Rojda Aydin

 

WAN - Hemsereka OHDyî ya Şubeyê Wanî Mehtap Işik, derheqê tepişteyanê nêweşan de qisey kerd û dîyar kerd ke ATK goreyê rewşa sîyasî qerar dano û tepişteyanê nêweşan vera nêdano.

 

34 aşmî yo tu xebere Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî ra nîna girewtiş. Tecrîdo ke Îmraliyî de ame destpêkerdiş, vilayê pêro zîndanan bî. Rewşa tepişteyanê nêweşan û taloqkerdişê veradayîşê tepişteyan, şert û mercê cuye yê zîndanan û astengîyê hemverê pêvînayîşê keyeyan netîceyê tecrîdî yo. Caardişê tecrîdî de hemverê tepişteyanê nêweşan de zî rolê Sazgehê Tibê Edlî (ATK) ganî nêro xovîrrakerdiş. Bi raporê “eşkeno/a zîndan de bimano/a” tepişteyanê nêweşan bi merdiş reyde mehkûm keno.  

 

Hemsereka Komeleya Huqûqnasê Semedê Azadîye (OHD) ya Şubeyê Wanî Mehtap Işik, serê babete de qisey kerd û vat, ATK goreyê prosesî qerarê sîyasî dano.  

 

Zîndanan de binpaykerdişê heqan 

 

Mehtape bale ant serê tedayê zîndanan û wina vat: “Ma raporê ke amade kenê û muracatê ke kenê de nê çî baş anê ziwan. Labelê ma nê ra tu netîceyêk nêgînê. Ganî merdimî rewşa tepişteyanê nêweşan ê zîndanan de bi hawayêkê hîra bîyaro ziwan. Serê tepişteyanê nêweşan de binpaykerdişê sey zerre de problemî ciwîyenê, heqê weşîya înan yena astengkerdiş û dermanê înan bi hawayêkê sererast nîno dayîş û xeylêk çîyê bînî est ê. Semedê ke tepişteyê nêweşî bêrê veradayîş, hetê taloqkerdişê înfazî yan zî zîndan ra bêro vetiş, dimayê ke ma muracatê kenê dima ATKyî rê yenê şirawitiş. Labelê ATK tepişteyanê nêweşan rê raporê ‘eşkeno/a zîndan de bimîno/a’ dano. Bifikrîyê ke tepişteyêk 85 serrî ke 

nêeşkeno lazimîyê xo zî pê bîyaro, derheqê ê kesî de qerarê ‘eşkeno zîndanan de bimano’ dano û reyke bîn şiraweno zîndan. Dadgehê Înfazî û dozgerî zî vanê, ‘Ma bi raporê ATKyî reyde girêdayeyê’ û bi nê reyde tepişteyê nêweşan vera nêdanê. Çîyo ke ma tîya ser de vinderê oyo ke ATK qerarêk sîyasî dano. Sewbîna ma vanê ke tepişteyê sîyasî yê çarçewaya TMKyî de verê mergî de yenê verdayîş û waştişê înan pê nînê. Eke tepişteyêk sîyasî bo leze qerarê tehlîye nêdano. Ma nê çî şexsê Makbûle Ozere de dîbî.”

 

‘ATK goreyê rewşa sîyasî qeraran dano’

 

Mehtape, da zanayîş ke ATK goreyê vurnayîşê rewşa bîyaye û rewşa sîyasî bi sereyê xo qerar dano. Mehtape, dîyar kerd ke ATK nasnameyê tepişteyan ewnîyeno û vat: “No çî qanûnî nîyo û exlaqî nîyo. Hemverê prensîbê têduştî yo. Tedawîya tepişteyanê nêweşan nika zîndanan de yenê astengkerdiş. Tepişteyê nêweşî nêeşkenê xo biresnê weşîye. Nimûne Zîndanê Girewteyê Tîpê L yê Patnosî de semedê problemê awe xeylêk tepişteyî problemê didanan û nêweşîya gurcikan ciwîyenê. Labelê îdarekarîya zîndanî hemverê nê de vano, ‘revîrê ma de doktorê didanan çin o û nê semed ra ma nêeşkenê tedawîya înan bikerê’ û semedê nê tepişteyê uca nêeşkenê tedawî bivînê. 3-4 serrî yo nêeşkenê tedawî bivînê. Na rastîya xo de binpaykerdişê heqan o.”

