ANQARA - Wekîla Wanî ya Partîya DEMî Gulderen Varli, persê, “kede, heq û xespkerdişê daranê şarê Efrînî helal o?” Wezaretê Bazirganîyî rê kerd. Gulderen Varli, dima ra persê “helalê îdarekerdişêk ke cenazeyan qutîyan de şiraweno û ganê ke Homayî dayo erd ra kaş keno nêbeno helalê ma. Xespkerdişê qeyûman, xespkerdişê îradeyî, faîzê ke zêde benê, heram nîyê?” Pers kerd.

 

Parlementerê Partîya Têduştî û Demokrasî (DEM) derheqê munaqeşeyê budçeyê merkezî yê serra 2024ine ê sazgehê girêdayeyê Wezaretê Bazirganî û Wezaretê Meslegî û Teknolojî ke Heyetê Pêroyî yê Meclîsî de ameyî munaqeşekerdiş de heqê qiseykerdişî girewte.

 

Dadîyê ke nobeta edaletî de yê silam kerd

 

Parlamentera Partîya DEMî ya Wanî Gulderen Varli zî heyetê pêroyî de qisey kerd û dîyar kerd welatêk ke heq û azadî binê zextî de yo û demokrasî ci de ameyo vindarnayîş tîcaret aver nêşino. Gulderene da zanayîş ke serdemêk wina ke tecrîd pêro welatî de yeno kerdiş de ganî rastîyan bîyarê ziwan û ard vîr ke grevê vêşanîye ke tepişteyî semedê vera tecrîdê Îmrali ci de yê, kewto roja 19ine. Gulderene sewbîna dadîyê ke Wan, Amed, Mersîn, Stenbol û Adana de nobeta edaletî de yê silam kerd

 

‘Ekonomîya Tirkîya ekonomîya yewdestdar o’

 

Gulderene bale ant serê sîyaset û ekonomîya Tirkîya ke yewdestdar o û vat: “Pêwa yewdestdarîyê sîyasetî de ekonomî de zî zêde bîyo. Hetêk ra sermayedarê ke keyf kenê est ê, heto bîn ra zî teqawidê ke 7 hezar û 500 lîra maaş gênê est ê û bi mîlyonan zî kesê ke meaşê kêmî yê 11 hezar û 402 lîra gênê est ê. Sebebê nê tabloyî zî îqtîdarê AKP-MHP yo. Rayîrberîya Reqabetî yê girêdayeyê Wezaretê Bazirganî qet xo tê nêdano. Vera ke hemverê sermayeyê yewdestdar tedbîran bigîro, bi esnaf û KOBİ reyde meşgul beno. Ferqê wazîfeyê xo de nîyo.”

 

Dezgehê Helalî

 

Gulderene dîyar kerd ke dezgehêk girêdayeyê Sazgehê Reqabetî est o û nameyê nê dezgehî zî  “Dezgehê Helalî” yo. Ma meraq kenê; helal çî yo? Heram çî yo? Berardişê ke ameyê xespkerdiş helal nîyê û ma wazeratî ra pers kenê: “Zeytûn û rûnê zeytûnan ke Efrîn ra ardî yan zî darê ke kok ra birnayî û kerdî paket, şima înan se kerd? Heq, kede, xespkerdişê daranê Efrînî qey helal o? Biewnê talano ke serê Efrînî de beno, rojeva welatanê bînan de yo zî. Heta Parlamentoyê Swîsreyî de ame munaqeşekerdiş ke Tirkîya zeytûnê ke Efrîn ra ardê înan rê rotê. Wezîro brêz semedê nê bazirganîyê ke yeno kerdiş, berardişo helal û bazirganîyê helal o? Cewabêk şima est o?”

 

Komeleya helal na butçe senî helal kena?’

 

Gulderene qiseykerdişê xo wina dewam kerd: “Heto bîn de Wezîrîya Bazirganîye eşkera kerdbî ke aşma Kanûne-Temmuze ya 2023yî de Tirkîya de îhracatê runê zeytune pêro pîya goreyê serra verêne yê eynî aşman hetê miqyasî ra se ra 240 zêde bîyo û sey 136 hezar û 500 ton ameybî eşkerakerdiş. Bedilîyayîşê îklîm û germîya zêde ke huşkî viraş vera berardişê runê zeytune ke welatê sey Îspanya Yunanistan, Portekiz û Tunus kenî de kêmbîyayîş virazîya; Tirkîya de eksê ci berardişê runê zeytune di qat zêde bîyo û îhracat se ra 240 zêde bîyo ke no zî rekor şikito. Ez wazena tîya ra persêk bipersa. Zeytune yew serra çinîbîyayîşî derbaz kerd, eno rekor senî yeno? 20 mîlyon ra zêde darê zeytunî yê Efrînî daxîlê nê rekorê runê zeytune ameyo kerdiş? Bi dayeyê TUÎKî yê îsraf, feqîrî, belengazî, îşkence û şaîbe yê komeleya helalî na butçe senî helal vînena? 

 

Helalê rayîrberîya herame senî beno helalê ma 

 

Gulderene qiseykerdişê xo yê peyênan de wina vat: “Helalê tewr zêde yê merdiman, heqê cuye yê tewr pîroz, heqê fikirîyayîşî, rizko ke yeno gespkerdiş, erco ke yeno çinîkerdiş û heqê helal ke hetê rayîrberîya heram ra çinî yenê hesibnayîş, nêbeno ke bibî helalê ma. Sere de ziwanê dadîya mi yo ke yeno astengkerdiş, cenazeyê Kurdan ye ke qutîyan de yenê şirawitiş û antişê erdî ra yê cano ke Homa dayo yê helalê nê rayîrberîye nêbeno ke bibo helalê ma. Qespê qeyûman, îradeyê qespî, çimverdayîşê areqa şarî, faîzê ke zêdîyenê, heram nîyî? kam faîz heram bî? Şima nê çîyan vatêne? Ma nêweşîya heqdarbîyayîşî pê kewtî. Nê çîyan wexto ke şima kenî helal beno? Falîyetê tîcarî yê îqtîdarî, cografyaya Kurdan wexto ke bena babeta vatişî nêbena butçe. Sewbîna zî yeno vatiş ke problemê asayîşî est o, coka ra yatirim nêvirazîyeno.”