Şehrîban Aslan

 

AMED - Aktîvîsta kurde Berîvan Matyara ke serê ziwanê kurdî de xebatan rayîr ra bena, dîyar kerd ke cinîyê kurdî sere de Ewropa de seba heme cinîyê dinya bîyî hêvî û têkoşînê înan her ke şino gird beno. 

 

Aktîvîsta kurde Berîvan Matyare ya ke Unîversîteya Dîcle ya Amedî de lîsansê berzî yê serê Kurdolojîye de kena, çarçeweya bernameyê Erasmusî de şî Unîversîteya Jagîellon ya girêdayeyê Polonya û perwerdeyê xo dewam kerd. Berîvane dîyar kerd ke şarê Polonya û ciwanê înan vera kurdan û cinîyanê kurdan de xeylê eleqedarê û meraq kenê. Berîvane xebatê xo yê serê ziwanê kurdî ercnaye.

 

Berîvane da zanayîş ke demêk dergo ke serê kultur û folklorê kurdî de xebetîyena û serra 2016an ra nata dewe û qezayanê Amedî, bajaranê nizdîyê Amedî de xebatê folklorî arê daya û vat: “Bi taybetî ma bi cinîyan reyde serê deyîran de xebetîyenê. Mi deyîrê cinîyê veyveyan ke ameyêne vatiş arê da. Ez sey karêk profesyonel kena. Nika serê kitabî de xebetîyena. No kitab deyîrê ke mi arê dayî ra pê yeno. No netîceyê xebata mi ya çend serran o. Ez nika pawena ke bêro çapkerdiş. Eynî wextî de ma kovara folklorî zî çap kerd. Ma na kovare de 6-7 kes ê. Ma hîrê aşman ra reyêk kovare çap kenê. Kovare derheqê folklorê kurdî de ya. Zaravayê kurmancî, zazakî, soranî û bahdinî ra semedê folkrolê kurdî nuşte yenê. Bi taybetî ciwanan kom kenê û şirawenê. Ez unîversîteya Jagîellonî de demek sey aktîvîsta ziwane xebetîyaya û mi ders dayêne. Çend projeyê şenik yê serê folklorê kurdî de xebetîyaya.”

 

‘Semedê kurdan eleqe gird o’ 

 

Berîvane dîyar kerd ke serra 2019î de şina Polonya û wina vat: “Mi unîversîteya Jagîellonî ya 700 serrî ke tarîxê ci est o de beşê ‘Ziwanê Rojhelat û Kurdî’ wend. Uca de mamoste Yuanna estbî. Serra 2008î ra nata serê kurdî xebetîyena. Serra 2019î de bi erasmusî şîya Jagîellonî. Uca de kurd kêm ê. nêeşkenê zêde bêrê têkişt. Semedo ke welatêk serdin o, zêde merdim nêvejîyenê teber. La vera nê de şar û ciwanê Polonya hemverê kurdan û ziwanê înan de xeylê eleqedarê. Kurdan baş nas kenê. Ciwanî wazenê kurdî bimusê. Kurdî uca de xeylê namdar ê. Xoverdayîşê Rojawan û têkoşînê cinîyê kurdî nas kenê.”

 

‘Wazenê kurdî bimusê’

 

Berîvane, dîyar kerd ke unîversîte de hîn aktîvîstan waştêne serê kurdî de bixebitîyê û vat: “Waştêne kurdî bimusê. Ez semedê nê keyfweş bîya. Semedê naskerdişê komelî ganî ewil ziwanê înan bêro musnayîş. Ê zî nê semed ra wazenê kurdî bimusê. Pêşangehêk estbî. Mi ciwanan nas kerd. Ma panelêk de ameyî têhet. Zaf çî meraq kerdêne. Bi taybetî ciwananê kurdan mereq kenê. Têkoşînê cinîyanê kurdan bala înan antêne. Xebatêke ma est a, heta serranewî do dewam bikera. Na xebate pêşangehêk taybet a.”

 

‘Têkoşînê cinîyanê kurdan ra bi hêvî yê’ 

 

Berîvane, da zanayîş ke dimayê Şorişê Rojawanî, kurdî dinya de hîna zêde ameyî naskerdiş û vat: “Ez 2019ine de şîya Stockholm. Ez bi pasaportê Tirkîya şîya. Ma raşteyê teyaregehî de dayî vindarnayîş. Ma vat, ma kurd ê rayîr akerdî û bîyî hetkar. Mi uca de cinîyê Şîliyî nas kerd. Vatî paradîgmaya cinîyanê kurdan taqîb kenê. Felsefeyê ‘Jin jiyan azadî’ pêro dinya de vila bî. Mi nê zaf baş dî. Cinîyê dinya têkoşînê cinîyanê kurdan rê bi hêvî yê.”