Evîn Zenda

 

MERKEZÊ XEBERAN - Endama Dîplomasîye ya TAJÊ Lava Şengalîye dîyar kerd ke dewleta tirkan û çeteyê ci Efrîno ke sey cenetê serê erdî ameyêne binamekerdiş açarnayî cehenem û vat: “No caardiş verê çimanê dinya de pê yeno. Herkes dî la kesêk vengê xo nêkerd. Sucê şerî pê ame û kesêk veng nêkerd û nêkeno zî.” 

 

20ê Çeleyê 2018î de dewleta tirkan û çeteyê girêdayeyê ci serê Efrînî de hêrişê qirkerdişî dayî destpêkerdiş. Bi 72 teyareyanê şerî hêriş berdî serê qeza û dewanê Efrînî. Xoverdayîşê 58 rojan ê hemverê hêrişanê qirkerdişî sey Xoverdayîşê Seserrî ame binamekerdiş. Sewbîna dimayê îşxalkerdişê Efrînî bi hezaran merdimî mecbur mend ke herra xo ra bivejîyê û wargehan de ca bibê. Efrînijê ke wargehan de bi ca bîyî zî xoverdayîşê xo tîya de zî dewam kerdî. 

 

Endama Dîplomasîye ya Têgêrayîşê Azadîya Cinîyê Êzidî (TAJÊ) Lava Şengalîye ajansê ma JINNEWSî rê qisey kerd û qala sîyaseto ke Efrîn de ameyo rayîr ra berdiş û xoverdayîşê şarê Efrînî kerd. 

 

Efrîn de xoverdayîşê şarî 

 

Lavaye destpêkerdişê qiseykerdişê xo de şehîdanê Efrînî vîr ard û vat: “Şerê Efrînî de, hêrişê ke pê ameyî de 2 aşman ra zêde tîya de xoverdayîşê şarî pê ame. Şerê şarê şorişgêrî aver şî. Nê şerî de senî ferman hemverê Şengalî de serra 2014î de pê ame, tutê Efrînî senî verê xo dayî Şengalî seba pawitişî, canê xo tîya de feda kerdî seba herra pîroz. Wexto ke hemverê Efrînî de zî hêriş pê ame ciwan û dadîyê ma verê xo dayî Efrîn. Bi rihêk fedayî verê xo dayî tîya, paştîdayîşê şarî kerdî, seba pawitişê şarî. Bîyî wayîrê rolêk gird hetê manevîyatî de.” 

 

Hemverê Efrînî de komplo 

 

Lavaye dîyar kerd ke hemverê Efrînî de komployêk ame averberdiş û wina ard ziwan: “Netîceyê şero ke Efrîn de pê ame de û no komployo ke hemverê Efrînî de ame kerdiş de mîyanê ci de heme dewletî estbî. Rolê yewine yê Amerîka û Rûsya bî. Netîceyê komployêke winasî de 18ê Adare de çeteye girêdayeyê Tirkîya û artêşa tirkan Efrîn îşxal kerd. Ma eşkenê vajê ke 6 serrî yo Efrîn de heme tewirê şîdetî vera tutan, cinî û merdiman de pê ameyî. Efrîn de aqubetê bi hezaran kesê ke ameyî remnayîş heta ewro zî dîyar nêbîyo. Destdergî bi seyan cinîyan ame kerdiş. Îşkence ame kerdiş.” 

 

Bedilnayîşê demografîye 

 

Lavaye wina qala bedilnayîşê demografiye kerd: “Demografîya Efrînî ame bedilnayîş. Wexto ke ma vanê demografî ame bedilnayîş çeteye ke est ê û bi taybetî nê demê peyênan de zî şerê Îsraîl û Fîlîstînî de çeteye Gaze derbazê Efrînî kerdî. Înan rê ca ame akerdiş. Bi hezaran çete tîya de ameyî cakerdiş. Heme caardişî hetê kulturî ra ameyî kerdiş. Heta ewro zî kerdiş rojane dewam kerdî. Efrîn de xeylê cayê tarîxî û kehnî ameyî xerepnayîş. Sey cayê Nebî Hûrî açarnayî camîî. Bi seyan embazê ma yê ke uca de şehîd bîyî, herra pîroz de ameyî definkerdiş û gorê înan estbî, la dewleta tirkan nê goristanê şehîdan rijna û bi erdî kerd yew. Efrîn de keyeyê kesê ke yenê remnayîş yan zî yenê tepiştiş ra fidye yeno waştiş. Aqubetê bi hezaran kesî hema zî nîno zanayîş. Qirkerdişo ke heta ewro ameyo ciwîyayîş de tewr zêde cinî tesîr bîya. Reyna tutê ke şîyêne mekteb, ziwanê perwerdeyî ame bedilnayîş û kerdî tirkî. Her çîyê Efrînî ame bedilnayîş. Dêsê Newroze seba şarê kurdî cayêk sembolîk bî, ame rijnayîş. Senî ke dewleta tirkan Efrînî îşxal kerd, heykelê Kawayî rijna.” 

