Pelşîn Çetînkaya

 

AMED - Cinî derheqê şîdet, teda û mobîngo ke her raşteyê cuye de yeno kerdiş de qisey kerdî û dîyar kerdî ke çareserîya na rewşe têkoşînê hempar ê vera cînsîyetperestîye yo. 

 

Amed de cinîyê ke komê meslekî yê cîyaye de xebetîyenê, derheqê mobîng, teda û şîdeto ke bêtêduştîyê cînsîyetî yê raşteyê de tede xebetîyenê de ciwîyenê ercnayî.

 

‘Cinî bi têkoşînî heqê xo dest fînayî’ 

 

Mamosteya Îngîlîzî Duygu Ozbaye da zanayîş ke raşteyê îstîmlakî goreyê camêrdan ameyo dîzaynkerdiş û wina vat: “Cinî raşteyê cuya kar û îstîmlakî de bi têkoşînî eşkenê heqanê xo bidest bifînê. Wexto ke pêkerdişê komî yenê îmzakerdiş derheqê cinîyan de yew polîtîka nîno pêşkêşkerdiş. Seba çareserîya probleman, wexto ke pêkerdiş yenê îmzakerdiş ganî cinî zî serê maseye de biba.” 

 

‘Raşteyê îstîmlakî goreyê bêtêduştîya cînsîyetî yeno awankerdiş’ 

 

Duyguye ard ziwan ke bedilnayîşê raşteyê îstîmlakî de ganî persê ‘nesne kam o’ bêro persayîş û wina peynî kerd: “Raşteyê îstîmlakî serê bêtêduştîya cînsîyetî de yeno awankerdiş. Demê peyênan de camêrdî nêwazenê ke raşteyê îstîmlakî de cinîyan bivînê. Raşteyê îstîmlakî de dîyîşê cinîyan kêm bîyo. Raşteyê îstîmlakî goreyê camêrdan yeno dîzaynkerdiş. Kesê xebatkarê nasname vera nê nasnameyê cînsîyetî vera zaf reyan raştê mobîngî yenê. Seba çareserîya probleman ganî perwerdeyîyê cînsîyetê komelî bêro dayîş.”

 

‘Camêrd çi heyfo ke yeno tepiştiş’ 

 

Canan Yildenîze ya ke 2 serrî yo muhendîsî kena, dîyar kerd ke raşteyo ke tede xebetyena de cînsîyetperestî zaf zêde yeno ciwîyayîş û wina vat: “Yew serrî yo ez şantîyêk de xebetîyena. Nika hemkarêk camêrd reyde xebetîyena. Ma şinê karêk la her tim o muxatab yeno girewtiş. Kesê hemver her tim ci reyde xebetîyenê. Serê nasnameyê cinîye de problem yeno ciwîyayîş. Cayê kar de wexto ke ma hosteyêk rê vanê nê karî bike weşa înan nêşino. bêtêduştîya cînsîyetî vera problemî yenê ciwîyayîş. La ganî cinî ferqê hêzê xo de biba. Ganî xobawerîya xo vînî nêkera. Çîyo ke zana wa bipawa.” 

 

‘Şîdetê fîzîkî û sosyolojîk yeno rayîr ra berdiş’ 

 

Seher Aydina ke 10 aşmî yo nêweşxaneyê dewlete de sey sekretera tibî xebetîyena zî wina vat: “Şîdetê fîzîkî û sosyolojîk yeno kerdiş. Meslek de kesê ke ewil nêweş reyde muxatab benê ez a. Odeya ke doktorê cinî xebetîyenê de qetî selahîyetdarê asayîşî est ê. Tena nêweş nê, şîdet hetê her kesî ra yeno kerdiş. Hetê komelî ra şîdetêk gird est o. Nêweşxane de zî est o. Ma nê sîstemî mîyan de bi tena sereyê xo yê.” 

 

‘Derdeqê cinîyan de qerar danê’ 

 

Muhendîsa makîneyî Arîn Zumrute zî dîyar kerd ke meslekê xo de tay zehmetîyan ancena û wina dewam kerd: “Problemê tewr gird bêtêduştîya cînsîyetî yo. Komê meslekî de, dîyîşê kar de bêtêduştîya cînsîyetî vera problemê girdî yenê ciwîyayîş. Wexto ke ma seba kar muracat kenê vanê ‘ma muhendîsê camêrd gêrenê’. Goreyê cînsîyetî komê meslekî yewbînan de cîya benê. Derheqê çîyê ke cînî kenê û nêkenê de camêrdî qerar danê. Vanê qey muhendîsî tena ê camêrdan o. Bêtêduştîya cînsîyetî serranê unîversîteye ra dest pêkeno. Sinife de zafane camêrdî est ê. Wextê perwerdeyî de bêtêduştî ameyêne kerdiş.”