Rozerîn Gultekîn

 

AMED - Qirkerdişê Mereşî ke raporê MÎTî de ame îtîrafkerdiş ke ameyo plankerdiş, her çend ke 45 serrî ser ra derbaz bibo zî ci reyde nîno rî bi rî û her çend ke dosya ser de qerarê nimite çinî bo zî bi hawayêkê kêfî arşîvan de yeno nimitiş. 

 

Qirkerdişê Mereşî ke hemverê kurdanê elewîyan de 19ê Kanûna 1978î de pê ameybî, sero ra 45 serrî derbaz bî. Her çend ke raporê MÎTî de ame îtîrafkerdiş ke qirkerdiş ameyo plankerdiş 804 kerdoxî bi bêcezaverdayîşî ameyî xelatkerdiş û hema zî bi qirkerdişî reyde nêameyo rî bi rî. 45 serrî de çî ame ciwîyayîş ma pêser kerd. 

 

 Hemleyê ewilî yê qirkerdişî 

 

19ê Kanûna 1978î de Mereş de bi bahaneyê madeyê teqayîşî erzîyayo Sînemayê Çîçekî yo ke fîlmê ‘Do roj kam wext bivejîyo’ ameyêne mojnayîş, hemverê kurdanê elewîyan de qirkerdiş dîya destpêkerdiş. Bi amancê destpêkerdişê qirkerdişî hîri kesan dinyaya xo bedilnayî û dima ra xeylê komê raştgir dest bi hêrişan kerdî. 

 

 Hemverê cenazeyan de hêriş 

 

Ewil taxa Turkoglu de komêk ulkucu hêrişê merkezê Partîya Şar a Komare, PTT û Komeleya Paştîdayîşê Heme Mamosteyan (TOB-DER) kerdî. Dima ra kiratxaneyê elewîyan ame bombardumankerdiş. 21ê Kanûne de di mamosteyê endamê TOB-DERî ameyî qetilkerdiş. 22yê Kanûne de hêrişê cenazeyê mamosteyan kerdî. 

 

Şar ame surkerdiş 

 

Şewa 22yê Kanûne de hoparlorê şaredarîye ra anonsê ‘hîri birayê ma yê misliman hetê komunîstan ra ameyî qetilkerdiş. Do gonîya înan erd de nêmana’ kerdî û bi nê anonsan şar ame sûrkerdiş. 

 

Hemverê taxê elewîyan de hêriş 

 

Taxa Yorukselîmî ya Elewî de hemwelatijî bi hêrişê girseyî yê bi çek û beyraqa tirke reyde ameyî rî bi rî. Hêrişan de xeylê kes ameyî qetilkerdiş û xeylê keye ameyî veşênayîş. Taxa Serîtepe de zî hêriş pê ameyî. 93 awanî ameyî texrîbkerdiş û 13 kes ameyî qetilkerdiş. Taxa Yusuflar, Sakarya, Yenîmahale, Magarali, Îsdîvanli û Dumlupinarî de keyeyê elewîyan ameyî nîşankerdiş û dima ra ameyî veşênayîş. 

 

Prosesê qirkerdişî de leşker û hêzê asayîşî raşteyan ra ancîyayî û komê raştgir raşteyan de qirkerdiş pê ardî. Bi 24ê Kanûne reyde qedexeyê tebervejîyayîşî ame îlankerdiş. Kombîyayîşo ke serekkomar demîr, heyetê wezîran, fermandarê pêroyî, fermandarê hêzê bejayî tewrê ci bîyî de seba 13 bajaran OHAL ame îlankerdiş. 

 

Goreyê dayeyê fermî 111 kes ameyî qetilkerdiş 

 

Qirkerdiş de goreyê dayeyanê fermîyan 111 kes ameyî qetilkerdiş. 552 awanî û 289 dikan ameyî texrîbkerdiş û bi hezaran hemwelatijî herra xo ra ameyî dûrîkerdiş. 

 

Dewaya ke ameye akerdiş 23 serran dewam kerd û dewaya ke 804 kes ci ra ameyêne muhakemekerdiş serra 1991î de netîce bî. Seba 29 kerdoxan cezaya daliqnayîşî, seba 7 kesan muebet, seba 321 kesan mabenê 1-24 serrî de ceza ameye dayîş. Kerdoxê ke cezaya muebetî û daliqnayîşî girewtî tede nê, yê ke ceza girewtî cezaya înan se ra 1/6 ameye fînayîş.

 

Şikdarê sereke yê dewa Okkeş Kenger peynameyê xo sey Şendîler vurna û dimayê berat kerd sey 19ine parlamenterê Mereşî yê MHPyî ame weçînayîş. 

 

Raporê MÎTî 

 

Qirkerdişê Mereşî ke raporê MÎTî de ame îtîrafkerdiş ke ameyo plankerdiş, pêwa 45 serrî derbaz bî zî ci reyde nînê rî bi rî û pêwa serê dosyaye qerarê nimitişî çin o bi hawayêkê kêfî arşîvan de yeno nimitiş. 

 

Demê hedîseyê Mereşî dewam kerdêne, MÎTî semedê hîn yewîneyê dewlete rapor amade kerd û raporan de vatêne, hedîse pêrodayîşê Tirk-Kurdan a. Dosyaya MÎTî ya 12ê Êlule de îfadeyê nuşteyê destan ê Okkeş Kenger zî ca girewt. Okkeş Kengerî îfadeyê xo de hêrişê ke qirkerdiş dayîne destpêkerdiş, îtîraf kerdêne. Hasan Fehmî Guneş ke ardibî vera wezîrê karê zereyî Îrfan Ozaydinli, dîyar kerdêne ke engişta MÎTî hêrişan de est o. 

 

Dosyaya qirkerdişê Mereşî heta 2022yîne de yanî 44 serran binê qerarê nimitişî de bî. Qerarê nimitişî 24ê Sibata 2022yîne de ame wedaritiş. Dosyaya dewa hîna arşîvê Fermandarîya Hêzê Bejayî de ca gêna.