 

'Kay êdî eşkera bîyî' 

 

Lavaye da zanayîş ke Efrîn de kultur û hunerê xurt estbî û wina dewam kerd: “La dimayê îşxalkerdişî dezgehê kultur û hunerî yê bi nameyê Barzanî ameyî akerdiş. No çî bi xo bêkulturîya Barzanî yo. Dewleta tirkan bahaneyê ‘ez hêriş bena serê teroristan’ nîşan dana. La heta ewro zî hêrişê dewleta tirkan yê hemverê Bakur û Rojhelatê Sûrîye dewam kenê. Hêrişê qirkerdişî pê ameyî. La êdî no kay û sîyasetê dewleta tirkan eşkera bîyo. Dewleta tirkan bi bahaneyê cîya cîyayan hêrişê komelî kerd û kena.” 

 

Netew û bawerîyê cîya 

 

Lava Şengalî dîyar kerd ke Efrîn de îşxalkerdiş ra ver eynî herre ser de netewê cîya û bawerîyê cîya pîya ciwîyayêne û wina vat: “Kurdî û erebî wayîrê bawerî û kulturê xo vejîyenê. Nê komelan ra komelê êzidî tîya de ciwîyayêne. Efrîn de xeylê cayê bawerîya êzidîyan estbî. Dewleta tirkan raşte raşt nê cayanê bawerîyan kerd hedef û hêriş kerd. Cayê pîrozî ameyî rijnayîş. No caardiş verê çimanê dinya de pê yeno. Herkes dî la kesêk vengê xo nêkerd. Sucê şerî pê ame û kesêk veng nêkerd û nêkeno zî.”

 

Nizdîbîyayîşê Rejîmê Sûrîye 

 

Lavaye sîyasetê Rejîmê Sûrîye zî wina ercnaye: “Wexto ke hêrişê Efrînî kerdî û Efrîn ame îşxalkerdiş bi hezaran hemwelatijê Efrînî mecbur mendê ke koçber bibê. Nê koçberî verê xo danê Şehba û Til Rifetî. Uca de 6 serrî yo xoverdayîşêk est o û heta ewro zî dewam kerdo. Tutan ra bigî heta cinî, dadî û heta pîran wayîrê Efrînî vejîyayî. Bi hêvîya ke ancî agêrê Efrîn de xoverdayîşêk pîl dayî û danê zî. Nika vera rojê germ û serdinî, vera hêrişê dewleta tirkan yê hemverê Şehbaye xover danê. Rejîmê Sûrîye caardişanê xo yê serê şarê Efrînî dewam keno. Cuya efrînijan ya Şehba û Til Rifetî zehmet a û lazimîyê rojane û cuye nika kêm ê. Derman, werd û şimitiş kêm ê. Rejîm pratîkê xo de paştîdayîşê dewleta tirkan keno. Wexto ke rayîrê lazimîyê şarî bêrê birnayîş no beno sucê merdimîye. Tîya de berpirsîyarîya rejîmî est o.”

 

‘Do agêrê serê herra xo’ 

 

Lava Şengalîye qiseykerdişê xo yê peyênan de wina vat: “6 serrî yo hêriş û îşxalkerdişî, 6 serrî yo zî Şehbaye de xoverdayîşêk est o. No xoverdayîşê hemwelatijanê Efrînî xoverdayîşêk tarîxî yo. Ma sey cinîyê êzidî yê Şengalî xoverdayîşê cinîyê Efrînî yê Şehba, Til Rifet û li Helebî silam kenê. Do Efrîn bêro xelisnayîş. Bi desan embazî û hemwelatijê ma yê ke Efrînî de şehîd kewtî, wesiyetê înan ma rê estbî û ma zî vanê Efrîn do çete û dewleta tirkan rê nêmano. Şarê ma do reyna agêro serê herra ya pîroz ya Efrînî. Cuye do reyna uca de bêra awankerdiş. Do Efrîn bi rengê zeytune reyna bêro xemilnayîş.”