Elfazî Toral

 

MÛŞ - Evrîm Demîre bi vatişê "Ez bedenê xo seba şarê kurdî veşênena. Ez wazena bi na çalakîye biba vengê aştîye” bedenê xo da adirî ver. Dayîka Evrîme, Suheyla Demîre wina vat: “Semedo ke dewlete zilm bi şarî kena tutê ma dinyaya xo bedelnenê. Evrîme vera bêhuqûqîyê zîndanan û vera zilmê serê şarê kurdî de bedenê xo da adirî ver.” 

 

Evrîm Demîra 18 serrî 14ê Temmuza 2011î de qezaya Kopî ya Muşî de serrgêra rojeyê mergî yê 14ê Temmuza 1982yî ke zîndanê Hûmara 5ine yê Amedî de dîyabî destpêkerdiş, de adir verda bedenê xo û dinyaya xo bedelnaye. Evrîme mektebê sereyî û mîyanêne Kop de temam kerd û yê lîse zî çend aşman Wan de dewam kerd. Dima ra Dêrsim de demêk kilm perwerdeyê xo temam kerd û pê waştişê keyeyî qeydê xo ana qezaya Kopî ya Mûşî. Evrîme wendekarêke serkewte bî û mektebê xo bi serkewtişêk pîl temam kerd. Sewbîna her çend ke şenik biba zî vera tedaya serê kurdan de bena wayîrê fehmî. 

 

Evrîme bedenê xo da adirî ver 

 

Evrîme baxçeyê keyeyê xo de saet şewê 01.30î de adir verdaye bedenê xo. Dimayê nê qewimîyayîşî Kop de cuye vindert, Şarê kurdî dikan anêkerd û şîn îlan kerd. Cenazeya Evrîme seba otopsî berdî Meletî. Cenazeya Evrîme dima ra berdî Amed û kişta Mustafa Malçokî de ameye definkerdiş.

 

 ‘Ez wazena biba vengê aştîye’ 

 

Evrîme çalakîya xo ra ver mektubêke nuşt û xo pey de verda. Mektuba aye de nê îfadeyî ca girewtêne: “Ez seba heme şaranê Tirkîya dinyayêke bê gonî hêvî kena. Ez wazena bi na çalakîye biba vengê aştîye. Gonî bi gonîye pakî nêbena. Gonî gonîye ana. No zîhnîyetê MHPyî û Kemalîstî ra cîya nîyo. Şarê kurdî sînor û dewletan muhîm nêvîneno. Çike dewletêke, komelêk est o. Komelêk, ziwan, kultur û tarîxî bîyaye keno. Sînorê ma do kulturê ma şekil bikero. Ma wayê û bira yê. La her çend ke şima vajî kurdî çin ê, heqê înan çin o zî ma do bi heme hêzê xo têkoşîn bikerê. Vera zehmetîyan 36 parlementerî ameyî weçînayîş. Vengê mi binê nameyê huqûqî de yeno bêvengkerdiş. Ma nê bêhuqûqîye qebûl nêkenê. Hatîp Dîcle û parlamenterê ma yê bîn ercê ma yê. No hukmat xîret keno ma bixapêno. Ma kurdî statu wazenê. Ma wazenê xo rayîr ra berê. AKP û MHP nê çîyî bi hawayêkê eşkera şuxilneno. Ganî şarê Tirkîya ma fehm bikerê, mecbur ê nasname bidê ma, ganî cigêrayîş bikerê ke ma qey ma vejîyenê serê koyan. Ma demo vîyarte vîra nêkenê û seba ercê xo mirenê. Ma nê ercan danê ciwîyayîş. Şarê kurdî Berdîrxanan, Şêx Saîdan û Seyît Rizayan ra yeno. Ez wazena hema zaf çîyan binusna. La êdî wext wexto ke bi raştîye reyde bêra rî bi rî. Ez heme şarê kurdî, Rayber Apo, dayîk û pîyê ke tutê xo vînî kerdî, gerîlayan, bi taybetî şarê Amed û Colemêrgî bi heskerdişêk pîl silam kena. Bi hêvîya roje biba roja azadîya Rayber Apo û aştîye.” 

 

Dayîka Evrîme, Suheyla Demîre têkoşînê kênaya xo û roja ke adir verda bedenê xo JINNEWSî rê vat. 

 

‘Emrê xo yê şenik de têkoşînê azadîya kurdî nas kerd’ 

 

Suheylaye wina ard ziwan: “Evrîme emrê xo yê şenik de tedaya serê kurdan ferq kerd. Zaf şenik bî. Dima ke nas kerd qewimîyayîş ferq kerdî. Dimayê Evrîme mêrdeyê mi ame tepiştiş. Ma tedaya dewlete ra xilas nêbîyî. Hema tehqîqato ke mêrdeyê mi rê ameybî akerdiş dewam keno.” 

 

Suheylaye qala roja verêne ya ke Evrîme çalakîya xo pê ard û wina vat: “Ma nêzanayêne do Evrîme çalakîyêke winasî bikera. A roje taxe de bi embazanê xo reyde ameya têkişt. Înan rê vata ‘Do siba qewimîyayîşêk bêro ciwîyayîş’. Embazê aye nê çîyî ma rê vatî. A roje ez baxçe de bîya. Mi bostan aw dayêne. Ameye kişta mi, çay ard. Zaf kêfweş bî. Tu çîyêk nêame vîrê ma.”

 

 ‘Mi bedenê xo seba şarê kurdî veşêna’ 

 

Suheylaye wina dewam kerd: “Bî şewe ma do rabikewtêne. Mi kênaya xo rê vat ez do şêra odeya xo. Aye şî odeya xo. Şewe saet 01.30 bî. Baxçeyê peynî de binê dare de xo veşênabî. Heta ma ferq kerd saet 03.00 bî. Ma nêzanayêne. Veng baxçe ra ameyêne. Ez şîya ode. Ez ewnîyaya kênaya mi çin a. Qet dest nêdabî nivînê xo. Mi mêrdeyê xo şîyar kerd. Baxçe de vengê bermayîşî ameyêne. Ez vejîyaya teber. Kênaya mi xo veşênabî. Mêrdeyê mi ame uca û hîşê xo ra şî. Mi kênaya xo wedarit. Her cayê aye veşabî. Ma aye berd nêweşxane. Her tim vatêne ‘Bijî serek Apo mi xo seba şarê xo veşêna. Mi seba şarê kurdî xo veşêna.’ Nê vatişan timî vatêne. Doktor ame vat ‘Ma to benê teyare’. Kênaya mi vat ‘sipas’. Vatêne dayê dayê û qîrayêne. Sewbîna qisey nêkerd.”

 

 ‘Bi hezaran aye oxir kerd’ 

 

Suheylaye wina qiseykerdişê xo peynî kerd: “Ma wedarit nêwşexaneyê Kopî. Uca de dinyaya xo bedelnaye. Seba otopsî berdî Meletî. 17ê Temmuze de ma cenaze berd Amed. Kênaya mi wesîyet kerdibî vat bî mi kişta Mustafa Malçokî de defin bikerê. Bi hezaran kesî kênaya mi oxir kerd.”

 

Suheylaye wina bale ant serê grevê vêşanîye yê zîndanan û qiseykerdişê xo peynî kerd: “Kesebaya mi vêşa wa yê kesî nêvêşa. Rewşa tepişteyan mi hîsin kena. Ganî no zilm peynî bibo. Kênaya mi zî nê zilmî dî û adir verdaye bedenê xo. Zilmê dewlete qebûl nêkerd.”