STENBOL - Buroyê Huqûqî yê Asrinî derheqê binpaykerdişanê Zîndanê Îmraliyî de raporê xo yê 2023yî eşkera kerd û vat ke 169 muracatê bêcewab ameyê verdayîş û wina vat, serra 2023ine bî serra xebernêgirewtişê mutleq û do serra 2024ine zî bibo serra azadîya Abdullah Ocalanî û çareserkerdişê problemê kurdî.”  

 

Buroyê Huqûqî yê Asrinî derheqê binpaykerdişanê Zîndanê Îmraliyî de raporê xo yê 2023yî eşkera kerd ke Zîndanê Îmraliyî de Rayberê PKKyî Abdullah Ocalan, Hamîlî Yildirim, Omer Hayrî Konar û Veysî Aktaş tepişte yê. “Raporê Tespîtî yê Îmraliyî yê Serra 2023ine” awanîya Bûroyê Huqûqî yê Asrinî yê Beyoglû yê Stenbolî bi eşkerayîyêke ame eşkerakerdiş.

 

Pêwa avûkatanê Buroya Hiqûqî yê Asrinî, avûkatê endamê Komeleya Huqûqnasê Azadîwazî (OHD) Şubeyê Stenbolî zî beşdarê kombîyayîşî bîyî. Vernê de avûkat Îbrahîm Bîlmez qiseykerdişê akerdişî kerd. Îbrahîmî vat, "No rapor dîmenêk pêroyî yê bêhuqûqî yê Îmraliyî yo û muracatê ma yê hemverê nê bêhuqûqîyan mojneno." 

 

Îbrahîmî wina vat: “Nêzdîyê 3 serrî yo ma muwekilê xo ra xwe agahî nêgirewt. Ne mektûbe, ne telefon, ne çîyêk bîn. Dimayê telefonê diyîn tu agahî nêameye girewtiş. Ma bi hawayêkê zelal zanê ke birêz Ocalan  telefonê xo yê peyîn yê bi birayê xo reyde wazeno bi avûkatanê co reyde pêvînayîş bikero. Tecrîdê Îmraliyî bi problemê kurdî reyde nêzdî ra girêdaye yo. Çi heyf nêçareserkerdiş tesîrêk negatîf welatî rê keno. Ganî rayaumûmî nê çî fam bikero û bivîno û hemverê nê de vejîyo. Ma her tim vanê tecrîdê Îmraliyî serê Birêz Ocalanî de yeno kerdiş, temamê komelî rê vila beno. Na raştî ne tenê çimdarîyê ma yo, pêro beşê komelî, serekê baroyan zî wina fikrîyenê. Lazim o hemverê tecrîdî vengê xo berz bikerê. Lazim o pêgirewtiş zêde bibo da ke ma nê çî pîya ser bikerê."

 

Rapor hetê avûkate Razîye Ozturk ra ame wendiş

 

Raporo ke ame weşanayîş wina yo: 

 

‘Rewşa agahî nêgirewtê’

 

“Muwekîlê ma Hamîlî Yildirim, Omer Hayrî Konar û Veysî Aktaş zî sey Birêz Abdullah Ocalanî yenê tecrîdkerdene û 3 serrî yo ma nêeşkenê muwekîlanê xo ra xeberêke bigêrê. Birêz Abdullah Ocalan 1999 ra nata Zîndanê Îmraliyî de tepişîyeno. Mîyanê nê serran de ey teyna 5 reyî keyeyê xo dîyo. Tewr peyên 3yê adara 2020î de Birêz Ocalanî keyeyê xo de pêvînayîş kerd û teyna di reyî bi telefonî (27ê nîsana 2020î û 25ê adara 2021î) keyeyê xo de pêvînayîş kerd. Xora pêvînayîşê telefonî yê 25ê adare nêmcet mend û ê tarîxî ra nata Birêz Ocalanî ra xeberêke nêna girewtene. 

 

Hamîlî Yildirim, Veysî Aktaş û Omer Hayrî Konar 29ê adara 2015î ra nata Zîndanê Îmraliyî de tepişîyenê û mabênê nê serran de rayêke zî înan avûkatanê xo de pêvînayîş nêkerd, teyna di reyî keyeyanê xo de pêvînayîş kerd. Aktaş û Konarî ra 27ê nîsana 2020î nata xeberêke nêameye girewtene. 

 

Astengîyê muracatî

 

Serra 2023yî Buroyê Asrinî seba pêvînayîşî 110 reyî muracat kerd û keyeyan zî 59 reyî muracat kerd. Nînan ra 24 hebî seba erdlerzî bîyî. La cewab nêdîya qet yew muracatî zî. Wextê Erdlerzê 6ê Sibate de keyeyan 9 reyî û avûkatan 12 reyî muracatê Serdozgerîya Komare ya Bursa û Mudirîya Zîndanê Îmraliyî kerd. La muracatî bi bahaneyanê 'qedexeyê pêvînayîşan, cezaya dîsîpşînî' ameyî redkerdene. 4-17ê kanûna 2023yî de Erdlerzê Gemlîkî qewimîya. Naye ser o ma ancî muracat kerd la muracatê ma bêcewab mendî. Seba ke Îmrali warê erdlerzî yo ma muracatê selahîyetdaran kerd ke tede tedbîrê hewceyî bêrê girewtene. 

