Rozerîn Gultekîn 

 

STENBOL - Endama HDP MYKyî Elîf Bulute da zanayîş ke desturê bingeyîn serê înkar, serdestîya camêrd û mîlîtaristî de ameyo awankerdiş û vat ke desturê bingeyîn yê newe ancax bi fikrê cinî û fikrîyetê komara demokratîke eşkeno bêro awankerdiş. 

 

Roja ke komara Tirkîya ameya awankerdiş ra heta nika, dimayê desturê bingeyîn yê 1921î ra nata heme desturê bingeyîn yê ameyî vetiş heqê merdiman çinî hesibnenê. Îqtîdarê AKPyî prosesê îqtîdarîya 21 serrî de nê polîtîkayan hîna giran kerd. Îqtîdarîya AKP-MHPyî nika seba bedilnayîşê desturêk bingeyîn yê newe mîyanê hewldayîşî de ya û vera nê caardişanê ci de reaksîyonî zêdîyenê. 

 

Endama Heyetê Rayîrberî ya Merkezî (MYK) ya Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) Elîf Bulute derheqê desturê bingeyîn de ercnayîş kerd.

 

Desturêk bingeyîn yê serê înkarî ameyo awankerdiş 

 

Elîfe da zanayîş ke desturê bingeyîn yê 1982yî dewamê sîstemê serdest yê camêrd-mîtîtarîstî pê ardo û roja ewro de seba lazimîyê şarî nêbîyo cewab. Elîfe wina dewam kerd: “Awankerdişê komara Tirkîya de gonîya şaran ameye rijnayîş. Gonîya kurdan, armenîyan, rûm, elewî û bindestan. Acaba do desturê bingeyîn senî bibo desturê bingeyîn yê her kesî. No nêbeno yê kurdan û elewîyan. O wext no desturê bingeyîn yê kamî yo. Yê tirkan o. raybazê desturê bingeyîn serê înkarî de ameyî awankerdiş. Şima se bikerê zî no nêbeno desturê bingeyîn yê şaran. No desturêk bingeyîn ke cuntayê 1982yî amade kerdo yo. Coka ra zî çîyêk ci ra nîno pawitiş. Nika zî wazenê desturêk bingeyîn yo ke zîhnîyetê dewlete tede cakerde yo awan bikerê.”

 

 ‘Semedo ke zanê do bêrê muhakemekerdiş desturê bingeyîn newe kenê’ 

 

Elîfe dîyar kerd ke ganî desturê bingeyîn sere ra bêro bedilnayîş û wina dewam kerd: “Ganî lazimîyê komelî yê şaran çiman ver de bêrê girewtiş. Ganî cinî, dîn, bawerî çiman ver de bêrê girewtiş û ganî desturêk bingeyîn ke heme heqan paweno bibo. AKP binê nameyê ‘pawitişê keyeyî’ de şino bedilnayîşê desturê bingeyîn. Bi nê bedilnayîşan reyde çîyo ke yeno hedefgirewtiş terzê cuya cinîyan o. Wazenê huqûqê xo pê bîyarê awan bikerê. No îqtîdar do bibedelîyo û no merdim do bêro muhakemekerdiş. AKP ameyoxê xo fikrîyeno û hewl dano xo bipawo. Bi serran o heqê şaran, cinîyan û bawerîyan yeno xespkerdiş. Semedo ke zano do bêro muhakemekerdiş hewl danê desturê bingeyîn newe bikerê.” 

 

Modelê alternatîf: Komara demokratîke 

 

Elîfe ard ziwan ke vera desturê bingeyîno ke îqtîdar wazeno awan bikero de sey Partîya Çep a Kese û HDPyî wazenê desturêk bingeyîn yê alternatîf virazê û wina vat: “Seba ke desturê bingeyîn bikewo cuye ganî Komara Demokratîke ya fikrê Abdullah Ocalanî bêro awankerdiş. Seba awankerdişê komara demokratîke zî ganî waştişê hetê komelî bibo. Bi heyetêko meclîs de ronişteyo no eşkeno pê bêro. Ganî bi kesê têkoşînê ekolojîye danê, bi rêxistinê cinîyan reyde, bi bawerîyan reyde pêvînayîş pê bêro. Raybazo raşt no yo ke bê komara demokratîke desturê bingeyîn ê demokratîke mumkun nîyo.”

 

'Problemo pîl tecrîdê Îmraliyî û problemê kurdî yo’

 

Elîfe sewbîna bale ant serê tecrîdê giran ê serê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî û wina vat: “Tecrîdêk giran ê 25 serran û problemê kurdî esto. Heta şima eşkenê vatişê demokrasî vajê û vajê ma  desturê bingehîn ê demokratîke awan kenê. Heta ke şima tecrîdê serê şarî pê bîyarê tu manaya ci çin a. Serê Birêz Ocalanî de tecrîdêk giran pê yeno. 31 aşmî yo tu agahî ci ra nîna girewtiş. Rewşêke wina de merdim nêeşkeno qalê demokrasî bikero. Demokrasî seba her kesî muhîm o. Desturêk bingeyîn ê demokratîke de fikrê cinî xeylêk muhîm o. Desturêk bingeyîn yê camêrdî komelî nêhewêneno.”