 

‘Qerarê kêyfî’ 

 

Mehtape da zanayîş ke taloqkerdişê înfazî kerd û nê caardişî sey ‘bi hawayêkê kêfî’ ercnaye. Mehtape dîyar kerd ke qanûn û huqûq de çîyêk winasî çin o û wina dewam kerd: “Qerarê veşênayîşê înfazî û taloqkerdişê înfazî bi temamî bu hawayêkê kêfî yenê dayîş. Tepişteyo ke ganî bê şert û mercan serbest bêro verdayîş rê persê ‘Şima HDPyî senî vînenê’ hetê rayîrberîyê zîndanî ra yeno persayîş. Nê persî bi kêfî yê. Ganî persê ke qanûn de ameyî dîyarkerdiş û rayîrberîyê zîndanî eleqedar kenê, bêrê kerdiş. Lazim keno ke persêk derheqê dîyîşê înan ê sîyasî yan zî azadîya fikrî de nêrî persayîş. Coka ra zî çîyê ke yenê kerdiş kêfî yê. Çi heyfo ke caardişî dewam kenê.”

 

‘Rayîrberî berpirsîyarîyê xo nêano ca’ 

 

Mehtape dîyar kerd ke hewldayîşê înan yê seba tepişteyê nêweşe dewam kenê û vat: “Destê înan de lîsteya tepişteyê nêweş est a. La ma kesê ke xo resnenê înan muracatê înan kenê. Cehd kene ke înan bikerê rojeve û bi no hawa serbest bêrê verdayîş. Eynî wext de seba ke rewşa nê tepişteyanê nêweşe hîna giran nêba ma mîyanê cehdkerdişî de yê. La elbet ma xo hîna nêresnayo xeylê tepişteyanê nêweşe yê bîn zî. Xeylê tepişteyê nêweş ê ke rewşa înan giran a est ê. Seba înan zî bi rayîrê keyeyê înan muracatê xo kenê. No cehdkerdişê ma dewam keno. Cuya înan tepişteyan rayîrberîyê zîndanî ra berpirsîyar o. Eke çîyêk bêro sereyê înan tepişteyan rayîrberîyê zîndanî înan ra berpirsîyar o. La rayîrberîyê zîndanî nê berpirsîyarîya xo pê nêano.”

 

‘Tecrîd zî qerarêk sîyasî yo’ 

 

Mehtape qiseykerdişê xo yê peyênan de bale ant serê tecrîdê giran ê serê Rayberê PKKyî Abdullah Ocalanî û vat: “Seba ke no bêhuqûqî raşte ra bêro wedaritiş, keye û avûkatî pêvînayîş kenê. Na çalakî dîyaya destpêkerdiş. Wexto ke ma grevê vêşanîye yê deme verênan ra ewnîyenê tepişteyê sîyasî dinyaya xo vînî kerdbî. Ma nêwazenê reyna çîyêk bi no hawa bêro ciwîyayîş. Ma na bawerîye de yî ke qanûn her kesî rê bibo û seba her kesî yo. Coka ra zî ma pawenê ke bi lezkî wa tecrîd bêro wedaritiş, keye û avûkat bieşkê pêvînayîş bikerê. Tecrîdo ke bêmaben dewam keno, 33 aşmî xo pey de verda. Qeraro ke ameyo dayîş qanûnî nîyo. Qerarêk sîyasî yo. La ma vanê ke qanûn seba her kesî est o. Coka ra zî ganî tecrîd bêro wedaritiş.”