Xoverdayîşê çaryewê seserre de fikro ke bîyo unîversal
- 10:55 18 Kanûne 2023
- NAROJANE
Manîfestoyê Şaristanîya Demokratîke
MERKEZÊ XEBERAN - Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan pawitişê xo yê bi nameyê ‘Manîfestoyê Şaristanîya Demokratîke’ nuştbî. Kitabê xo yê pawitişî de krîz û kaosê ke prosesê tarîxî de ameyî ciwîyayîş û raybazê çareserîye roneno raşte.
Rayberê PKKyî Abdullah Ocalano ke Îmraliyî de binê tecrîdêk giran de yeno tepiştiş, bi sîstemêk taybet yeno tepiştiş. Kitabê ke Abdullah Ocalan Îmraliyî de nuştî eleqeyêk gird vînenê û sey çimeyê çareserîye yenê dîyîş.
Abdullah Ocalan serra 2010î de kitabê pawitişî ke 5 cîldan ra pê yeno nuşt. Yewine kitabê ci yê ‘Demê Qralê Nimite de Homayê Rîpiş-Şaristanî’ bî.
Qey ‘rejîmê rayîrberî’ û heqîqet’
Abdullah Ocalan bi vatişê sey ‘Raybaz, rayîrê cigêrayîş û cipersayîşî yo. No raybaz tarîx û roja ma de ameyo ceribnayîş. Sebebê esasî yê fikrê ceribanayîşî seba çareserîye, asanîye awan kenê. Ma nêweşê raybazan bibê zî her tim rayîrêk ke merdim taqîp bikero ferz o. Çîyo ke ma rejîmê heqîqetî rê vanê, rayîrê tewr baş yo ke ma xo resnenê manaya cuye’ heqîqetî îfade keno.
Ca û dem…
Abdullah Ocalan beşê ‘Averşîyayîşê komelî de ca û dem’ de dano zanayîş ke problemê komelî dem û ca ra cîya nîno destgirewtiş û wina vano: “Hem şeklê komelan û hem zî taybetîyê înan bi şeklê qewimîyayîşê komelî girîyenê dest, yan zî nê babetan de rayîrê demagojî û retorîka ke xo pawenê zûran akeno.”
Kapîtalîzmê rîşamerdimwere...
Abdullah Ocalan beşê ‘Demê Homayê Bêrupuş û Qralê Zit’ de sey şeklê berardişî kapîtalîzmî, sey newerabîyayîş û rîşamerdimwere kewtişê komelî gêno dest. Abdullah Ocalan wina vano: “No şero ke yeno rayîr ra berdiş de zîhnê kapîtalîzmî raşte de rayîrê ver bi serdestîye akeno û rîyê zerre yê çekû û çekêyan ê zanistî deşîfre keno. Sîstemê kapîtalîst cehd keno ke heme hetê hemverê xo yê sey marksîzm, anarşizm û heta sosyolojî û demokrasîye bikero xizmetê xo. Çarçeweya nê sîstemê zaf îqtîdarî, zaf ekonomî û zaf zanistî de komel bedilîyenê komelê rijîyaye... Abdullah Ocalan kitabê xo de dîyar keno ke cuya bi krîz û kaos ê modernîteya kapîtalîstî ra eşkenê xo biresnê terzê cuya utopyayê azadîye.
Esasê ke Rojhelatê Mîyanenî serê payan de gênê
Abdullah Ocalan rewşa Rojhelatê Mîyanenê ercneno û muhîmîya cigêrayîşê cewaban ê persan wina gêno dest: “Kapîtalîzm bi diyîne şerê dinya Rojhelatê Mîyanenî nêvist. Çîyo ke Rojhelatê Mîyanen serê payan de vereda çi bî? Rojhelatê Mîyanen bîyo herêma tewr bi problem ê dinya. Na hete de sey raşteyê hîrine yê şerê dinya yeno dîyîş. Xoverdayîşê Rojhelatê Mîyanenî yê vera kapîtalîzmî ganî senî bê manîdarkerdiş. No raşteyo ke derguşê şaristanîyan o, eşkeno bêro rewşa raşteyê derbazbîyayîşê utopyayê cuya azade. No raşte eşkeno newera xo awan bikero û terzê cuya azade awan bikero. Do bieşko newera meclîsê zanayîşî, komê berardoxî, şeklê rayîrberîya demokratîke ya ke xo pawena cuya azade awan bikero?
‘Şaro ke şar nîyo’
Abdullah Ocalan kitabê pawitişî yê xo de derheqê kurdan de zî ercnayîş keno û seba kurdan tespîtê şaro ke şar nîyo, keno. Abdullah Ocalan wina vano: “Ma nêeşkenê vajî ke şar şarêke zeyîf o û bi aqil nîyo. Bi karakterê cografîk û antropolojîk, komelê merdiman yo ke tewr zêde eşkayo şer bikero, rayîr ra bero yo. Caseretê cinî û ciwananê înan xeylê berz o. La şarêk tersonek ameyo verdayîş.
Rolê Kurdan
Rojhelatê Mîyanên nê demê kaos û pêrodayîşê neweyî de rolê kurdan tena sey hemkarî dîyîş kêmanîyêk gird o. Kurdî, şarê ke tewr zêde hesretê felsefeya ‘cuya azade’ rê serkêşîya xo dîyar kenê yê. Do nêkewê kalibê netew-dewletî. Şeklê rayîrberîya konfederal ê demokratîke seba kurdan şeklê tewr bi ca yê polîtîk o.
Agêrayîşê formê cuya azade...
Şerê netew-dewletan de Konfederalîzmê Demokratîke do modelê serkêş bo. Hîrine şerê dinya vernîya ci akerdo, Rojhelatê Mîyanênî de xeylê qewimîyayîşanê xiraban rê akerde yo. Cehdkerdiş û însîyatîfê komê manîdar do netîceyê nê şerî dîyar bikerî. PKK her tim xo aver beno û îdealê cuya azade ya PKKyî est o û yew komê ke îdîayê azadîye hewêneno yo. No sîstemo ke her tim bi şerî weye beno encax bi utopyayê azadîye eşkeno bêro çinîkerdiş.