 

Astengkerdişê pêvînayîşan

 

2023 de zî muracatî zaf reyî bi bahaneyanê 'cezaya dîsîplînî' ameyî redkerdene. La derheqê nê cezayan de agahîyî rixmê waştişnameyanê ma zî nêameyî dayene. 27ê nîsana 2023yî de muracatê pêvînayîşî ser o ame parekerdene ke qedexeyê pêvînayîşî yê 6 mengan dîyayo muwekîlanê ma. Ancî 30ê teşrîna verêne de ma pê hesîyayî ke Hakîmîya Înfazî ya Bursa cezaya 6 mengan daya muwekîlanê ma. 

 

Muracatê MQB

 

Serra 2015î ra nata ma bi desan reyî muracatê Mehkemeya Qanûnê Bingeyî (MQB) kerd. Nê 23 muracatan ser o heta nika qerarêk nêdîya. Serra 2023yî de MQByî rê ma 8 muracatî kerdî. Rixmo ke Komîteya Heqanê Merdiman a Neteweyanê Yewbîyayeyan bire dabî de rewşa 'incommunicado'yî ya serê muwekîlanê ma biqeda û verê pêvînayîşan bêro akerdene ancî Hakîmîya Înfazî ya Bursa muracatê ma yê pêvînayîşî bi sebebê madeyanê MQByî red kerdî. 6ê çeleyê 2023yî de Yewîya Baroyan a Tirkîya rê muracat ame kerdene ke wa destûr bêro dayene pêvînayîşanê keye û avûkatan. La Yewîya Baroyan derheqê babete de erkê xo bi hawayêkê aktîfî nêardî ca. 

 

Fikrê girewtişê wezîrîye

 

14ê adara 2023yî de Wezîrîya Edaletî rê mektubêke erşawîyaye û ame waştene ke pêvînayîşî bêrê caardene. 

 

CPT bêfonksîyon mend

 

Komîteya Vergirewtişê Îşkenceyî (CPT) 20ê adara 2023yî de eşkera kerd ke raporê xo yê serê zîyaretê Îmraliyî qedînayo la rixmê ney zî raporê xo rayaumûmîye rê eşkera nêkerd. 2023 de ma çar reyî muracatê CPTyî kerd ke vera tecrîdî erkanê xo bîyaro ca. La CPT 2023 de vera îşkence, tecrîd û kerdişanê xiraban ê Îmraliyî ancî bêtesîr mend. 

 

Îşkenceyê 25 serran

 

Mehkemeya Heqanê Merdiman a Ewropa (MHME) dabi zaneyene ke cezaya muebedeya girankerde îşkence ya û bire dabî ke Birêz Ocalan 25 serran o zîndan de tepişîyeno û ganî 'heqê ci yê hêvîye' bêro caardene. La Hakîmîya Înfazî na bira MHME nêarde ca û muracatê ma yê seba caardişê na bire zî red kerdî. Komîteya Wezîran a Konseya Ewropa ya ke ganî seba ke birê MHME bêrê caardene têbigêra waşt ke wa Tirkîya cezaya vera Birêz Ocalanî newe ra biercna û verê caardişê heqê hêvîye abikera. La Tirkîya nê waştişî nêardî ca. Tirkîya bi hawayêkê zelalî şertê rejîmê înfazî yê muebedî pawitî, heqê hêvîye nêard ca. 

 

Waştiş peygoş kerdî

 

Ma 26ê çeleyê 2023yî de Komîteya Wezîran a Konseya Ewropa rê muracat kerd ke wa caardişê biranê xo teqîb bikera û naye ser o hukmatê Tirkîya rê teda bikera. La Komîteya Wezîran goreyê biranê MHME tênêgêraye û waştişê ma peygoş kerdî. 

 

Ocalanî rê azadî û problemê kurdî rê çareserî

 

Hetê bînî ra pêro serra 2023yî de seba azadîya Birêz Abdullah Ocalanî û wedaritişê tecrîdê Îmraliyî xeylêk aktîvîte û çalakîyî ameyî kerdene. 

 

Birêz Ocalan rixmê şertanê Îmraliyî zî 25 serrî yo seba çareserîya demokratîke ya meseleya kurdan xîret keno. Ey tim rayîrê dîyalogan, demokrasî û haştîye weçînayî. La rixmê ney zî polîtîkayê çaresernêkerdişî bi giranî dewam kenê.”

 

Netîce û tesbît

 

Qismê tesbît û netîceyan de ca dîyayî 12 madeyan. Nê madeyan de ancî bale ameye antene ser ke bi hawayêkê bêhuqûqî tepişteyanê Îmraliyî ra 3 serran ra nata xeberêke nêna girewtene. Madeyan de ame waştene ke cade keye û avûkatî bieşkê tepişteyanê Îmraliyî de pêvînayîş bikerê, tecrîdê Îmraliyî biqedo, heqê hêvîye bêro caardene û bi nê hawayî rayîrê çareserîya meseleya kurdan bêro akerdene.