Îşkenceyê cigêrayîşê zitî: Amanc şikitişê îradeyî yo

  • 10:07 24 Teşrîna verêne 2023
  • NAROJANE
 
Nazlican Nûjîn Yildiz
 
ÎZMÎR - Hemsereka Şûbeyê OHDyî ya Îzmîrî Şukran Ozturke ard ziwan ke îşkenceyê cigêrayîşê zitî yeno manaya "Şikitişê îradeyî" û îqtîdar zî hemverê îşkenceyê zitî de bêveng o. 
 
Zîndan û mudirîyetê asayîşî de îşkenceyê zitî yeno kerdiş, la îqtîdar vera nê caardişan de nêvejîyeno. Tewr peynî Hemsereka Pêroyî ya Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) a Îzmîrî Berna Çelîk û Hetgira Hemsereka Pêroyî ya Partîya Herêmê Demokratîke (DBP) Zekîye Îlbasane ameyî destbendkerdiş û tepiştiş. Bi vatişan ameyî tacîzkerdiş û bi cigêrayîşê zitî îşkence bi înan ame kerdiş. 
 
Hemsereka Komeleya Huqûqnasê Seba Azadîye (OHD) ya Îzmîrî Şukran Ozturke derheqê cigêrayîşê zitî û binpaykerdişê heqan de ajansê ma JINNEWSî rê qisey kerd.
 
'Ercê merdimîye şiknenê’ 
 
Şukrane da zanayîş ke cigêrayîşo ke yeno kerdiş ganî asayîş nêkero mîyanê tehluke û wina vat: “Raybaz mevzuat de akerde ca gêno. Raybazê cigêrayîşê zitî serra 2011î de ame bedilnayîş û kerdî cigêrayîşê bi teferuat. Cigêrayîş de zî ganî ercê merdimîye nêro şikitiş û goreyê hesasîyetê tepişteyan nizdî bibê. Eke şikê înan ê madeyê tehluke bibo zî cigêrayîş ganî hetê selahîyetdarê zîndanî ra ya zî hetê selahîyetdaranê tibî ra bêro kerdiş. No çî mevzuat de esto. La goreyê mevzuatî tênêgêrenê. Bi kuyayîş, şikitişê ercî û bi zorî cigêrayîş reyde yenê rî bi rî. Amacê nê çîyî şikitişê îradeyê keso/a ke ameyo/a destbednkerdiş ya zî ameyo/a tepiştiş o/a. Nê caardişî bi zanayîş û qestî yenê kerdiş."
 
'Binpaykerdişê ke yenê kerdiş nînê qebulkerdiş'
 
Şukrane dîyar kerd ke xeylê reyan îtîraz kerdî û wina vat: “Raştkerdişê mevzuatî, weçînayîşê qanûnan, qerarê muhakemeyî, qerarê mehkemaya berz, Qerarê Mehkemaya Heqanê Merdiman ê Ewropa (DMME), goreyê pawitişê îradeyê kesan û hesasîyetê merdiman ameyî hadrekerdiş. La binpaykerdişê înan qeraran nîno qebulkerdiş. Vera qerarê bîyaye zî eynî çîyî kenê. Senî xeylê raştkerdişê qanûnî û mevzuatî ke goreyê raşteyê mîyanneteweyî virazîyayî nînê weçinayiş."
 
'Qaşo goreyê mevzuatî têgêrenê’ 
 
Şukrane dewamê qiseykerdişê xo de bale ant sîyaseto ke Tirkîya de yeno rayîr ra berdiş ser û vat: “Çend vajî ma goreyê mevzuat, raştkerdişê qanûnan û huqûqê mîyanneteweyî têgêrenê zî no çî raşt nîyo. Sey komele ma wazenê ke talîmatê fekkî û zabitnameyê wezîrî ma rê zî bêro resnayîş ke ma muracatê betalkerdişê înan talîmatan bikerê. La vera ma de bêveng, bêziwan û kerr ê.” 
 
Eşkerabîyayîşê qewimîyayîşan 
 
Şukrane da zanayîş ke îqtîdaro siyasî huqûq goreyê xo şuxillneno û wina qisey kerd: "Îqtîdaro siyasî her raşte de goreyê xo têgêreno. Dizî rê vano ‘Bikerê’, siyaset de zî înkarê nê çîyî keno. Polîs û karmendê pawitişî yê înfazî hemverê tepişte û kesê ke ameyî destbendkerdiş de muameleyê xirab kenê. Bi taybetî zî kesê ke sîyasetî reyde meşgul benê bi înan caardişan reyde rî bi rî manenê û muracatê komaleya ma kenê, yan zî rayaumûmîye danê pêhesnayîş. Hedîseyî wina eşkera benê." 
 
Şukrane qiseykerdişê xo yê peyênan de vat ke tepişteyê sîyasî vera cigêrayîşê zitî de vejîyenê û qala îşkenceyî kenê û wina peynî ard: "Bi taybetî îşkenceyê tepişteyê sîyasî kenê. Semedo ke talîmat hetê îqtîdaro siyasî ra yeno dayîş, îşkence zî bi kesê ke hemverê îqtîdarî de vejîyenê yeno kerdiş. Amanc kenê ke îradeyê înan kesan bişikinê.”