo nê polîtîkayan ra gênê û bi nê cil û belgan xo bi hêzêr vînenê. Pêrodayîş û tevgerê cîya ke bi serran o herême de dewam kenê, tesîrê negatîfî tewr zêde cinîyan rê kenê û înan mexdûr kenê. Bi têkoşînê cinî ma eşkenê cuya azad, têduşt, demokratîk û ameyoxêk roşn bi dest bikerê. Ganî cinîyê têkoşer pîya bi hawayêkê rêxistinkerde hemverê nê polîtîkayan têkoşîn bikerê.” 

 

Muhîmîyê xopawitişî 

 

Partiya Kesk a Çepe ya bajarê Îzmîrî ra Şukran Adiyaman zî dîyar kerd ke Wan de netîceyê polîtîkayê dewlete yê û na polîtîka parçeyêke prosesê zêdeyê 40 serrî yo dewam kena ya û wina vat: “Lazim o pêro komel hemverê tacîz û tecawizê bi nê rengî reaksîyon bimojnê, bikewê raşteyan û hemverê nê polîtîkayan de vengê xo berz bikerê. No çî bi yewîya pêro cinîyan pê bêro. Ganî cinî na babete de aya bê, xopawitişî aver berê û vernîya polîtîkayê dewlete yê qirkerdişê cinî padê. Ganî no bêro vindarnayîş. Heta ke na polîtîka nêro vindarnayîş do nê hêrişî zî dewam bikerê. Qirkerdişê tut, cinî, heywan û xoza dewam keno. Ma cinî ganî hemverê nê de bêrê têhet û vengê xo berz bikerê.”